29 Eylül 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

MUSİKİ ceki durgunluk plâkların ve plâk inin satışlarındaki, Kâğıt üstünde stereo gerçekten, plâkla musiki dinlemeyi, konser sa- onu gerçekliğine ve tabiiliğine daha da fazla yaklaştıran bir usül olarak görünmektedir. Musiki icralarını iki kanal Üzerinden manyetik şeride kay- detmek, sonra bu kaydı herbir yivi ikı yola ayrılmış plâklar Üstüne ge- çirmek, böyle bir plâğı dinlerken de çift yoldan ses Aaiabilen iğnelerden, çift amplifikatör ve oparlörden fay- dalanmak, bugüne kadar tek kanal- met duygusu- nu, derinliğini, dolayısıyle tabiiliğini de -yahut stereo plâkların ve stereo plâk çalma malzemesinin reklâmla- rında- görünenden çok farklıdır. İlk akla gelen, tekniğin henüz, stereodan beklenenleri tahakkuk ettirccek ka- dar gelişmemiş olduğudur. Nitekim bir st,ereo plâğı dinliyen, ilk ağızda, kanal rma sisteminin gerektiği ka- dar gnl şmemîş olduğunu farketmek- tedir. Stereodan maksat, bir çalgı topluluğunun ayrı bölümlerini, ayrı oparlor)erden dmle*ebılmek olduğuna kadar kullanılagelen tek kanallı, sis- fteme de iki oparlör takıldığında ste- reonunkine benzer bir netice daima elde edilebildiğine göre, bütün bu gü- tünün, bütün reklâm kampan, sının hangi maksada matuf olduğunu d.nleyıcı haklı olarak sormaktadır. ahade tabiatiyle stereonun, çift oparlörle çalışan herhangı bir es- ki sistemle her zaman aynı oldu- u manasına gelmektedir. Nıte)dm arasıra stereodan beklenen neticenin hasıl olduğu, hele opera resitaiflerin- de, veya diületlerinde meselâ baritonun bir Kkanaldan, sopranonun Öteki ka- naldan çıktığı olmaktadır. Fakat “ay- mima'”nın devamlı olmaması, stereo tekniğinin henüz gerektiği gibi geliş- memiş bulunduğuna bir yandan da stereo plâk kaydeden teknisyenlerin bu sahada daha öğrenecekleri çok şe- yin mevcudiyetine işaret etmektedir. Nitekim stereo, enin yükünü aha da ağırlaştırmakta, teknisyen- den am bir musiki bilgisi ve bir satlara hizmetten ziyade, böyle bir dinlevici afallatma uğruna kullanabi- lir ve böyle, bir davranış da musikiyi &aslına uygun olarak kaydetme ve ço- &â yolunda müsbet gelişme- leri geciktirir. Yeni bir atereo cihâz 4KİS, £9 EYLÜL 1959 v s airnış olan orta dinleyidiye, olhazırın Wİ Çalıştığım göstermek için, ,bır sölo Közden. duyulacak seVldr kaydetmek şüphesiz ki musikın.m gerçeğine 8)- k üstelik de gülünç bir iştir. Öte yandan stereonun, basit ğlet- lerle kaydeıhlemiyeceğı ve dınlenelni- nallı plâğın zevkle dinlenmesini sağ- hyabileceği halde, böyle bir pikap stersoda, gerekli “ayırma”yı sağlıya- mamakta, öorkestranın bültün gruplu- ri aymı seviyede iki kanaldan birden duyulmaktadır. Herhalde, stereonun, plâk dinleme işini daha du muğlax, daha da güç bir duruma sokmuş al- duğu şüphesizdir. Artık tek amplifl- katörün yerini çift ampln'ıkatör. tek kontrol cihazının yerini çift kontrol cihazı, tek oparlörün yerini çift opar- för alacaktır. Plâkların kavdedilş i ve uyYgu: kontro) cihazı vasıtasiyle, ayarlanma işi de ikıleşmiş, buna bir de iki kanu- lin birbirine uydurulması mese!es* yüklenmiştir. Bundan ha: plâklarını çift kanallı olara.k dinle- mek istiyenler, bu zevkle, sadece iğne- yi plâğın Üstüne koymak ve canları- nın istediğ: koltufa oturmak, ya da evin başka bir odasına gidip musikiyı oradan dinlemek suretiyle erişmezler. Çünkü stereo plâk çalınan bir oda- da, stereo tesirinin elde edilebileceği muayyen noktalar vardır. D.mey.cı- nin o noktaları tecrübeyle seçmesi, oraya yerleşmesi ve yerinden Kımıl- damaması lâzımdır. Rağbet yok Ütün bunlardan başka setereo bir de Üüçüncü kanal meselesi ortaya çıkarmıştır. Bugüne ar tek ka- nala alışmış dinleyici, plâk dinleme vasatını, konser dinleme vasatındı çeklerini kabullenmiştir. Stereo bu gerçeklerden ayrılmış, fakat konser gerçeklerine de yaklaşmamıştır. Bu- gün, plâğın sesinin iki ayrı kanaldan çıktığını ve bunun da konser gerçek- liğine yaklaşmak maksadiyle yapıl- dığını bılen dinleyici. bu yeni durumu daha da anormal sa_vma.ktı., konser gerçekliğine hiç yu- karı yaklaşılması için, bir ucüm:ü ka- nal daha aramaktadır. Şimdi plâk en- düğemisinin başlıca derilerinden biri. Bu bc—mcü Kânan sağlamaktır. üştriyi Btorsoya gültüren se- kin, muşuıhh'kı'n iştahını açınak oldu- ştu pl—tk ve malume satışlarını YÜk- V) k ks.r.aıh monotomk plâk 3satışları yürscektir. 4a stereo henliz, notmal DiAâğ&ın ondu bır satış hacmine bBile e- Tigmemiştir. Stereo plâkları calmak, plâk dinleme cihazlarında değişikliğe -yarı masra'a- mt!_,a.c Böstermekte- dir. Bu Mmasrafa girişmeyi göze alan- ilar da sayıca az olduğundan durum tabiatiyle stereo plâkların — satışına tesir etmektedir. Öte yandan, mono- faonik plâk dinleme malzemesinin de duğu görülmektedir. Bu da müsteh- ükin. gtereo ile mono arasındaki te- reddüdünden ileri gelmektedir. Bu- günierde borsadaki en büyük düşü- şiin. elektronik enditstrisinde olma- ndı bu mroddüdun tesiri olduğu qüph esiz Ilerhaldv stereo, plâk endüstrisi- lr yıl önı—e uzunçaları t hahie, bugün plâk firm dan cok, monofonik uzuncalan plâk- lar yapmıya devam — etmektedirler. (*un.cu stereoya talep yok gibidir. Ste- olâkları ancak, gstereo cihazlara yükmce bir meblağ harcamış olan- İar zsatın a!maktadır ki bunların da Ssayısı Dek azdır. Azdır cünkü stereo bugünkü durumumda, musiki dinleyi- cisiri, yent “yatırım”lara teşvik et- mekten çok uzaktır. HERRES DİKKAT AKİS'in 115 ve 128. sayısı mahnkeme Rarariyle tuçilattı- mnimıştı. Gene mahkeme karariyle 18de mecmualar şimdi satışa arzedildi Merakla ve katıla katıla gülerek okuyacağınız bu iki mec- muayı AKİS mecmuası P. K 582 Ankara adresine gönderece— giniz 2 sdet altmış kuruşluk posta pulu İle temin edebilirminiz. elilen bu fevkulkde -