3 Şubat 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 12
TPPigep sunay) iyiyi Ng ep ediy pjepameyepleş eyeg vsnyy ıppğop Kkıg eşey uopayyınyı Yel ösntz uğur eg gpraeejş yesıpey uop9 inunz epazıfı 94 Ypunşfez epuyısead 1u9S ÇIGI “BIŞOCA Uatemeş OJEA «ye apo UU43137 epulseyeyutm uncnp1o0 !pa9>j apasıpı öyutaydgs epueşok ywığıpouayıg mestpey uapa medamı Spudama8 nzmwnpao SEyJeY) 24 apumapoiyja noptay ysei uag “odıpas -Yeg uapcıapyıpomşs ppiyyi Byereş Jig İng oazn #EU;O gosajsgı UEA Ulaşıma) ES OpUe ji “aojaolığıye) eğewğog waeyez —eğkek taysagyemi EYE Ufdı yamşapynd oyn, aja)s4 yöupmap|e heyegey unıng meprİyepark ejepng 94 yemye 1Gığ Atjucğloyg uüvjuo A nasedıs * şoysop © nunğnplo du yemven 9p Ipanğ “Ipjdas oyyy tuloz unY SA M0, uofynn yadag 4g eyşedeş 4931p “uzu ug z94 nie 1giğ nİnpuno vippi Biyesey dig “m dagnz yesipey SA 1ke39ş znunİnp;o 'prye$ uepung “öJ “mönp oarayış “urpunızgı şonrap;o Mıdong ud yömsg,, RL 9 yeyresmar oyayj, ıdıdou yg şonsoy usAımundnp £a$ sg dıy eşdeg Wo) yamdı vey uosus2 SA 'uzinsi YEMMON BUSE yaspoayem yolsadıyım yazggğ yYPUSE 2020/0 uno 'şaavapı9 a “popumyasedis joysoyy uapa yağı, Eğemap;es outugıs ad90g our -koşs uağıpyol urjung pılop upduyung Teytgey #sy jaulamşp mey olak yeyva Op vasıyı oy uaopajııu ng çalley oppa? ade Hemen aynı tarihlerde yani 1913 senesi martının on beşinde Raslar da Bogos Nobar paşaya aynı sözleri belki de aynı kelimeleri tekrar ediyordu. Arap ve Ermeni ıslâhatçılarmın aynı zamanda ve aysı tarzda mübim olduklarını gösteren bu tevarüt Türkiyenm taks'mi hakkında o zaman Fransa ile. Rusya arasmda kararlaştırılmış olan siyassti pek güz“! ispat eder zannederini. Nihayet 22 mayıs 1913 de Rusya Hariciye nezareti Ermeni ıs'âhatı için ilk adımını atmıştı, M. Sazanof o tarihte Berlin Rus sefirine yazdığı bir telgrafaime ile Ermenistan hatı için Bab'â i nezdinde teşebbüsatı düveliyyede bulun- Mağa razı o'masını Almanya bükümetinden (alep ediyordu ki bu tarih İnos - Midye hattını Bulgar » Türk hududu olmak üzere kabul ederek Lon- dra muatedei iptidaiyesini imzaya mecbur oldu- ğumuz tariblere yani hükümeti osmaniyenin bitap o duğu zamanlara tesadüf eder. Aynı tarihlerde Istanbulde Erme: büratı cidden tasavvutun fevkına çık- mıştı Evmeni hurufatının taribi icadının bilmem ocı senesi şenliklerini icra eden Ermeniler pek büyük nümayişler yapmışlar ve hatta sokak- arda Ermeni milli renklerini havi konfetiler atmaktanbile çekinmemişlerdi. Biz bunlara eyu- bane bir sabırla tabammül ediyor ve nahoş bir — 4985 apAÇİ 0J0N, Şıdoy ag eungy Sarar upiyeoyu deye tupemelaşo yamıyıg yarrayoayıd wrusd 2d uosgı Juağ “ jauıpajze nunınsny Sapa “9339 xOİ Me;op uepmaİnpjo ingoa okuya 304918) uopamşa Epa ojuajyy MEZ “jpıma aza “Ey adıya yopas odoyyoyy 2ogesg oy! Gipiyra “gu osuapyam İZİ yiyen odak opnydog epwng Yyiapeudeug *ayğyya angytoy MOJyASS OSI uU'piyeoyu ödülgenu yua Wiğip;e uapwuop d » 30) 104p eydniyami iğıpze4 vutg 424 Yy “Baraz opıday 1pu8 paj94pığ çpı aapıâ zasıg #impızek oyozepes meyen uepuytarş ydopug! “edp 9198 nsyoundg '9z5 Gepuyezm eörd uı4os MH JMOĞ Mopoğıp “evsg 14şg ungajyayy “panağ dajşom öey ag tütg ig urpaütjwepe uag Ay şoğ Suydramunkı8 zauoy udaşyegeg *wıpJYN epusığın pgasegej 4g dize3 şoku yeges ng “yyeorunjoyaos GdRJ2() oyaayıpuamığ 153pJEH AI uıprgeonu depey ouy3 ış) suypayesım epul selyedoy unojleg Jesey 24 Yy op v9İ uçg “dayıya yefar Tapapısuy ep Sunoppı$ uueeg -18p EoneMeiyey izapşadanpu ozo;zyığaj epunk “0g peuey SA zepipeudo uejunlo paapog X0İ “g UPIYEN ıpok yomok Siyyag epezg) “ay? Asp wfezwepj yozzey nğnpunjo sısoy uraaş$ -np10 arpığdoyu Ya9g pAA3 UNİ ii eyupj “np -10knunmmg eyugoseanm rules 39423 ojzoj42a pesleğ 94 iy giağ yopp3 wippo3 eleng , iki Türk ve iki Ermeni âzâ verilmişti. Türk Azalarımdan Obiri OAvrupada bulunduğu es- nada Taşnaksotiyon cemiyeti rüesasile hösnü Münasebet idame etmiş olan erkânı harbiye binbaşısı zeki bey ve diğeri bendim. Benim bu heyete ithalimi gene Taşnaksoliyon rüesası rıca etmişlerdi. Çünkü kendilerile ağustos esnasında sebkeden mükâlematımız sırasında benim der- meyan ettiğim fikirleri pek adilâne ve bitarafane bulmuş olduklarını ve ittihat ve tarakkınin mer- kezi umumisi azasından olmaklığım hasabile icraatımın cemiyet efradınca itirazata hedef ola- miyacağım söyliyorlardı. Teklifi maalmemnuniye kabul ederek selânikten İstanbula geldim. Mahaza hükümetin bu teşebbüsü meclisi meb'usandaki şarki Anadolu meb'uslarının şid- detli itirazatna hedef oldu. Bu tarzda heyeti teftişiyeler ızamının valilerin kanunu €sasile muayyen hukuk ve vezaifine bir tecavüz teşkil edeceğini ileri sürdüler. Vaktın dahiliya nazırı olan Ferit paşa ise meclisi meb'usanda büküme- tin noktai nazarım müdafaa edemediğinden ta otuz bir mart (13 nisan 1909) vakasının anizu- buruna kadar Istanbulda bilâ vazife intizar etmeğe mecbur olmuştum. Otuz bir mart vak'asından sonra ise bu fikir bilkülliye terkedildi. Bende 1909 senesi Mayıs —5-— Ziy “taye 4ep9y da YOyd9 SA YUOOİ 'aipey une “aapımaunşo eyy! ejonong Zoya —0j we eu,o Hye epi epue ag Majmem ayeaaz |gığ osuyaşna va şsueynroeğnpgy “yasa “Yaizapeyınpay “seg ag yaa, (dokwoaş sı yemden wigeyy; “rzyığuya,, uyez ng as -uopou 491) şuağ) degoamppay 'yosyyfog n44SĞ “yokkoyuyalağ Ayeğ "rgeyaliaypay amg uk .2730)4010 Yy Op yesim ng soğ — 6 “ânmso kçuaysı syenplaıp je güya Gru gölyiyoygyoang) oyyasns ng v4 Sntazodıyıpo ng a1 eğen) nunyay Uryıesoa yüovun;o Nea 9A #geş Urcuysgmpoukog dekığpuz 34 aöswyappe ew şsr Mepa yyiesan yödaJIpO Alay) opaaşgetu nanzng ziayed ipey Sougonu oweunme ng Bp Âran oueumua ag Goja3 uepjngurısj vatsıpey oya Gozye yes yang u3 uucyuna — © “dzoydapoppe uno yattojıpaor) adazepı 1IĞ Hopyıpoyst BarAIp sejung DA öruyiğeyun Nİnp;o upumesıyu 1po4 wdag 7g8), SA eğud çemaz, 'efed sonu uyomuuay yamdyp 19j9y5e41 pyopaaşzg4 yodeyiN — / *Slyozau nopoueyeğ Hez ojıg Con) -okiyyjes yamşo deynut yezzig tuzua vesey BU “zey oyspuogemi #eg ıpaoy |4'3 ime vpyej MAŞelıg Moşuyny yozapo a4ğuş yuşsaşrunun vwyyge Ayem oyaygyıy urusdyuyısı nersğ — 9g X olması muhtemel olan böyle radikal bir karar almaktan tevakki eylemişti. Harbi umumiye dahil olduktan sonra ise bilhassa ben Emire bir vesilei ibtilâf ve ihtilâl vermemek için o kadar sarfı mesai ettim ki bu mesaimin derecesi kendisile bir seneden ziyade imtidat eden muhaberatımı neşrettiğim zaman bilkülliye tezahur edecektir. Ermeni meselesi Meşrutiyetin ilânını müteakıp ittihat ve te- rakki merkezi umumisi Osmanlı mülkünde bulu- nan mubtelif siyasi ihtilâl cemiyetlerini bir “ca- miai Osmaniye ,, siyasi cemiyeti balinde birleş- tirmek arzusunu izhar etti, Bu maksatla evvel emirde muhtelif Bulgar ibtilâi cemiyetlerile temasa geldik, En evvel meşhur Sandanski ve Çernepoyef ve rüfekası ile müzakereye başladık. Biz Osmanlılık esasa- tından bahsederken bu Bulgar ihtilâleileri Make-; donyanın muhtariyeti fikirlerinden bir zerresini bile feda etmek istemiyorlardı. Talât beyle be- raber icrasına memur olduğumuz bu müzakerat —490— 49 yonoamnı virjao ztajef yozofım)3 ojeyepym 91jayma uejo Srripasa ofodryyntr yayanıoun ŞEYE “uparpjıg eyngaeısj udipezn unzn Fuğadop9 #1 yezrso) ins oursodrezanz va odıpesıyyi iyrezoğ utu weseyatai np:o yaunpzop uyey Ng SA yundap 198 wnzgj olapawena ng “unpunmg jıyeynu ep Bang dog ueuuz 1ğıpusa olayına yumdu Mw Woya; (gep uraşayuouz da;epy SA vuepy B1os UopuYo) uralaaşluamay nopruy “11)4e00J9 yigvs opedız eyep epauezeu 94194 ouvıyyyodmesu; nedir -s.y uejo vyres urcayrezdi ng uying uvwuz nİnp “unjolğou . dejung UN zg uy, n3npjo İlopunu opamp? dey npo uajuyy dajaeuysuğfoy WIĞpZE 2424424p)rA ajdejaepuemnij şeyi 404954 SA ejngüe;si y9d93 epess ng nsodgıg3 ıpmığ nanİnpjo İyapuymu Gomepzeg mms; OA UnuMajaşuz ng Uputgeşiy unsokısdırJ gisoy ueJo ygağou guşsadımısaz yezogeynu ularyazezdu #dinuey vewşy epuyşey rsajosou yuo) “mpepayemyi iyyeş ueşuesu semğyey opıng 04 (g0u9> Miyeesoi ng ry-mpeao Zireş doyyom 9 EDI müsddarap faezş Uzaydusanm yedeyd 4 olapusuny Epmseus? 41049) ng enj swipoşk4? dig 49) (aapocmş? aepoj Taefeysey YuomN Uurur19j -dıgeş pizaam Ygi$ wiğpyosmd yarsouujluda yowy9 SuHo;moeynai yazımız uepumuyregus yızaou 0vJo snsgew w4nplo 2A tuyyyo v9: yeyekos mg Tepey SAyuzzoğ uoydapeşş az9zg yoyo Giygaş yezzig Ast olduğu bahiste uzun uzadıya izah ettiğim veçhile biz bu harbi umumiye bundan sovra haysiyetperver milletler gibi kemali istikiâ. ie yaşamak niyetile dahil olmuştuk. Niyet bu o ua- ca zannedersem ermenilerin sakin olcuğu vuğvet- lerde ıslahat icrası için ebedi düşmanımız oan Rusyanın tazyikıyle imza ettiğimiz hir itilâfaame- nin artık vücudü kalmaz. Maabaza bu mütaleat hiç bir vakitte mem- lekette ıslahat yapmamak fikrinin bızde mevcut olduğuna delil olamaz. İs'ahatı umumiye ier:sı emeli bizde o kadar büyük bir katiyetle mer- cut idi ki esassn bu ıs'ahatı dahiliyeyi icra et- medikçe memlekette yaşamak imkânı olamıva- cağına imanımız vardı. Fakat bizce bütün ısla- hatın mebdei iki buçuk asırdabberi başımıza belâyi asiümani suretinde dikilmiş olan Çarhöm mahvolduğunu görmek ve osun dah kette her zaman ika ettiği intrikalara nibavet vermekti. Bu da harbi umumi esnasında Rusy nın ezilmesine bizim tarafımızdan âzami ceht ve ikdam göstermekie mümkün olacastı. Binaenaleyh bütün ıslabatı dabilive teşebbü- salımı harbi umumiden sonraya tali etmek ve şimdilik milletin kuvayı umumisini harbe tahsis etmek elzem olacağına karar vermiş ve balta bu noktai nazarımızı Taşnaksotiyon röesasma da söylemekten çekinmemiştik. Nibayet barbi umumiye biz de dahil oıduk. —503 — z
