11 Ağustos 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA ri kalan 170 mnvon dolarlık liste, es- ki kuta Üste n devamıydı. Bu :ıuretle Hükümet, Cahan He- yetinin tavsiyelerine uygun olarak. it- halâtta bürokrasİyi az çok azaltıcı tedbirler almaktadır. Ama 1992?'nin acı liberasyon tecrlüibesinden ders alı- . son derece tedbirli davranılı- lwlulaıd.ı lüks maddelere yel 1ha—ıııdrı ıtlıuıi zaru- m mulların serbc' ham mamüller v.s. için llm)']g belge- si istenmesi. birçok kotanın bakan- bHklar emrine verilmesi bunun dedili- dir G Bürokrasıyi azaltıcı tedbirlerin yanı sırta, ithalâtçının para tedariki- ni kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması da düşünülmektedir. Meselâ Ticaret Bakam BErkmenin söylediğine göre, ithalâtta mal ve vesaik mukabili öde- me şekillerinin tatbikine başlanacak- tır. Bu sayede ithalâtcı parasını uzun müddet domndurmaktan kurtulacağın- dan, daha fazla ithalât yapnıak im- kânını bulabilecektir. Teknik bakımdan,. bir sürü boca- lamalar ve Leıoddütleıe rağmen koldü hakkaktır. Ama asıl mesele zaruri it- hal mallarının bol miktarda memnleke- tımize girm'esidir. Bustos kuraıları ilân olnndıığn zaman Maliy Bakanı. 1 yıl 630 milyon dolar ithalât yapılacağını ilân etm'şti. Gelgelelim 1958-1959 A- gustos ayları arasındaki ithalât, bi çok iyimser tahmini tekzip etmekte- dir. 1958 Ağustosu başından 1959 Ha- ziranı sonuna kadar gecen devrede ancak 840 mwilvon liralık ithatât vzfp l miştir ki bu miktar dolar Blarak 300 mi lyunıı tekabül etmektedir. Tenımuz ayının muvakkat ithalât rakkair Koordinasyon Bakanı tarafından tıın olarak acıklanmıştır. Bu acıklamaya göre. Temmuz ithalâtı 68 bin tondur Halbuki Haziran ithalâtı 175 bi dur. 175 bin tonluk ithalâtın paravla ifadesi 108 milvon liradır. O hâlde 68 bin tonluk Temmuz ithalâtının 50 mil- yon İira civarında kalacağı söylenc- bilz Bu durumda istikrar tedbirlerı- nin ilân edildiği 1958 V’ııqtn'—*.n—ıda'ı itibaren gecen devrede 318 nıl) dolar tutarında ithalât yapı!dığı an- leşilmektadır. ki b ihtiyacın »ck aşağısındaki bir vakamdır ve Malıy Bakanının 680 m Iyon dolarlık itlia!ât tahmininin arcak yarısına. ulaşmax- tadır. Mamafih önümüzdeki aylarda itnalâtın hızlanması ve emis aylar- dakt az ithalâtın telâfisi mümkünd!ir. hracat :ıAğustostın beri ihracat ta tıpkı İt- halât gibi bir gelişme göstereme- miştir. Bilhassa 1958 yılının son ay- ları ihracat için feci olmuştur. Ağus- tos - Aralık devresindeki 1949-1958 ortalaması 400 de ihracat ancak 284 Mamafih bu durmum, 1939'ün ilk altı a)lık devresinde az cok telâfi edilmiş- 1959 yılının ilk altı ayında ihracat 517 milyon liraya erişmektedir, Hal- AKİS, l11 AĞUSTOS 1959 nilvon L radıre j * Merkez Bankası Bunknotları itilnerdua buki 1049 - 1958 ortalaması 433 mil- von İiradır. Bu sayede ilk ayların en- dişe ver.ci dumumu, nisbeten önlenmiş- tir. Fakat 19568 Ağgğustosundan heri geçen bir yıllık devrede ihracat. bekle- nen gelişmeyi gösteremenliştir. Ağus- tog 1958-Hazitan 1959 arasında ge- ıcn 11 avlık devrede ıhracat 800 imil- n irs&ya erişmiştir. Ölü bir ay olan Te'ım uz ihracatının 50 nııly lira Gvarında kalacağı tahmin olunabilir. Bu takdirde ıstıkrar tedbirlerinin tat- bilte konulduğu 1 yıl zarfınia ihra- catın 850 milyon liraya, yanı 3VÜ mil- yon dolara eristiği anlaşılmaktadn Den ilgililerin 350 m . İyonun Üs- tln'hm, ihracat tahminleri geı'çekleş— femiştir. Sayın İsmail Rüştü Aksa- l n Şuıhıttakı Bütçe tenkidinde belirt- tiği üzere, 1 yıllık ihracat 300 milyon dolar c xaıında kalmıştır. Gelecek devre ıhracatının ne ola- cağı <da, tabil ki her şeyden evvel bü Yilki mahsulün durumuna bağlıdır. Nitekıni 1959'un ilk altı avylık devre- A Ve pnndk ihracatiının masının neticesidir. Filhakika geçen Yol kemen hemen hiç hububat ihraç edilmemesine — mukabil. bu devrede 85 milyon lbvalık hububat dışarıya satılmıştır. Geçen yıla nazaran pa- muk ıhracatında 60 ve fındık ihraca- tında da 20 milyon lira artış vardır. Bu yıl mahsul iyi olmazsa, baş- hca döviz kaynağını teşkil eden ba- muk, fındık, hububat gibi maddele- Yın ihracı imkansızlaşacaktır. Hâlen Taoprak Mahsuleri Ofisinin hububat nıUhaxaa&-ı cok sönük gitmektedir. * bağına kadar ancak 200 bın t n nububht mübaxaası yapıldığı bl- dirilmekledir. Geçen yıl bu devrede Ofis 400 bin ton hububat satın almış- tı. Bu duürüm, önitlmüzdeki ihracat mevsiminde hububat ihracatının pek parlak olmıyacağının ışaretida. Fin- dık mahsulünün de bir yıl iyi, bir vıl Kkötü g.ttiği düşünülürse, gelecek dev- ve için, fındık ihracatının da düşmesi beklenebilir. Velh Aaıl istikrar politikanın te- mel dayanaklarından olan ihracatın artması. Cenabı Hakkın lütfuna bağ- hdır, Diıs vardım Türk lirası itibarda D3 anknot matbaasının eskisi gibi tam ** randımanla çalışmunm son veril- diğinden beri arasının İtibarı, bilhassa devlet sektöründe bir havli yükseldi. Aylardır gazetelerde çıkan, Amerikalının elindeki 1 milyar lırayı serbest bıraktığı hikâyesı bunun de- lilidir. İstimlâk borçlarını ödey emiyen ve yeni projelerinden vazgecçemiyen imarcılar, çoktan beti bu 1 nmulyarın rüyası ıle vaşamaktadır kı 110 milyon Tradan sonra, geçen haftanın ortasında 310 milyon lira da- ha T*hrk Hükümetinin emr.ne veril- miştir. Bu pararın 30 (milyon lirası hususı tesebbüs, 280 milyanu da res- mil sektör yatırınılarının tinansınanı- na xgidecektir. Yalnız Ankaranın kulağı delik çevrelerinde, bu anlaşmanın kâğıt Ü- zerinde kaldığı söylenmektedir. Zira Merkez Bankasında bloke edilen bu para, karşılık paraların kullanılması- na dajir anlasmanın hükümlerine rağ- men. çok daha evvelden kullanılmış- .tiır' Kulağı delik zevat. Hazine Umum Müdürü Münir Mostarın işinden ayrıl- masinı, bu Kristöf Kolombvâri üsüle re akıl erdirementezinde görmüekte- dirler. 19 ehW