18 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5378 ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR .18 TEMMUZ 1936 CUMARTESİ Son haberler üçüncü we sayfamızdadır TETERAEN -HER YERDE 5 KURUŞ Tahrir komitesi Boğazlar muka- velesinin kati metnini hazırladı Mukavele bugün konferansumumi heyetinde görüşülüp pazartesi günü saat 22 de imzalanacak. Bulgar delegasyonu Cenevre paktının 16 ıncı maddesile alâkalı ihtiraz kay- dından, hükümetimizin işini güçleştirmemek için, vazgeçti. Montrö, 17 (Hususi sur>tte giden ar- kadaşırmızdan) — Redaksiyon komitesi bu akşam işini bitirdi. Muahedenin ta- mamr yarın saat 15 de toplanasak olan konferans heyeti umumiyesinde açık olarak müzakere edilecek ve itiraz ol- madığı takdirde pazartesi günü akşam yemeğinden sonra saat 22 de imzalana- caktır. Romen delegasyonu reisi B. Ti- tülesko, imza için, aynı gün saat 20 de Başbetke MONTRÖ- MÜZAKERELERİ F. Rıfkı ATAY Montrö konferansı muvaffak olmalı idi: bu, yalnız, Türkiye- nin güvenliği bakımından - itiraz götürmez bir zaruret değildi. Bir hak ve adâlet hükmü elde etmek için; mutlaka darbe'lere ihtiyaç olmadığını isbat etmek lâzımdı. 1918 denberi enternasyonal konferanslar, çıkmaz işlerin ha- vale edilegelmekte olduğu bürok- rat komisyonlarının — şöhretini âdeta geride bıraktılar. Herkes yeşil masadan ümidini kesti; -bilâkis, - bazı- hâdiseler, kimseye danışmaksızın - ve haber vermeksizin, olupbitfi'lerle da- vasını halletmek usulünün daha kestirme ve ameli olduğu zannını verdi. Barışçı Türkiye tam bu buhranlı ruh hali içinde kendi meselesini bir konferans salonu- na götürmekten çekinmemiştir. Çünkü biz, hakikaten enternasyo- nal. elbirliği sisteminin muvaffak olmasımdan gayri hiç bir usulde insanlık için hayir görmüyoruz. Lozan muahedesini imza eden devletleri bizimle konuşmaya ça- ğırmaksızm, boğazları işgal et- seydik, yapılmış olanı, yapılmak- ta olanı tekrar etmiş - olacaktık. Böyle bir darbe'nin endişselerini karşılamaya kuvvetimiz kâfi - ol- duktan başka, esas iddiamızı her- kesin haklı bulacağına şüphe yok- tu. Mesuliyet, muahede garanti - lerini hükümsüz birakan hâdise- lerin sebeblerine aid olacaktı. Ya- pılmamakta olanı, fakat yapıl- mak İâzimgeleni - tercih ettik. Tecrübemiz muvaffak olursa, yal- niız kendi davamızı halletmiş ol- mıyacaktık — enternasyonal adâ- let imkânları hakkındaki derin tereddüdün, tam bir inansızlık haline gelmesini önlemiş olacak- tık. Türkler, nice zamanlardanberi Avrupa devletleri ile müsavi ve bir haysiyette olarak, ikinci defa- Gır ki bir masa başında toplan- maktadırlar: Lozan ve Montrö. Lozan müsavatı büyük zafe- rin eseri idi. Montrö'de. Türkiye sade müstakil ve kuvvetli değil, Lozan'daki vaidlerini yerine ge- tirmiş olan, sözlerini tutmuş olan, Mmilletler arasında medeniliğine ve barışçılığına — itimad salmış olam, bir kelime ile, kendine inan- dırmış olan bir devlet olarak kar- şılanmıştır.. Lozan'daki itibarımız zaferin, Montrö'deki itibarımız inkılâp rejiminin eseridir. Niha- yet ikisi de, bizi, Atatürk'ün adı- nı gözyaşlı bir minnetle anmaya sevkediyvor. buraya gelecektir. Japonlar, imza için henüz hükümetlerinden tslimat mışlardır. B..gün bulgar delegasyonu, Balkan misakında mütecavizin tarif tarzının Bulgaristanı ümid edilmiyen bir zamanda tehlikelere sürükliyeceği- ni ileri sürerek, Boğazlar mukavelena- mesinde mütecaviz, Milletler cemiyeti paktının 16 ıncı maddesine göre tarif edilmediği takdirde Boğazlar mukave- lenamesini imzalamıyacağını söylemiş, alma- Boğazlar komisyonu reisi istifa etti Boğazlar komisyonu reisi Amiral Mehmet Ali Dalay, hü- kümetimizin boğazlar komis- yonu hakkındaki görüşüne uy- gun olan hareketi bir an evvel yapmış olmak maksadiyle, dış bakanlığa istifasını göndermiş ve bu talebinin bakanlıkça tet- kik edilmekte olduğu öğrenil- miştir. bilâhare bu talebinin, arzusu hilâfına Türkiyenin konferanstaki mesaisini güçleştireceğini düşünerek sırf Türki- yeyi tatmin için bu talebini geri almış ve Dr imzalamaya hazır olduğunu bildirmiş- T. R, Aras'a şimdi mukaveleyi tir. Bulgarların bu dostane ve dürüst hareketleri konferans muhitinde çok mMüsaid tesirler yapmıştır, Sesmi kabulden vazgeçilmiştir. Bu- nun yerine delegasyonlar şerefine bir yemek verilecektir. . Neşet Halil ATAY B. Aras itlayan müşahidile konuştu Montrö, 17 (A.A.) — Havas bildiri- yor: Dr. Tevfik Rüştü Aras dün ital- yan müşahidi B. Bovascopa'yı kabul etmiş ve kendisine boğazlar mukavele- hamesi projesinin bir kopyesini miştir. ver- Bulgaristan da mukaveleyi imzalayacak Montrö, 17 (A.A.) — Yeni boğaz- lar mukavelesini Bulgaristan da imzalı- yacaktır. Harb zamanında Türkiyenin ROMANYA'DA SIYASAL T BİR CİNAYET: Tedhişçiler eski bir mebusu Oöldürdüler Bükreş 17 (A. A.) — “Demir muha- adındaki tethişçi mensub bazı - gençler, dan Mihael Staleskoyu öldürmüşlerdir. Bu delikanlılar, Stalesko'nun tedavi edilmekte bulunduğu hastaneye girmiş- ler ve hastanın bulunduğu odaya kadar fızlar,, kurumuna eski mebuslar- sokularak mumaileyhin üzerine takan. calarını boşaltmışlar ve sonra gidib tes- lim olmuşlardır. Katiller, ihanet etmiş olduğundan do.- layı kendisini idama mahküm eden bir karara göre. hastayı idam etmiş olduk. larını söylemişlerdir. Söylenildiğine göre Stalesko'nun is. mi “Her şey. vatan için” adındaki ku- ruma mensub talebe tarafından tertib edilmiş olan kara listeye dahil idi. de âkid bulunduğu bir anlaşma lehine olark 161ncı maddenin - ihdas ettiği is- tisnaiyet hakkındaki bulgar kaydı ihti- razisi ortadan kalkmaktadır. Çünkü kon- ferans vesikaları bir tefsir ihtiva etmek- tedir ki o da mezkür maddede derpiş edilen mütecavizin milletler cemiyetinin salâhiyetdar organı tarafından gösteri- leceği keyfiyetidir.. . Montrödeki italyan müğahid!le görüşen B. T. R. Aras Mukavele pazürtesi ı'mz;ılanncak Montrö, 17 (A.A,) — Yeni boğaz- lar mukavelesinin imzası töreni pazar- tesi günü saat 22 de cereyan edecektir. Konferansın evelki günkü çalışmaları Montrö, 17 (A.A.) — Anadolü ajan- sının hüsust muhabirinden: Konferans dünkü umumit celsesin- (Sonu 3. üncü sayfada) B. Litvinbf 60 yaşında Moskova, 17 (A. A.) — B. Litvinof'. un altmışıncı yıldönümü dolayısiyle, halk komiserleri meclisiyle parti merkez komitesi, Molotof ve Stalin imzalariyle Altmışıncı yıl dönümünü kutlayan B. Litvinof B. Litvinof'a bir tebrik telgrafı gönde. rerek kendisinin şahsında barış davası- nın yorulmaz mücadelesini selamlamış- lardır. Sovyetler birliği merkezi icra komi- tesi, Litvinof'un bu yıldönümü dolayı- siyle, barış için olan mücadele sahasın- daki büyük muvaffakıyetlerinden do.- layı, kendisine Lenin nişanının veril. mesine karar vermiştir; KIRAL EDVARD'A YAPILAN SUİKAST Suçlu - sekiz muhakeme Londra, 17 (A. A.) — Polislerin i- ki kişiyi tevkif et- miş olduklarına dair? önce ortada dolaşmış olan söz- lere rağmen- polis- ler, yalnız Andrev Mak Mahon adın- da birisini tevkif ederek en yakın polis — merkezine götürmüşlerdir. Bir çok rivayet- ler suikasd * id! - sinin gayet çabuk cereyan etmiş ol- duğu — merkezinde olduğundan hâdi- senin ne gibi hal ve şartlar altında vuku bulmuş olduğu- nu tesbit etmek güçtür. Vaka esnasında hazır bulunmuş- o- lan bazı kimseler, mütearrızın önüne geçmek için işe karışan kimsenin bir kadın olduğunu ve bu kadının Mak Mahona şiddetle vurarak elindeki silâ. hını yere düşürdüğünü söylemektedir- ler. Ancak bu rivayeti, tabancanın ka- ralın binmiş olduğu atın ayakları ucu- na kadar atılmış olduğu şeklindeki bir çok rivayetlerle telif etmek güçtür. Başka bazı kimselerin anlatmalarına Kıral Edvard Hayd Park'da giderken suikast teşebbüsü ile karşılaşmıştı. Resmi- miz Buginkham sarayı ile civarını göstermektedir. gün sonra - edilecek Müdafaa vekili, suçlunun kıralı 'öl—diîrmek_ niyetinde olmadığını söyliyor — n Buginkham sarayına göre kıral, mütcarrızı uzaktan görmüş ve gözlerini ona dikmiştir. ; Başka bir takım kimseler, boyuna önüne bakmış olduğunu ancak hâdiseden sonra başını biraz çevirdiğini söyliyorlar. kıralım Suçlunun avukatının beyanatı Londra, 17 (A.A.) — Mak Mahon, müdafaa vekiline temasta bulunmak ar- zusu izhar etmiştir. Bunun üzerine Bov- Sitrit mahk inde bul kta olan (Sonu 3. üncü sayfada) İnönü kampmda. yelken uçuşları İnönü, 17 (A.A.) — Yelken uçuşu kampında büyük bir faaliyet göez çarp- maktadır. Bilhssa Rusyadan gelen tale- benin kampa iltihakından sonra posta ve grup çalışmalarına başlanmıştır. Kampın bulunduğu tepeler yelken uçuşlarına çok elverişlidir. Bu tepelerde günün her saatinde suudi cereyanlar bulunmaktadır. 14 temmuz salı günü ya- dan Anohim P.S.2 tekâmul plânöriy- le üç saat 10 dakika havada kalmıştır. Ertesi gün saat.14.17 de Vecihi hava- lanmış, 800 metre yükseklerde suudi cereyanlara rastlıyarak 5 saat 45 daki- ka havada kalmıştır. İniş saati olan 20.30 da hava karar- masaydi Vecihi uçuşuna devam edecek- ti. Hatırlarda - olduğu Üüzere uçuşlara başlaması dolayrsiyle İnönünde yapılan törende Bn. Sabiha böyle bir cereyana rastlamış ve 20 dakika yelken uçuşu yapmıştı. Türk hava kurumu, bu dereceleri ve bundan sonra alınacak dereceleri tesbit ederek tasdiki için milletlerarası hava federasyonuna bildirecektir. pılan uçuşlarda Türkkuşu uzmanların- - | -B.Anohim 3 saat JOdakika, Vecihide 5S saat 45 dakika havada kaldılar Yukarda: Plânörle 5 saat 45 dakika havada kalan B. Vecihi (Sağda) — Aşağıda: İnönü kampında bir plânörün etrafına toplanan, köylü çocuN'arı