18 Temmuz 1936 Tarihli Ağaç Dergisi Sayfa 2

AGAÇ /ANAT < FİKİR < AK/İYON Bir kürenin merkezinden geçen bir maklâ, nasıl o yu varlağı iki lam parçaya ayi: rırsa, sap we sol kelimelerinin ifade ettiği dünya parçaları da bugünkü arzımızı, ( Hat üs- tüva J sı üstünden bölmüş bir tasnif delâletine maliktir. Bu bölüm, umumi bir hay- van tasnifinde, (karada ve de- nizde yaşıyan hayvanlar ) ayı nişi kudur kaba olsada, bu günkü insan kafasının, sanatta, Jikirde, ilimde, birinden birine nispet iddia edemeden kendi- dini kollıyamıyacağına hükm- cleceği kadar keskin bir zaru- riyi temsil ediyor. Öyle bir za- ruri ki belki kudretini siyasel- len, hayata ve sosyal saflara sarkmış olmanın kolay avon tajındun, büyük insan kalaba- liklarının sürükleyici tfesirin- den, içinde yaşanılan şartların gizli sıkınlısından we ezeli e bedi biz sennet uraştırma ihti- yacından ve buna benzer pratik ve ümiyane kaynaklardan af maktadır, Fakal ne olursa ol- sun, bügün dünyada hemen hiç bir sunatkir ve entellek: dücl #pi göslerilemez ki bu tesnifin kuba çerçevesine ken- di ayaklarile pirmiş ve kendi- sini orada kösteklemiş olma” sın. Aralarında, bu iki dünya parçasının, k adisini, kendi kd inatını fade edemiyeceği gibi bir tavur elan, ondan müs. SAĞ, SOL liğni gihi duran, yahul ken- disini ifade edecek yeni bir dünya mimarisinden birkaç çiz- giye sahip bulunan hemen he- men yoktur. Vursa bile kavga meydanında ve kiymeller pe yasasındu değildir, yani gere yaktar, Meydan bugün bu iki cep: henindir : Sağ we sol... Onlar adeta günün mukadderi, üze- rinde konuşulmaz we üçüncü şekli aranılmaz fatalilesi, şub rancın siyah ve beyaz taşları gibi hayat ve fikir oyununun, hasmın kapalı yumrukların- dan seçilecek yeşpüne iki un- sürudar. İktisadi mümeyyizesi Jikri ve içlimai farikalarının önünde geldiği için en canlı ayırışı bu noktadan yapmak lüztmyelirse biri kapitalist, öbürü sosyalist dünya... Gayet âmiyane ve umumi bir anlayışa göre sağ, muha- Jaza etmek, sol. yıkmuk iste yicidir. Sanal ve fikirde eski ve ananevi fecril, bülün din ler, mitler, ölealist menşelere dayanan görüş tarzlori ve bu güne kadar gelmiş cemiye! şe» kitleri ve fert hakları, üstün- körü bir paylaşmaya göre sa- ğın, belli başlı bir inadde le- lâkkisinden doğma bir cihan, cemiyet ve sanat teşhisi ve bu teşhis önünde insani tekekkü- rün eski menbalarını kurutu- çu, inanışlarını yıkıcı ve ya- şama kalıplarını dağıtıcı bir tahrip hamlesi solundur. Niyetimiz ne (sağ) la (sol) u anlalmak, nede ikisi üra- sında bir kiymet hükmüne varmaktır. Zulen birer ilim 've sislem ismi olmaklan ziyade birer politika Klişesi olan bu kelimelerin delâlet O ölemine dâir sire'adığımız vasıflar on- ları anlalınak için değil bü- yük insan kalabulıklarının anladığı o kadarını bildirmek içindir. Bu suretle en iptidai cemiyellen en mütekömilinc kadar bölün insanlığın ken kaptırdığı tasnif madası üzerinde bir zihin ha- letine bir idrâk arızasına işa rel etmek istiyoruz: disini hir Artık sağ ve sol dışında bir fikir bünyesi tasavvur et- meye imkan yok gibidir. Na- mülenahi geniş ve namülenahi karanlık fikir fezusında bu iki ismin parlrtığı çifte yildiz sanki etrafı (havai nesimi) ile çevrili yeğine iki hayal man lakasıdır. Selümet birinden bi- rindedir we birinden birine nisbet borcu bir dava değil bir mütearifa, bir noktası değil bir çıkış başıdır. Çok sevdiğim hir fikir ada- mı Dana bir gün sol cereyan- UUFIŞ lar için: — Bunları arık fikirle, nazariyeyle, o manlıkla odur- durmaya ömkün yok. Onu ay 1