6 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 12
gym vey GAMA — (©) vnbid 'A — (2) Hatası MEŞE) SAAISIN — (1). Yupuygm epey MOS urureepasi OY “pajiag reina; ayas ans pus dde say age Ayıyurayey “ye via v9 on panama seyduze yem saya de “sag yaraya wp KUSU ay YApMpuS vpauysag sayıpyoys$ vkvuya Sezaa PAP sunEAş> pla) YowN VpAYL,İSUUZI 1 dek yine oyasi (c) ene eyni şisans (00092) Yunmmpıo wysi uapume| “yipomapa YOLUMA! Yas s0|agdaŞI (g) ep Cos seiymaşg) aguvpuemez o pp spy v&nk m3, 2g YALÇIN Meg “39 dnjğem our “yy ep(ekkedeg) 'ypopoj! #we3 nsnpao di uauğu vung "nirna$ ouyey ey “un aşa Bog ukunyuyumu o yandığın Maki? yasli sa oyarak svpuvuno nypasyeu yamak (1) sapemig “sepeyiny “asçkna «8 yyapunuo ununsnpao dede SUYUM npdokryaa nuo wp Turing ppm ao VE Mağ yere vauos 24 Turay YUAN “AA Veee paşa akozeyezyi EEE BONZLİ dojsraa 405 4g AYM "gire you vp vu ae Uaraag pera ng "peylok eN Mpa 41 ayarına een) (ulm yuan ynaçek vi “vE UT DUTYEY VA) DA “ia SONUM “AN ig esse ea UğUMANIŞ rası uyapakıgaş#ua na Yyeunpav aye aouyype uryan sapıyla PpRAAĞ “pugp ounYuYANN Hoya von uaydeyi ARON P,'OŞED) ep ON “01 “TpyESö vape BA YAN WE wessepj “pa8 vp SÖMEN yasapa İPİN “me dry “mainana 2gzey ufuetunğ Wa wesepj upulmAr (suwdrydyy MEVA) “Ap OpUNMYEp sas UpurİEg Ununsnpd0 Hagsag ouryuy “nppank nağop vusudup ppm ue vor UŞANRAANİYE Hayyan (ey utung opuns uirejsuezig NUN (£ 26 apuygre ağiamöyu #7498 UnÇok SA ağümsamemop Hu) Tp EURŞeY JayIpUZUZ “& opyousy — Zekoğ ruky — (4) “yirey dıe3 suynguanl, uag ye vere — (6) “ondıg oy — (2) nanbid 'A— (1) Apağ ekakışuşy uyöy vyeuye ureynu) AM) Ş WEYEŞ EYPAA Ar SP 689 (9) <airaypa uzpıye Yepuıjedeı #eJrj #uuzıg epuruvüz Yonyeş yojey V1(d0* “ieg) dnje opurmzn uyuşan uapuaj ed yeni urumujPep #40 aypi ng “npansş up,ekdele uejo (£v3vg ayi) vaemayomış #zsoydeyy “pr uepkuş “sap uyuşsapıgıy SA TpngsA, Ypey ng p Te suya wpuy 3ıg vpupe VEEE WC amgek uyuma dansa sürsoprgey nez 2) BA ZEY BAG) SUFİYİN TUYAN akypajy Geçe çoğun apisans ng Çankrzek nynığnpı9 |sıyea eya upumuez Ape pay wa welin uyalaynZ Un! mu) (2) (yz) “pie aryab sagsaaa ayı madyemi alaynz wo umony end “nönmusdey njo£ yepav rKejop uwpung “payöruzseyyi) zeyse ekeyig rejysueziğ wpens ng 'npuop Mal wii yasakıund Yy yunaaanıy o (akeynz)) uwpurepyp eeppeka sepya deşvaynuz yursoula$ urakaynz veyeğ “poyayı sep ek ( “A0)) uvunma vpueap yari ze1ig UN “ap uğnpungna uşayayağ sez PAIpuŞ “ül miğop öğren “ApNpıe LÂ,SLİEN ep “uygun (suoyy) ampek (ayeyy) vpulasa “a opznsayy “ıpaB akadıylaşy sir va) akaynz — vejo İruyey epeysoy vpurumu “ma sada ug Aıysumpa v OP GE “pe şirunurğıs ouşrojdak reg UNESANŞAŞY SA sad HAŞMUNYOp Wi sajsazyg vpaupsaıs ng (z) “nas Yanan sepey aa dag oyygasey Mopedrmdiaur ypeaapank ulmeşdezy (1) “pre #98 ranospoj vat “pr suogyu? #,umaıry #j4sny vr saşt93 nunğnpjo zışrera repuy ou znUay uyuyan dee Çe ng Taya aa Up gördü. Kartaçlıların izinden giderek medeniyeti derinleştirdi. Seyyar ahaliyi giftçi ve stepleri tarla haline koydu. Va» tandaşlarının bu yeni memlekette otur masını kolaylattı. Başka bir şey İsteme- di. Hükümete ziraat büyük varidat geti- riyordu. Dahildeki vahşete galebe etti. Roma işti'marının büyüklüğü bu tahdi- data istinat eder. Tspanyoları hiristiyan laştırdılar. Fakat Romalılar İngilizler gi- bi istimar ettiler, Hiç bir şey tesis etmemek fakat inki- saf ettirmek, Romalıların imparatorluk devrindeki, müstemlike siyasetinin tabii sıla ifade edilmiyen fakat esaş t den Akirli'L İT kat esaş teskil © E — Islamlığın zuhurunda vaziyet ('J Hicretten üç sene evvel (620) İspan- ya vizigotları boğazı geçtiler. Tigitan nin başlıca şehirlerini aldılar. Biraz det sonra Bizans imparatorluğumun elin- deki parça da ayrılmağa başladı. . (Patrice Gregoire) Suffetula (Sbitla) da istiklâlini ilân etti. İmparatorluğu de Kartaçla bazı şehirler kaldı. Roma şerk İmparatorluğunun bu mevcudiyet o alâ metini hariçten gelecek şiddetli bir hare- ket kolaylıkla söküp atabilirdi. İşte Vu sırada İslâmiyet sahneye getirdi. Sirena- yik cihetinden gelen ve kuvvetlerini © - bemmiyetsiz bir mevcutta olan Arapla - rın o zamana kadar itaat altına ahınamı- yan berberileri zaptetmeleri şayan: hay- ret görülebilir. Fakat kolayca kabili i - zahtır K “ Evvelâ Araplarm şimali Afrikayı al- ması Arapların değil, İslâmiyetin zafe.i idi, Berberiler evvelâ mukavemet ettiler. Fakat bu mukavemet islâmiyete nefret - —i)7Z Şülterin * Afrigue Romain sayfa : 26. (9) — For Riguet. Şimali Afrika ta- ribi, lerinden değil, filcir istiklâllerinden dola. yı idi. Lâkin dini anlayınca cezbesine tu- tuldular. - Bilâmüşkülât kabul ettiler. Berberilerin şevk dinleri daima âz idi. Arap tarihlerine nazaran 1Z defa irtidat ettiler. Berberiler Arapların getirdiği dini ka» bul ettiler, Fakat onların siyasi hâkimi - yetini kabul etmediler. Bilâkis hâkim kaldılar. Saniyen o İspanyanm zaptı da Berberilerin yağma ve garet temayül!e - rine pek muvafık olduğundan Arapları kabul ettiler. Memlekette büküm sürmüş olan sü- lâlelerin kısmı âzamı (Beni Ziriler, Hü * madiler, o Elmuratıblar, Elmuvahbhitler, Beni Mezinler.... İlâh.) Berberi idiler, (1280) Tlemsen hükümdar bulunan Yagmurasen bir kelime Arapça bilmez - di. Elmuratıbların en büyüğü Fatihi Yu. suf bin Taşifin Arapçayi pek fena söy - lerdi. Arap hükümetlerine gelince: Bun- oldukları itikadına borçludurlar. İslâmiyetin fethinden dört asır son - radi ki, yerlilerin arasındaki ihtilâf do- layisiyle hakiki Arap ahali memlekete girip yerleşebildi. Gelen bu Arap kabıle- leri de hiç bir zaman icrayi hükümet 6- den bir hanedan çıkarmamışlardır. Hiç bir kuvvsi siyasiyeye de malik olmadı - lar. Dini tesiri ona-pek sıkı merbut olan lisanı arapçalaştırmağa başladı. Şer'i ka- munlar iç ahlâk ve adatı değiştiriyor - du. Yeni gelen araplarla temas bazı ka- bilelerin araplaşmasına sebep oldu. Yeni gelenlerle temasta daha ihtiyatlı olanlar islâmlığa mugayir olmıyan det, ahlâk ve fisanlarını kemali şiddetle muhafaza ettiler. Çok çetin ve sert olan kabileler, Çur- cura kabilesi gibi, islâm şeraitine muza- yir olan bazı âdetlerini (miras meseleler Ao yp aygöry gejdeze KASASI YENİ iypayılığap Yeyeypyey fureyyeye sktagang vine yang Gaye vana #pusela Miiee ppurggug *ejnpyogkea yemeye ves sona yak yayasşask seprepanyay Gyo dez ve ıysu opunadeyri US “mayo ığıydaas wyheg vapuru ufouryyny na vey Ra» rare yare yezuyu öye NO “eyy epüvaaryi geylmdy uvyo dese 19 yyafyıng #parse mounuğ “pasla Çin) yanamıpıny ok, mey epegmuny “un say spy #p(opuyyak sez) vejdeze vpae sounznyoc “pey HarMA vP,9vA sar zrayak Yanypuop He dıpığ sepem oguğuyy : Meyra spsaz tazı SA Çer Makmaşv sejdeiy vpise PUPA pajaıguy dey — N raayanyAgs soyma sag) we wöduse wey op saye JEAf Bayayaked aayeyeyer) vE Uk sapma «0 tayaeyigr opuğıpo? ere, s4 opuysıpva eng oyrajtac rymuaşayyeg ZTUŞYA wide #y taayaaykps aa yaag40yg ALANER MP soray va aayağ wo YADA PAP Gr 9 vaa *aokıpsayı Eoamk âvask idim pay sur uLgjağ SA #Uosa0 vee tayualdes 92,4 PAN ANAY BA vd) YŞNİŞMi sayi eiduru 5340) SA Siege Yağı po vzuşuymuz ŞA eyvp Wee Yak OPAK, :8z8) 'AYpOANİMUON) aa,aagang oıgayas aeyysayyuz sapeveumoyg ppsadmus> wa aa “pey zju,, Yoknpmınum İsank öva -24 way apuaykgs ruesy) sagaşg vpasu YO #pupayanuı SA opuysüyi unun, “aodıieg vğwuyo upyey eödei »9 opakymganı OYĞ epodımızek yua) “AP YP rise depzogaog çusA yparyyo «85 YAŞ 'MJİNMUNRG KeJIZSA İgry «dit3 a0puy SUMEYApU akIYUEY 34 EŞani JApUN VUUYUA nı BA oyyvuaapg np *g0âruajkge vpulsam 494 UTAN yp » mame agaagı oopPAA UYSYI — *arpapumkaı ng JaLAşIZ va T9osL, soy soma ppepuryaek (Eye s9) de Meriüs'ün Sillabe karşı harbinde Ma: riüşe asker tedarik etti. Sonra (46 - 48 M. E.) de Sezarm rakibi Pompie'ye yar: dım etti. Pompie taraftarları şarki Nö - midya kralı Jübbayı da kazanmışlardı. Roma askerleri arasına yerliler da alı narsk kesretli süvariye müstenit on beş lejiyonluk bir kuvvet yapmışlardı. Sezarın kendişi (Hadrumet — Sus) * çıktı. Pompenin Lgjyonlarını kendi üs tüne çekti. Fakat Sezarın adamları gar- bi Moritanya kralını Jubbe krallığına sal dırttılar. Pompe taraftarları Monsatir civarında Tapsus de mağlüp edildi. Ge- yi kalanlar İspanyaya kaçtı, Sezar ertesi sene onları da mahvetti, Jubba telef oldu. (Ütik) i müdafaa mek istiyen Katon kılıcı ile kendisini öl dürdü. Bundan itibaren Roma bütün şi- mali Afrikayı merkeze raptetti. Roma mın Şimali Afrikayı kolonizasyonu (36) senesinde başladı. Sevkulceyş noktalarına Roma asker- leri konuldu. Yerli rücea ile ittifaklar yapıldı. Bu müttefikler meyanında payi- tahtı Şerşel (Sezarea) olan ikinci Jubba vardı. Romaya merbut yerli hükümdar- lardan birisi de Madraşen'lerin büküm- darı idi. Milâdın (40) senesinde Moritanya hükümdarı Ptolön'nin vefatı yahut Ka- Ukula tarafından öldürülmesi (1) üzeri- ne şimdiki Tel mıntakasmı da Roma idare- sine geçti. Bütün şimali Afrika Roma €- yaleti oldu. Cenuba karşı askeri karakolları ko - pularak bedevilerin taarruzu menedil - di. Buralara gelen askerler hizmet müd- detini temdit ederek arazi sahibi oluyor, ve evlenip muhacir kaliyordu. Bu mu - bacir yahut müstecirlerin esasları ordu. Cenubi Tunus'da ve Gapsa (Şimdiki Gafsa) dan (Fas şehri) yakinindeki (Vo tabiliş) e kadar mevkilerde ordugühlar (0) — Şilter. “pay oya mresyy daa BaepajiGe mg aleyduze ozyamms upap siedg e dyposaz çu9k wauos uupung serip “ey ep usamaı, (erd ayna) “ez o eyup sejuo pp dokyp Mey) sesuya uapp sağı tipavpo 31 unzejdnue SEV SA #pığeğe uwP' Soyuasul sepÇopnonuuyy) pmu soypupgus sagpğ a1 (eavwoyy) " “pp vaouıne) *Ba0wpJ “eyuoZ .p” eya “(aveyuvg “eayuns ) işit 694, rd agg sruyo soyuna efes paye DARİ wepunğnpjo #ruöağ Hap ps yn4ng ueuez O todype AHM ar deg wap yoyöai rursesa WU sunfng pau DUNJE TUŞA wi aypyanasoyg wayfumen yeryeyye sez SÜ “yep esioknung iruirdee 1294 up me) geye LeJeA0 VW VE spıpenuğurry okey vpee asya yi 8 yaza deze yezmşo zışuynu surf! yayi dum wyteg unpavçung “Pİ “Apa eeetyo Laojaysoy ULA)ĞSA opnaans unluns ypj va Rİ azepeno sez ryynunayeg “pr Bry «z Tkeyop uapuğaı der eur sampe ye va eoezgr uaputoyoyoyum” 5 yap yolaayyayapumun avi spy 4 24 uvpuyem Mepepuoyny oi pp pe eyrasf seg apiyuvum yod yeaasa “aejdely vpatyyru ze »i 4p) sajaagıngı yes su op dojusp? " mk ekedsy vap Seyda usaeyyon) vi olgargarg ve Yurere runs) uroj di 4 uapyapanıo3 v4şsiuedej uydu eparasp ng eyeçi “apaajirio d d “ vapurnpyğ Ezel, zruyek Wir vi ek akuedey reydray epaeppu ze ş vara seyeyasy Ang Sanyo “(Bep wepayyeao uupunyeleş aafij pr #yaegog wisej Pi pmu »s9# ep nunğ “an se 94 wwpyipi “(O yes aramaz a4 deyes sümeni Masaya yiyrurey deymunynd nuray egr DA insa) epi BEP ş , kn e emek vardı. # Bu veçhile ikame edilmiş asel # yesinde şimali Afrika beş asır g yükün tattı. Bu zamanda, şehirler İğ lar yapıldı. Bataklıklar kurutuld” at iyileşti. Servet ziyadeleşti. M Romanın erzak anbarı oldu. Bu” ve parlak medeniyetin eserleri bakiyelerinden görülüyor. Şima” her suretle yükselmiş ve yö ya kadar yayılan muallimler tir, Maamafih, asıl Romalı © azdı. Bu akalliyet memleketi tenvir ediyoru. Roma idaresi tin imarında, tezyininde büyü ler yaptı. Afrika eyaletinin valisi Sezar ve Ogüst taraflarında den imar olunan Kartaçta Memleket eski Kartaç arazisi dl ca Vitus ve Şarlâ Nömidya Af ie ve en sonra zaptedilen ga” ye” ile işgal askeri altında bulu yaya ayrılmıştı. ri F Buralara hükümet arasi Garbi Nömidya yahut o Cesarien) in merkezi (Şer! e ve Tijitan Moritanyanın (1. # uritanie) nin merkezi (Tasi ai | ca) idi. e Bunları Moluya mehi yes lıların gayreti, mahareti 1 e Hilerin bir kısmını ter Fakat dağlık yerlerin garpte ecnebi boyundür“! çin çırpınılıyor, yalnı# bekliyordu. Romalıların "di &e vakit ahali kısmen Möflpile ve ateşperest idi. Bİr KAS yas hassa Ores'de) Yahudi Bu zamanda Alrikai de tiyanlık lâtinlesmi#, | başlamıştı. Bu yi ine anl kavgaları çıktı: rin arasındaki ©
