18 Ağustos 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

Kambiyo Dolar gözden düş Ö nümüzdeni ay — Wazhington'da Alılletlerarası Para Fonunun yıl- top iyor! "Şıı paranızı — ayarlayın” a Mazideki kilçtilk düş- mMmelerin verdiği bir azametle bu ihtarı lam baraların en zayıfı Alman Mark'ı wıııııılı Dolar, hafitten saltanmak” ,4 İ’l n o'muştür. Plân ta ve halıkında devaltle ed.leceğine” dair şay.a'lar dolaşmaktadır. Buna sebep. Amerikanın tediye imüuvazenesinin ilk defa olaıu açık- la kapanmasıdır. 41,9 dolaıa etişen bu acığı / nla öde- mek zorunda kalmış, altın iktiyatları üzuün yıllardan beri ilk defa 20 milyar doların altına düşmüştür. İşte deva- Miasyon sav.aları bu yüzden ortaya cçıkmaktadır e Aslında altın'a kapatılan bu açık, iktisudi sebeplere davyanmamaktadır.. Zira tediye muvazenes.n n cârı hesap- lar kısmı 3 milvar dolar fazlalık te- nün etmisştir. Yani Amerikanın sattı- &mal ve hizmetlerin keri ve ik- taadi harcamalardan ileri gelmekte- dir. Nitekim son yıl, sâdece askeri masraflar. 3 milyar drılar faıla)ı yut- muğluür. Açık. esas lişmiş memleketlere kiümetinin yaptığı. iktisadi yardım gı- Ko N Na S & ! "ıwv İKTİSADİ VE MALİ & yet bDugün do ar sıkın bi husust tediyelerden doğmaktadır. Az gelişmiş memleketlere yapılan bu yardımların tamamı, layıs.yle Amerikaya Bittikçe artan bir kullanılmaktadır. mal ithalüâtı du- dönmemekte, kısmı — Avrupada Diğer taraftan Avrupatın Ameri- kadan yaptığı itha'ât azalmış Ameri: kan Hükümetinin dış memleketlere yaptığı hususi tediyelerin miktarı art- miştir. Bu sebeple, Amerikanın tica- meuvazenesinin di- iv. Mamafih Amerikanın dış ticarveti hâlâ fazlayla kapanmak- tadır. Yani açık, iktisaden zayıflama- nn neticesi olmayıp, istenerek yürü- tillen dış politikanın neticesidir. Bu politikanın başlangıcı Marshall ın gavesi, Avı'u- * sıkıntısından ve dilencili- nien kurtarınak .di. Avrupa niha- ıntısından kurtul- elişmiş na —nılekctluıin pu- arlarında Amerika için ciddi bir ra- «ip hahne gelmiştir. Bunun yanı sıra Amerika az gelişmiş memleketlere yardımı arttırmıştır. Açık bu politika- Kin normal neticesidir. Diış memleket- lerde, hükümet:n yaptığı askeri ve ik- tisadi malı yütteki harcamalar kaklı- rılırsa, dolar hakkındaki söylentiler de kendiliğinden ortaldan kalkacak- < Yani dolar aslında eskisi gibi sağ- Innıiır Yalnız Amerikan Hükümeti dışa- altın. akımından endişeye dilş- mü—atıu Bu endişenin neticesidir. ki fa'z haddı yükseltilmiş. bir kısım vâ- deli fonların Amerikaya akımı temin elilmistir. Mamafih faiz haddindeki yükselme, açığı kapamaya kâfi gel- menlistir. Amerika bu durumda nı- vapnoaıx- tıir? Bircokları devalilar ı-'mı'l h—iırlu F' İı ç- LA A, H. l). Doları Zoraki hastu! o C “.3%4 : *—“ ıniJ!N ğ SAHADA kat'iyetle söylenebilir. İktisadi bakım- dan buna ihtiyaç ta yoktur. Duğu-Ba- ti arasında buzların kırılmağa başla- diği Şu günlerde İktisadi dış yardımın azaltılması bir felakı.mr askeri masraflarda yıllarda azaltına değil, arttırma yap- mak gerekmektedir durumda birçok kışınin akluıa gelen. ithalâtı kısı(—ı tedbnk alm tır. Fakat hi e. dış )ardnnı kısmak gibi u-thelıdır ve politik ba- kımdan ıntıhaıa yakın bir şevdir. En iyi hal caıo—ıı olarak, dolar ih- tiyatları bü)hk ölçlüide aıtan zengin Avrupa memleketlerinin dolar bö'ge- siyle — ticaretler ne ku)duklurı g tahditleri gcmş ölçüde ka'lırarak A- merikanın rupaya ihracat imkânla- rım aıthımaktndn Bunun yanı sıra, P una, kuüvvetli paralara 7H- ıııan zaman ârız olan soğuk alginlik- larını önliyecek kolaylıklar tanımak ve selâhiyetlerini arttırmak lüzimdır. yelecek ay yapılacak olan Para Font tanlent'sında. Hür Dünyanın menfaatlerinin ve ak'ı selimin emret- tiği bu hal çarelerinin ağır basması temenni edilmekdir. Para değerinde yükselme ) olar zahiren bir sarsıntı geçirir- ken, Havalis ve Zaferde Türk pa- rasının değerinin vlıkqvl(liğını bildiren bir haber cıkmıştır. Alabildiğine enf- lasyon devrine son verilip W[eıkoz Bankası kapıları kapandığı ve kredi- ler kısıldığı tarihten beri Türk pa- vasının diş değerinin -tabil ki ka- rtaborsada- yükseldiği muhakkaktır. Altın — fiyatlarndaki bariz — düşliş de bunuün — delilidir. Mamafih değe- rinde Yyüzde 69 nisbhetindeki mu- azzam bir budamaya rağinen, Türk marasının Tesmi kürü ve karahor- sa kuru arasında büyvük rk var- dir. Nitekim İktidar organlarının verdiği rakamlara göre, resmen 9 li- ra olan dolar, dış piyasalarda 13,5 AKİS, 18 AĞUSTOS 1959 $ K ee H eli BİRİLA ea