11 Ağustos 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

M U O DD Sanatkârlar Amar öldü VWörniünci Asır musikisinin tarihine geçmiş musikişınaşlardan — Liko Almar Almanyada hayata gözlerini için iki yıl kadar önce Almanyaya dönmüş- tü. Liko Amar'ın cağdaş musiki ta- rihindeki ehemmiyeti, 1920'den son- ra kurduğu kuartetiyle modern eser- Kuarteti adıyla tanınırdı. Kuartette bir Hindemith daha vardı: bestecinin kardeşi, viyolonselci Rudolf Hinde- ilhassa Hindemith'in eserle- cılığiı alanındaki ileri gelen temsil- cilerindendi. 'Türkiyeye geldikten sonra Liko rası başkemancısı Ulvi Yücelendir- arada bir de konserler veren ko Amar, Türkiyenin musiki hayatının gelişmesinde büyük hizmetleri olabi- leceği hâlde, musiki dâvamızın res- engeller yüzünden, verebileceğinin ancak on- da birini vermiş olarak, pek tabil kırgin ve küskün, unutulmuş bir mu- sikişinas, sönmüş b musiki alanındaki velişmesinin plâ- nmı hazırlamasına Amar önayak ol- muştu. Hindemith de bir gaflete dü- şÜp burada kalsaydı. âkıbeti Amar'- inkinden pek de farklı olmazdı. bilgili ve derin bir musikışinastı. Bu vasıfları dini belli ederdi. Genç neslin değerli iki kemancısı, Suna Kan ile Erduran yetişene kadar, i dan iyice gevşemiş, gitgide istikrar- sız olmaya başlamıştı. Fakat hu ku- surlara yaşlanmanın sebebiyet ver- diğini, Amar'ı daha gencken dinli- yenler güvenle söylerlerdi. Herhalde Liko Amar. kemancı olarak meslek hayatına, Türkiyede değil de, Batı- &a devam etseydi, bir Kreisler veya | AKİS,11 AĞUSTOS 1959 bir Thnibaud değilse bile, bır Rudolf Koliseh, bir Adolf Busch, bir Albert Spalding kadar isim yapar, ansiklo- pedi sayfalarına gömülmüş olarak kalmazdı. Festivaller Mozart'tan ş (' nikinci Aix-en-Provence Musiki Festivali, geçen hafta, gelene- ğine uygun bır şekilde muazzam bir Mozart konseri ile sona erdi. Üç haf- ta süren bu musiki festivalini tam 30 bin kişi takıp etti. Bu üç hafta içinde tam 27 musiki hâdisesi vuku buldu. Bu muazzamn rakamlar bile festiva- Mozart Anılkdı lin taşıdığı değer, sanat ve güzelliği tam mânası ile ifade e tır. Ama gene de Aix-en-Provence gi- bi ufak bir taşra kasabasının 12 yıl gibi kısa bir mazi içinde Avrupanın sayılı musiki merkezlerinden biri ol- mMaya yüz tuttuğunu ispat etmeye bu rakamların azameti kâfidir. Aix-en-Provence Festivali, ilk ola- rak 1948 yılında “Sihirli Flüt"Ün bes- tecisi Mozart'ı anmak maksadıyla ter- tip edilmiştir. O günden bugüne her yıl muntazaman yapılan festivalin bazı hususiyetler taşıdığı muhakkak tır. Bunların başında küçük bir taşra kasabasının festival için seçilmesi ve festivalde icra edilecek eserlerin son derece itinalı bir şekilde tesbit edil- mesi gelmektedir. Festivalin kurucu- su Biğonnet ile sanat direktörü Dus- riyle Salzbourg veya Bayreuth'e bir rakip çıkarmak maksadını güttükleri- ni söylemek çok güçtür. Zira Fran- sızların musiki ile başlarının fazla hoş olmadığı malümdur; hele bu muBsiki Üstelik tam yaz ortasında icra edilme» ğe kalkışılırsa... Bununla beraber, Bi- rinci Festivalde icra edilen 15 eserden -ki bunların 9 tanesi Mozart imzası- nı taşıyordu- bu yana, > Aix - vence. büyük ilerlemeler ve müsbet gelişmeler kaydetmiştir. İlk senelerde bi a tamamlanan festival, şimdi Ü- hafta sürmektedir. İkisi Mo- zart'a ait olmak Üzere Üc opera tem- si! edilmektedir. İcra edilen yeni eser- lerin sayısı da:ma 25'in Üstündedir. Nihayet festivalin bütcesi 100 milyon franka varmaktadır. Bu yıl dinleyici- a bağışlara rağmen bu büvük masrafı karşılamak için devlet yardımına ıhtiyaç vardır. niki yaşına girmesine rağınen festivalin yürütülmesinin hic te kolay bir iş olmadığı kurucu Bigonnet'nin konuşmasından anlaşılmaktadır. Sa- natkârların bir yıl önceden bulunma- sı. kontratlarla bağlanması ıcap et- Mektedir. Sanatsever misafirlerin feg- tivalden fayddalanab lmeleri için, yük- lü bir programı dikkatli bir şekild parçalamak, cazip bölümlere ayır- k lâzımdır. Her yıl daha büyük bir topluluk temin için festivale ge- lenlerin bu küçük Eserler ]; u yılki festivalde, Aix-en-Proven- ce'in Mozart'dan sonraki gözdesi Joseph Haydn olmuştur. Ölümünün Yüzellinci yıldönümünde Hydn hak- kındaki umum! kanaat onun daha ziyade Çuatuor'ların mucidi ve sen- fonilerin babası olduğu merkezinde- dir. Haydn'ın bir Opera bestecisi oldu- &ü çok kere hatıra getir lmemektedir. Ama — Aix-en-Provence'da bu yıl Haydn'ın “Mundo della Luna” isimli operası oynanmıştır. Bu opera - ko- mik Carlo Goldoni'nin bir livresi Üze- rine bestelenmiştir. Nefis pasajlar ve güzel düolarla dikkat cekici bir eser- dir. Festivalde, “Mundo della Luna”- nın başrolünü oynayan İtalyan tenor. Buigi Alva büyük başarı kâzanmıştır. Konserlere gelince, Pierre Boulez'- nin idaresindeki orkestra, repertuarı- na miünhasıran yenilerin eserlerini al- mıştır. Igor Markevitch'in orkestrası ise “Fantastik Senfoni”yi icra etmiş- tir. Her iki şef de, festivalde büyük takdir toplamışlardır. Onikinci festival, 1960 yılımın Temmuzunda yapılacak olan onüçün- cü festivale daha geniş ölçilde timit bağlatacak şekikle cereyan etmiş ve sona ermiştir. Un