13 Haziran 1936 Tarihli Ağaç Dergisi Sayfa 11
VATAN FİKRİ ÜSTÜNDE Bu İcavün yapılmış olanı feragat ve İsdakâr- lıklar ve hâlâ yapılacak olanların duygusile yar şar lis. et Conle. 306 - SO), Bu muazzam vi İanperwerin salırlarından sonra manevi unsur ların tahlilini yapabiliriz. İ—Manevi unsurların birincisi milli ananedir. Yukarıda zikreliiği ta Kenan bilhassa “gili imazis mefhumu Üzerinde durur. Ânaneci: ber bu mefhumu dn izmm elmişlerdir. Bunlar için yalanperverlik mazinin miras İuraklığı mir nevi kıymetlerin mulalazası demeklir. Burada anpve hakkında gayet dar bir ziliniyei yöze çarpar. nane bilâkis yayci murdil, yeniş ve canlı bir şeydir. Onun için ananeyi milli dari- hin bir noktasında durdurmak hakkımız olamaz. Her milletin tarihinde muhtelif tahavvül ve ile ilaller olmuştur. Fakai bunlar birbirini şikacak sürelle milleti inbilâl eltirmemişler, İilâkis kuv- vellendirmişlerdir il — Mamevl unsurların ikincisi müşlerek iradedir. Revue Üniversitaire'in 1907, &İl 400 - 406 nüshasında Geblet'nun pek iyi işaret elliği gibi vatanperverliğin yalnız maziye dön- müş olmasını pek iyi anlıyamıyorur. Vatanper- verlik İzayatın icabı olarak daha ziyade istik- bale dönmüş olmalıdır. « Babalarımızın yaplık- larını şapmak için hiçbir mükelisliyelimiz yok- İuir, Onlar imtisal edilecek hareketler kadar tamir edilecek halalar da barakımışlarıdır. Onun için yeni zamanları düşünmek artık mevcut ol mıyan bir zamana sadakatle bağlı kalmak kadar valanperverana İsi akidedir. « diyen mantıki nn biraz da hakkı vardır. Bu surcile nazarı ilibara alınan fikriyeci mazariya bambaşka bir manzara güslerir. Yani bu nazariye beraber yi- şamak ve müşlerek bir iş takip etmek İikrini esaslı olarak ileri sürer, Burada milliyet demek mükelleliyetlerin fertler taralından hür olarak kabul edilişi demekiir. Billabi bütün bunlar Rousseni'nun müdafaa elliği leze uygun olarak yapılacakır. Biliyoruz ki Russenu'ya göre siyasi hukukun ifemeli her vwalandaşın önünde eğildiği ideal koniradır. Bu kontroda hür iradenin hür 10 rana varılır. lu büriyet muilaklır ve iabinlinn gelir. İnsan ancak bununla devlete yani cemiyet halini teşkil eden kabdelere itaat edebilir. Şu halde « milliyetler prensibi » ve daha doğrusu “her milletin kendi mukndderatınehik'im olmasıs akidesi millefin esas temeli olarak kabul edile- bilir. Renan bunun için der ki «Zihnen salim ve kalben samimi olan büyük bir insan toplu luğu millet denilen manevi bir vicdan vücude gelirir. Bu lopluluğun menlaali için ber İert kendinden fedakarlıkta bulundukça bu manevi wiedan kuvvelini göslerir, binaenaleyh meşru- dur ve var olmaya hakkı vardır Eğer hudul- lar dabhilimle şüpleler ükvelirse tereddütle wlan, halkı konsülte ekmek icap eder. Çünkü onların da meselede bir fikirleri olmaya hakları varılır. » Ancak ilim bakımından letkik ettiğimiz bu son zihniyeti de tenkit etmek zaruridir. Böylece tamamlanan İlkriyeci nazariye şeniyeci nazari den daha çok hakikata yakın görünüyor. İçtima- İyal mwüspei mulaları ile, ikinci omazariyeyi daha çok haklı çıkarmakladır. Bununla beraber bu mazariye de tamamlanmak meçburiyetindedir. Evveli zikredilen müşterek ruh msihumunun nasıl doğup inkişal eltiği temamen İzah edilmiş ir. Önüm için millet in absiracis değil in çonerele Oİcikik edilse daha faydalı olur, Saniyen millişeiler prensipi da dyuivoyus bir prensiplir. Bu prensip cemiyel şeniyeli ihmal edilerek kabul edilirse hukuk hakkında her türlü İikriyeci zihniyet gibi zayıllar ve kıyme- üni gilgile kaybeder, (Çünkü hukuk dalın zi: yade şeniyele yaklaşlıkça âdil olabilir. Şu hal de son bükmümüzü verebiliriz: A. Bir millelin herşeyden evvel müşterek vicdan dediğimiz duygu ve isteklerin topluluğu olduğu muhakkaktır. Bunu redetmiyoruz. Halls bazı hallerde zaruri addedilen müşterek vicdan şarlı millet için aynı zamanda kâli gelmekledir. Çünkü bazan devlelin teşekkülünden evel ol duğu gili inhilâlinden sonra da bu müşterek vicdan duygusu mevcut olabilir. Miraç KATIRCIOĞLU
