6 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 14
ğa ye sapuy vk (asonaoz) sa vo Ey eyup MPMPRY İva (1) paupen gerinim Ml opr MEP vegesez Ger EA Bg #AON Wijy vu uvunjo yey iye epreşyekppoyjda se b a ml ye SE e a > VERD me ği 14021 aLMpfeY ge epey , gaye dezey Urjrareş SA yduz Yİ vauos az ing dans ose Gi aeyiyeür ay 'Opaokapupaaanş rüyvuşye) DA 1 germe üzAlpmrye Sey İpi ayas ürerez a0g) revan v4 düzey re) SEN ae yeye ji ppayop vp nunopy ge sne wide ununsnpao vo emini - çay atadan vetaişilr yi “üç © apanpıe makruçanıjuanı wwOY Yyazopa yp a #9910p MOR ZETA “aajeyas ŞAP) ANAYayADUZ VOLAN EŞrS 418 ÖP ape dekeyeş EZUTYEPPE URANG UEUOŞ 10) — apapun8 ekukşryg ayeseye Üy AK İn gina sepya orpapyig Sulepyap 19 GEVY Oya dal) 434 yaaasapug3 reg 244 AELYINSUON EULOY TEİAŞ “ipz0p (04, Opazeeyyop urELrğe, #PANDAYA v #2 O “eps yefi munjnpzog wWapoyu nuz ieşop uopuğnle dey ayı esrusayy iğ 20 Nereden gelmiş olurlarsa olsunlar bu malümdur, Cezayir yakınında o (Büyük kayalar, Grande roche) da ve Oran civar mayaralarda bu meskenlerden bazıları keşfolunmuştur. Milâdın 15 asır evvelin- niyetinin eserleri görünüyor, Sardunya malümdur. Cezayir yakininde (büyük kayalar — Grands roche) da ve Orans civar magaralarda bu meskenlerden ' »- zıları keşfolunmuştur. Milâdın . 15 asır evvelinden 9 uncu asır evveline kadar Akdenizin gemicileri ve tüccarları Fini- kelilerdi. Sardunya, Sicilya, İspanya Fransanın cenubi ve şimali Afrikada el- | de edilen eserler. buralara, Finikelilerin geldiğini gösteriyor. Fakat bunlar Fini- ke tiçaretinin girdiğine delil olmakla be- raber siyaseten işğal demek değildir. Finikelilerin siyaseten işğal ettikleri yerler, İspanya adaları, şimali Afrika idi. Yunanlıların o imüstemlikeleri Siren ve Musrda idi, Yunanlılar Tunus, Cezayir ve Fas ci- hetlerine gelmemişlerdi. Yalnız medeni- yetlerinin tesiri Tunusun bazı limanları» Nubül * Neapoli; Enehir Fradit — Enşir Fradit — Afrodisias gibi. Şimali Afrika Fenike, Yunan, Roma tüccarları tarafından ziyaret olunmuştur. OFakat siyaseten Fenikelilerde idi. Onların ye - rine gelenler Romalılardır. Endülüs'deki Tartesse madenci mem- leketinin yolları üzerindeki Afrika kıyı. , larında Fenikeliler ticaret istasyonları yapmışlardı. Bu istasyonlar yavaş yav» şehir oldular. | Tamamiyle Fenike asarı olarak emni- yetle hüküm olunacak binalar yoktur. Fakat Şerşel yakinindeki Tipasa'nın te- e yy OE npao 114 ouyayab (onbar) Ag m “aaa exaşy yean$ uruşenbig 'g — (5) “atppamayınuz vuno epusrar? ealeşnyaeş — (2) ayr “ei eyuyy Keun$ uyu şanbid *g — Ci) uepeujo Topvesnu ururoy sa Ya? OPEN “oppuz Uşöt okun rapyıyoynuz vo 32 po doyğetu svjuo yaropa oyoguynur aj 04proy #syput mg idjaşse, EKME “apojfeg uydez övavi Benek yursizuse aw) ey uepundnpjo domuz rureunş Gruustu sey adas Muya “a9 yem yi vera ÜYE peş eEpERONŞ YAŞŞŞAŞ EL ŞŞ * Çümen yaş — eyayy) vopsejsar ipad OA uepuuuyusuinp wöeyey *ndek “gg ep epey (e) “pars vp nene “ON yakreyiymar ag öppey soy Y9)eZ ap “> eyep yekaeyiğ oyosaii sig eoş an <0 piyonu Syezeyo owuprek wpuwuez 414 ağıpyundıyıs uepuyemı vewinp unu “0 yayaya. 1 up9 eps | para Map yaa arsaya » appdek oyyyosyuz. ok - dek yav? drey uepujo #sopeusnu1 PATLAMIŞ MULOY SA youlara Alisa Gepej 21E 20. Şaman. Ba Şaka, ra EZ “usa updaylresiy MON. SPU) MAŞASI de? usa 707) PL yu okogoj “e uuzıpuzeaj MalgeMo| AEEAŞV OUSEp oy yordaş (2)epusayes vurezZ “4001391 “ye ekti grey VP (012 AA YES) * MAL), avpadıye5 eğemyo poyuop,uşiş UNU a epey apunzei opguyanı eiyejıe AİR ERİK, ADİM RS OpAye 2 EPP “104 anamur sunoguya oyMoL vpEAJPIŞ 3A epekjeyj ıgnua> YJ9AA9 repipeo np “NG Op Mgöges UrUrEljOA YUM OpUODU. Hapgayaynuz. onbşund “ıpsowepo zovasa sayma. erzrseegesyua MDA app geo YOksOZrUOJON YPpap una 403 çokşuz 2 PEP JO KO EŞ MAMUR rİEya #ARĞNLNAZ apnona yesas PRE amma aaşioapsayyn Onu. öne “32 Yağa yeni “İrudek sapnyağ (I)ökn melleri Bon yanındaki (Chevillot) are - zisindeki cesim divarı bunlara atfetmek hakikate yakındır. Kartaç bir-Fenike şehri idi. Milâttan (800) sene evvel Kraliçe Didon idaresin- deki siyasi sürgünler tarafmdan tesis 6- dilmişti. Yeri çok iyi intihap olunmuştu. Fakat Romalıların zapt ve tahribinden sonra pek az eser kalmıştır. Kartaçıntüccar Aristokrasisi memle - keti idare ediyordu. Bunlar dahildeki yerli hükümdarlarla ve bu meyanda te - bessada bulunan prenslikle de münase'- bete girişmişlerdi. Dahildeki yerli hükümetler Kartaçla iç Afrikanın esir ve mevadı ticariye mu- badelesine vasıta oluyorlardı. Büyük İskenderin Afrikayı zaptın tasavvur ettiği tarihte Kartacın sekene- si (Diodore) göre şunlardı: 1 — Fenikeliler. 2 — Libi Fenikeliler (Ütik gibi kıs- men müstakil ve Kartaça merbut sahil şehirleri ahalisi). 3 — Libyeliler (müstakil ahali)... Kartaç idaresinin haricindeki arazi yerlilerin elinde idi. Nüfusun kesafeti ve medeniyet Fenike idaresindeki Mecerde vadisiyle Tunus sahillerinde idi. Diğer kısımlar da zaif idi. Yerli hükümdarların kimler olduğu malâm değildir. Kralların, daha doğ - rusu kabile reislerinin bâzıları biliniyor. Masnisa, Yuyorta ve iki Jubba gibi. Yer. Tilerin âbidelerinden, binalarından ün « cak; reislerinin ovaların ortasında yük - sek yerlerdeki muazzam mezarlarından başka şey yoktür. Iptidai kavmler gölün kumu, denizin suyu gibi ferdi bir husu - siyeti olmıyan seyyar bir sürüden iba » vetti. Bu kav medeniyet olarak na gös: termişse hep reislerinden, hep hükümet merkezlerinden Masnisa ve Sirteden (Kostansin) çıkmıştır. Manisa memleketine çok hizmet et. “ungajen uy — CE) *Çiyeren dorse; gede, uag iyeş WESepi) amöreyeei umuma yezeyman) »do #punzmuzemi Wiz “erusdiray sog den$ yiğ — (2) dodız vek 1y9 sure ywyıs; ad — Gi) saca ag yeşu3 urtomyığ erepel0 ASMA söyapunna , ayyy. uag Yarpauyumpe in “Puun vA seppe3 opukiz sa way YE “MP)ap okoyağy vejuo var sunığ agrue> “210 MEG “upı ay€ok aysun wıyead> !BIp “304 EA yaa “ypoa$t OpeesNUz yeayayun Me eo rçwpkeş öd wrunydez ui mönpşe aopoyojmmsn amme epek 2 9d sanar BA SNUML, “ipaıpyıg kaşe Mağez seğnuğumuy *npaodıyyog yösşorey “gg vpuus ng senli) Mepa yasar 4g vuyak urursüme vöd young ejdek ApUruyez aoppanı), YJeYgeni “plipoz duz apyek Ayp ULOPİN (€) “npunşo saesaymaz kw | aryağ “ykrmyıpa wedvş ye unu İeypayy wp oyumu) deer) “ipi opza< nğnpunşna (2) ğisogımı ogenğ YAŞ seypugiuy mpaokıp? veyupauu 41y9Ş “apye vfemeseynur ney n,snpngeei, ayı dez i,eysg YA 'npnani e, snpngese va yikMUAANŞ Ups MpaO mg “arumya 0) rası nenpao Wreyir 144 vpurepuesi <0) seğmagım yy YpUrenrez Wi, geye Ayugsmuzç, ayy opasyum (1) OY9 “ap, SEY Meta sp oyeyayng Astlg 'npaokmungng ruyada sarıyı apuremuas (096) yemunyop Pepe “Avr unanğapaoyazadın) #49 “murez ayıpsa des — asp Hepoyuwy As$ — 1 Raks Nİ, #4 spazm |, sumseş yowön — TL gokan “e yap vasmun 1, sese vwpyi — Vİ Ba Haap ayva — S ve? yaap spy — ae mame a Haap zeşeied mpesuos UP gsi —& “TUMUEE sayıkagaaykag va yiykogyıajkay değ arkez 7) angızmı vureueyjes ıyurusğ — 2 Mapmaap | “4y99Gi uştıda Mızıpj SA İnao egeg — | , email *L opaitezey' sumo pug —I asan L PUpEAŞy yeniği “doyur yesek aa peş — p ep ey A(EZS1) VAY SEMİN, MEP. COEZI) ekeyoz ngg njd0 MAO SYH NAZ Dİ *aypraaya9g10g EpnsajN mLyeH —E sagipayadp #APARL ejpung depey 2 (4ES1) VWEH SETİN wap (şçzı) ue4k9z pug Yarns, * MOS, oya eayıge peapppay YPNYEZ tasıpvammpgy inyek soylusksez —Z 1pya$ yaygaai ypeg ouri “2 wiaepung sarp »(ygsi) (onıimuyna “2p19) umseyi maz uap(pyzi) 49PE AI SAYSA Ng3 mide munin UOpyeginPaV “sez zaya “apse A AN vieg ep yemez soyan — “epey * 0051 vaP PPZE Hap SARMAN şen — “AL (0921) awp e(yasva “sup) epsnaI) Mopusp snggog Ng “4 (ST) VPNV Tagi arama ape “Eg 2A Bayesayj yzampaayıy “yayla an “Ap SEÇ EKLE) SAA yeyep up (n43op ? 8901) UYİKL MG şmenk 7 Marya “aegeni voayunş supıgsdmuyz — “aep puyumunz sopmyemayz —“LEp aaa m lollâhtan işittim ki Afrikiye ahalisinin kalpleri kapalıdır. Suları dahi kasavet verir. Binmenaleyh müsliminden hiç kim- se o sudan içmesin ve ille kalpleri muhte- W£ olur.) (1). Amribnül'as bu emir üze- rine ileri gitmiyerek ahaliden büyük bir tazminatı harbiye (2) aldıktan sonra ge- ri döndü, Şehirden kaçmış olanlarda yer- Hazreti Osman'ın halifeliği zamanın- da Amribnül'as'ın yerine Aptullah ib- nasaadibn ebiserh tayin olunmuştur. (3) Maiyetinde Aptullah bin Zübeyr bulunu- yordu. (4) Abtullah bin Saat bin kişilik bir ordu ile ve cenup tarikile Mısır'dan (25 hicri senesinde) hareket etti, Tara- bulusgarbı zapt ve ahaliden birazını is- lâm ettikten (5) sonra garbe doğru iler- Jedi. Budafaki seferin tehlikesi berberilurle Bizansları düşmana karşı birleştirmişti. Hepsi Gregoir'in kumandasında Sufe'ato önündeki Asuba ovasında mukabe.eye hazırlanmaşlardı. (6) Müttefik berberi ve Bizanslılardan mürekkep ordu yüz yirmi bin ve islâm ordusu yirmi bin kişi idi, (7) Vukubulan muharebeye birkaç gün devam etti. Aptullah bin Zübeyr düşman ordusu kumandanı Gregoir'i katletmekle galibiyeti kat'iye islâmlara nasip oldu. (8) Aptullah bin Saad ordusile o zaman zengin bir şehir olan Ceride kadar gitti. Kartaç'daki Bizanslılar (300) kantar »l- tin ki (9) büyük bir mebliğ vererek iy — Teni Galetun. (2) — For Bizuet'nin Şimali Afrika tarihi, (3) — İbni Galebun, (4) — Kamusulilâim, (5) — İbni Galebün. (6) — For Bigvet'nin Şimali Afrika tarihi, (7) — Kamusül'âlim, (8) — Kamusül'âlâm. (9) — For Biguet'nin Şimali Afrika tarihi, gi 2 memleketlerinin tahrip ve yağmasına mani oldular. Ordu Zuveyle ve Berka'da hafif müf- rezeler bırakarak (1) Tarabulus'ta İs- kenderiyeden celbolunan gemilere bine- rek Mısıra avdet etmiştir. (2) ordunun avdetinden sonra Bizanslılar kuvvetlene- rek kaybetmiş oldukları araziyi tekrar geriye aldılar. (3) Hazreti Osman Fitne- sin'de, Afrikiye ahalisinden müslüman olanlar irtidad ederek bütün müslüman ları öldürdüler. İsyan ettiler, Devlet mu aviyede karar kılınca 665 « 44 te (Mu- aviye bin ebi Süfyanın) Mısırdaki valisi muaviye bin Hudeyç aldığı | emirle (4) Mısırdan Şimali Afrikanın zaptına yürü dü. Romalıların Nisefor © kumandasında gönderdikleri (30,000) “kişilik ve Susada karaya çıkan (5) imdat ordusu ile Elcem civarında muharebe ederek (Bizanslıları bozdu. Rumlar gemilerine binip çekildi- ler. Artık mukavemet edecek başka kuv- vet kalmamıştı. Afrikiyye arapların * Mısir'a * merbut bir vilâyeti olmuştu. Müaviye bin hüdeyç şimalde yukardaki harekâtr yaparken Akbah bin Nafi de nakzı ahdetmiş Olan Fizanlıların üzerine yürümüş ve o cihe- Ün itaatini (emin ötmişti. Müaviye e hudeyç Olbah bip nafii “Afrikiye “valisi tayin ederek Mısır'a döndü. 46/667 de Tarabulus valiliğine se beden Rüveyfan ibn Sabitünnecari tayin edilmiş ve #amanında islâmlik pek © iler- lemiş (6) ve Cirbe adasi zaptölüunmüş- tur, (7) 2 Musavver İslim taribi-G. 1. Sa. 78. (2) — Tarihi İbn Glen (3) Musavver İslim tarihi, (4) — For Biguet'nin Şimali “Afrika tarihi, (5) — Susanm eski ismi Cuhredir. (6) — Tarihi İbn Galebun. (7) — Kamusül'ilâm.
