6 Ocak 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 10

ö HÜ ULUS 6-1-1938 %%MıLYONLUK S LA Çeviren: Nurettin ARATAM Çin demircileri at nalından bıçak ve ustura yapmağa başladılar Çinlilerin iri “beygir fasulye” leri fasulye fasilesinin en kötü nevidir. Bu, çorak topraklarda yarı yabani bir halde yetiştiği için insanlar, kıtlığa uğramadıkça bunlar, gemilere yükle- tilerek kömür madenlerinin bulundu- ğu memleketlere gönderilir. Ve ora- da çalışan katırlar bunlarla beslenir. Bu hayvanlar, güneş ışığı görmedik- leri için almaları lâzım gelen vitami- ni bu fasulyadan alırlar. Bu fasulya, dünyanın en ucuz nes- nelerinden birisi olduğu için bunda hile yapılması hiç akla gelmiyen bir şeydi. Fakat dostlarımdan bir tücca- rın yaptığı tecrübe bunun aksini is- bat etmiştir : Çünkü bu adam, fasulyaları gön- derdiği memleketlerden şikâyet mek- tubları almış, bunlarda çuvallardan bir çok toprak çıktığından bahsedil- mişti. Bundan dolayı tüccar, gemiye yükletilmek üzere olan çuvallarda sıkr bir araştırma yaptı. Önce her şeyin yolunda olduğunu gördü. Yal- nız bir takım fasulyalar, dört köşe o- larak ikiye bölünmüştü. Halbuki fa- sulyanın böyle kırılmaması lâzımdı. Adam, bundan şüphelendi. Daha sıkı bir muayene neticesinde vaziyet an- laşılmıştı. Mevcud fasulyaların yir- mide biri fasulya şekline getirilmiş kilden ibaretti. Bunlar ayni biçimde, ayni renkte ve ayni ağırlıkta idi. Bazı çuvalların ıslanması yüzünden bunla- rın kilden yapılma oldukları meyda- na çıkarılmıştı. Demek ki senelerden beri bir çok zavallı katırlar, fasulya yerine bu killeri yiyorlardı. Bundan hiddetle- nen tüccar, tetkiklerini ileri götürdü: Hankov yakınlarında kilden fasulya yapan bir imalâthane buldu. Burada- ki işler, Yangçe nehri kıyılarından topladıkları killeri fasulya şekline koyuyor, o rengi veriyorlardı. Ondan sonra bunlar hakiki fasulyalarla bir- likte çuvallara dolduruluyor, yaban- v memlaebatlere sevkolunuyordu. Dostumun bu tetkikleri ve keşfi sa- yesinde bu hilekârlığın önüne geçil- miş ve zavallı maden katırları kil par- çaları yemekten kurtulmuştu. Hamburgtan gelen at nalları : Hamburgtan gelen at nalları üze- rinde yapılan muamele, Çinlilerin bir başka dalaverelerine misal — olarak gösterilebilir. Çinden çay yüklenmek üzere boş gelen bir takım gemiler, kendilerine safra olabilmesi için bir takım eşyayı gayet ucuza taşıyorlar- dı. Bu devirde böylece yükletilen eş- ya arasında Hamburgta kullanıla kul- lanıla, artık, dehşetli surette incel- miş at nalları da vardı. Çin demircileri hemen bunları al- dılar ve bunlardan gayet iyi bıçaklar ve usturalar yapılabileceğini gördü- ler. Bunun üzerine bu eski nallara fazla taleb gösterilmeğe — başlandı. O kadar ki bir müddet sonra bu “Hamburg nalları” Çin ticaret eşyası arasında mühim bir mevki tuttu. Ham- burgtan başka şehirlerde de böyle kullanılmış at nalları vardı. Oradaki tüccarlar, bunlardan yakalarını kur- tarmak ve para kazanmak maksadiy- le bunları gemilere yükleyip Çine gönderdiler. Artık Liverpul'den Nev- yorktan, Paristen yüklenen nallar Çine akın etmeğe başlamıştı. Fakat Çin demircileri müttefikan bu nalla- rı istemediler. Bunlar, Hamburg cad- delerinin o zamanki iri taşlr caddele- ri üzerinde aşınan büyük nalların iş- lerine daha ziyade yaradığını söylü- yorlardı. Bunun üzerine her taraftan eski nallar Hamburga gönderildi; o- radan Çine gelince müşteri — buldu. Son yirmi sene içinde Çinde Japon Şefild usturaları kullanılmağa baş- landığı için artık bu at nalları kıy- metten düşmüştür. Demirciler bun- lardan ancak, bıçaklar, çakılar yap- maktadırlar. Daha sonraları, Hamburg sokakları yeniden yapıldığı için, ar- tık, burada aşınan nallarda itibardan düştü. Şimdi Çine en ziyade at nalı gönderen şehir Liverpul'dur. Çin yumurtaları : Fakat malların kalitesi hakkında kendilerini ve başkalarının aldatan- lar, yalnız Çinliler değildir. Çinde yumurta çok ucuzdur. 1919 senesinde Çinin yumurtaları büyük bir rağbet görmekte ve İngiltere ile Amerikaya vasi mikyasta gönderilmekte idi. On- dan sonra bu Çin yumurtaları aley- hinde acı bir propaganda başladı. Bunların memlekete bir takım mik- roblar ve muzur hayvan tohumları getirdiği söyleniyordu. Bir İngiliz çiftçisi kendi memleketinde çıkan bir gazeteye Çin yumurtalarını kuluçka tavuğunun altına koyduğunu ve bun- | dan civciv değil, yılan çıktığını yaz- dı. Bu yazıyı bir çok İngiliz gazete- leri istinsah ettiler ve İngiliz kadın- larını Çin yumurtalarından soğuttu- lar. Bununla beraber fırıncılar gene bu yumurtaları almağa devam ettiler. Her ne kadar Amerikada Çin yu- murtaları aleyhinde yapılan propa- ganda, içinden hayali yılan yavrusu çıkaracak kadar ileri gitmediyse de gene iyi tesirli oldu. Saf ve hilesiz yiyecek maddeleri kanunu bu işe fe- na halde ket vurmuştu. O dereceye kadar ki Çindeki Amerikalı yumurta alıcıları otel borçlarını güçlükle ödi- yerek kalkıp gittiler. İngiliz yumur- tacıları ise meşhur inadlarını göste- rerek bu işte sebat gösterdiler. Bun- ların bu hamakati neden gösterdikleri bir zaman anlaşılamadı. Nihayet an- laşıldı : Çin yumurtaları İngiltereye gittikten sonra yeniden ambalaj yapı- ltyor, İngiliz yumurtası diye Ameri- kaya sürülüyordu. Bugün de Ameri- ka, İngiliz yumurtası diye bir çok Çin yumurtası ithal etmeğe devam etmektedir. : Pa S ) Dünya inin lağu ve diş fırçalarımız : Elinizdeki diş fırçasına bakarak, dünyanın en uzak memleketlerinin bile bize yakın komşu olduğuna hük- medebilirsiniz. Son zamanlarda Çin hükümetinin eşkiyadan ve komünist- lerden temizlemek için Zeçun'e as- ker gönderdiğini gazetelerde okumuş- sunuzdur. Burası esrarengiz Tibet ile hududdur. Bilmem, bu iki mese- lenin birbiri ile alâkalı olduğunu ha- tırınıza getirdiniz mi ? Diş fırçaları bu bölgede bulunan domuzların kıllarından yapılır, en iyi fırçalar, Zeuçendeki beyaz do- muzların kıllarındandır. Dünyanın başka yerlerinde yetişen beyaz do- muzlardan bu kadar iyi diş fırçası yapmağa imkân bulunamamaktadır. Şu halae, aunyarnım iyi diş fırçası bulabilmesi Zeüçen domuzlarının ya- şamasına ve sıhatte bulunmasına bağ- lıdır, Bir diş fırçanıza bakınız ve dünya- nın küçüklüğünü düşününüz. Bu yüz- den 400 milyonluk Çinle komşu olu- yoruz. — SON — 3—7222 —— Resmit Gazete --- İstinsahları Bu sütunlarda günü gününe resmi gazetede çıkan kanunları, nizamnameleri ve tamimleri bulacaksınız Kararnameler Türk parası kıymetini koruma hakkında 12 numaralı kararname Madde 33 — Türkiyede mukim türk ve ecnebilerden kendi nam ve hesablarına tah- sil, tetkik ve tetebbü maksadiyle seyahat ve ikamet edeceklerden : A - Seyahat edeceklerin beyannamelerine rabtedecekleri seyahat evrakı müsbitesi ©o- laıak vizeleri ikmal edilmiş pasaport, - İkamet eden namıma hareket edenle- rın lerine mek- tebe kayıd ve müddeti devamı mübeyyin ma hallindeki türk talebe — müfettişliğinden, bunların bulunmadıkları yerlerde türk kon- solosluklarından ve bunların da bulunmadı- ğı yerlerde mekteb idaresinin en büyük â- miri tarafından musaddak mekteb vesikası ibraz eylemeleri şarttır. Mekteb vesikası senelik devreyi tahsil müddetine şamil olmak üzere bir defa için taleb ve kabul olunur. Bunlardan tahsil için e avdet küllü bir heyeti sihiye tarafından hastalığın hariçte tedavisine zaruret olduğuna dair verilecek raporun kambiyo mürakabe mer- cilerine ibraz edilmesine mütevakkıftır. Sıhi sebeblerle seyahat ve ikamet edenle- rin dahil oldukları hastahane veya sanator- yom müdürlerinden veya tabibi müdavileri olan profesörden masarifi şehriyeyi mü- beyyin olarak alacakları fatura veya rapor- lar üzerine mürakabe mercilerinin vizesiy- le kambiyo müsaadesi verilir. Tevsik edi- len bakaca tedavi ve operasyon masrafları varsa ayrıca nazarı dikkate nhmr. B - Ticari l k seya- Madde 37 — Ticari ve sınaf ve malf mües sesatın muayyen bir iş için muvakkaten me- maliki ecnebiyeden celbedecekleri müte- hassısların harcirah ve ücretleri gibi husu- sattan mütevellid kambiyo talebleri bu bab- ta alâkadarlar tarafından verilecek beyan- name ve işin icabına göre taleb olunacak evrakı müsbite üzerine kambiyo mürakabe mercilerince tetkik ve intaç olunur. Madde 38 — Hükümet ve hükümetin ser- Madde 44 — Türk parasının idhal ve ih- racına müteallik talebler yalnız merkezce | — tetkik ve intaç olunur. Yolcular zaruri ihtiyaçlarına kargılık o- larak yirmi beş lira kadar (dahil) türk pa- rasını serbestçe üzerlerinde idhal ve ihraç edebilirler. müstesna olmak üzere alelümum esham ve maye itibariyle alâkalı satla 20-11-1935 tarihinden evvel yapılan mukaveleler müstesna olmak üzere yapıla- cak veya tecdid olunacak mukıvelelerle ec- nebi mü harice çıkı serbest döviz miktarı maaş veya ücretler- den her türlü vergi ve tevkifat çıkarıldıktan sonra elde kalan miktarın azami beşte biri- ni geçmez. Madde 39 — Kendileriyle tediye müva- zenesi esasına dayanan klirig anlaşmalariy- le bağlı bulunduğumuz memleketlerle ül- kesinde tahakkuk edecek gayri ticari mahi- yetteki ihtiyaçlarımız için bloke bir hesab açan memleketlerdeki, Efradı ailelerine para göndermek istiyen 1 - Resmi devair ve müessesatta çalışan ecnebi mütehassıslarla, bil tahvilât ile k l Türkiyeye idhali ve ya Türkiyeden ihracı kambiyo mürakabe mercilerinin mezuniyetine mütevakkıftır. Türkiyeye idhaline mezuniyet — verilen esham ve tahvilât mukabilinde döviz veril- mez. Tahsil için bankalar vasıtasiyle hariçten gönderilen devlet tahvillerine aid kuponla- rın döviz müsaadesi kambiyo mürakabe mercilerince verilir. Türkiyede icrayı faaliyet eden şirketlerin memaliki ecnebiyede bulunan hissedarlarına ve tahvilât hâmillerine aid kuponların dö- vizi şirketler hakkındaki hususi hükümlere tâbidir. Türkiyeden ecnebi memleketlere esham ve tahvilât ve kupon ihra çeden hakiki veya hükmi şahıslar ihraç olunan bu esham ve tahvilât ve k l bedeli olan dövizleri 2 - Kendi h ına çalışan Maaş veya ücretlerinden veya şehri kazanç- larından her türlü vergi ve tevkifat çıkarıl- dıktan sonra elde kalan miktarın üçte biri edilecek bir beyannameyi kambiyo müraka- kabe mercilerince verilebilir. Büu haddin fevkinde döviz verilmesi, pa- ra gönderilecek memleketteki hesab vazi- yetine göre tayin olunur, Madde 40 — Resmi veya hususi devair hatlar için döviz müsaadesi verilebilmesi dı seyahatin ticari ve zarurete müste- nid bulunduğunun mahalli sanayi ve ticaret odaları idare heyetleri ve bu teşkilâtın bu- lunmadığı odalarda riyaset divanı tarafın- dan verilecek karara ve bu kararın İktısad masraflarına mukabil ikinci mevki bilet es- manı ve Türkiye haricindeki ikamet müd- deti için ayda aynı ülke veya şehirde hükü- met veya resmi bir idare hesabına tahsilde bulunanlara verilen miktara kadar kambi- yo verilir. C - Mesleki malümatını tevsi maksadiyle gidenlere sebebi ikametlerini mübeyyin koönsolosluktan ve bulunmıyan yerlerde de- vam ettikleri müesseselerden bir vesika ib- raz etmek şartiyle aynı memlekette tahsilde bulunanlara verilen miktarın azami bir mis- li ıazlasma kadar kambiyo verilebilir. - Tahsil ve tetebbü maksadiyle bıılun— duklan lek bir diğer gitmek mecburiyetinde kalanlnnn orada bu- lundukları müddetçe alacakları aylık tahsi- sata ilâveten bu yüzden vuku bulacak seya- hat masrafları tevsik edilmek şartiyle ayrı- ca verilir. Madde 34 — Sihi ve ticari sebeblerle va- ki olacak seyahatler için gidilecek memle- ketin hayat pahalılığına göre ayda yüz lira- dan iki yüz liraya kadar kambiyo talebleri doğrudan doğruya kambiyo mürakabe mer- cilerine kabul ve terviç olunur. Bunların avdet masrafları için kambiyo müsaadesi yine mürakabe mercilerince ve- rilir, A Silönleinadi incat h Madde 35 — Memeliki ecnebiyede ihti- lâf veya davalarını takib için veya bu kabil zaruri bir sebeble seyahat edeceklerle bun- ların gönderecekleri vekillerin şahsi seya- hat ve ikamet masraflariyle bunlar haricin- veya çalışıp türk parası ile ay- lık veya ücret alanlardan hariçte iaşesiyle mükellef bulundukları efradı ailelerine pa- ra göndermek istiyenler mahalli istihdam- lariyle şehri ücreü:ruıı nıuk olrnık uz:re Taceki emirlerine geçtiği tarihten itibaren on beş gün içinde Türkiyede bir bankaya satmağa veya kendi namlarına Türkiye cumhüriyet merkez bankasına tevdia mecburdurlar. Madde 46 — Kambiyo muamelâtının mü- rakabesi ve döviz taleblerinin tetkik ve in- tacı maliye vekâleti namına merkez kambi- yo teşkilâtınca ve kambiyo mürakabe mer- cilerince yapılır. Kambiyo mürakabe mercilerinin salâhi- yet derecesi indelicab maliye vekâletince tayin ve tahdid olunur, Kambiyo mürakabe mercileri şunlardır : Kambiyo müdür ve mürakıbları, bunların mevcud dığı mahallerde, mahallin en tazim i ve ları müesseseye tasdik ettirecekleri beyan- nameyi kambiyo mürakabe mercilerine tev- di edeceklerdir. Türkiyede kendi hesabına çalışan ecnebi- lerden hariçte iaşeleriyle mükellef bulun- dukları efrad railelerine para göndermek is ııyenler şehri kazançlınm mübeyyin olarak büyük malmemuru. Kambiyo mürakabe mercileri kambiyo ve nukud, esham tahvilât muamelâtına aid tetkiki için ile alelü eşhas ve müesseselerin evrak ve defterleri- ni tetkike salâhiyettardırlar. Bankalar, şahın ve müesseseler kambiyo ince İ ilen her türlü de ihtiyarına mecbur kalacakları masrafla- | tanzim ve mahalli vergi ldâf lerince tasdik rı veya mahallerinde tayin edecekleri vekil- | edilecek bir biyo mürake- lerin masraf ve üçretleri gibi hususattan |be mercilerine tevdi edeceklerdir. mütevellid kambıyo ıhnyıçlan bu babta a- lâkadarlar £ ve işin icabına göre tıleb olunaoık evrakı üsbite üzerine y merci- lerince verilir. Madde 36 — Kendileriyle tediye mü Madde 41 — Ecnebi sefaret ve konsolos- lukları ile memurlarının kambiyo müraka- be mercilerinin mezuniyeti olmaksızın ha- rice çıkarabilecekleri döviz namlarına ge- len ve bankalara tevdi olunan döviz mikta- rını ::ııl esasına dayanan klmnı an!aımılanyle glı bul ğe tahakkuk edecek gayri ticari rnıhıy:ttekı ihtiyaçlarımız için bloke bir hesab açan memleketlere : 1 — Resmi devair ve müessesat tarafın- dan memuriyeti muvakkate veya daime ile re;;ı tetkik ve tetebbü için gönderilecek- erle, 2 — Türkiyede mukim türk ve ecnebiler- den kendi nam ve hesablarına tetkik ve te- tebbü için sihi ve ticari veya sair sebebler- le, .Gidecekl:re verilecek döviz miktarı gidi- lecek memleketin hesab vaziyetine göre ürakabe mercilerince takdir o- 1 döviz müsaadesi verilebilmesi tam teşek- e | kambiyo lunur , Bu dövizlerden bankalara satılan kıs- mının bazı istisnai ahvalde tekrar mübayaa- sı maliye vekâletinin müsaadesine müte- vakkıftır. Madde 42 — Yolcuların zati eşyası bu ka- rarname ahkâmına tâbi değildir. Madde 43 — Türkiyedeki ikamet müddet- leri ne olursa olsun hariçten Türkiyeye ge- len ecnebi seyyahlara ecnebi iş adamları- bunlarca tayin edilen müddet i- çinde itaya ve evrak ve vesaiki teslime mecburdurlar . Madde 47 — Borsa acentaları acentalık- tan başka hiç bir iş yapamazlar. Kendi nam ve hesablarına kambiyo ve nukud ve esham ve tahvilât alıp satamaz ve aldırıp sattıra- mazlar. Bunlar muamelelerini günü gününe defterlerine kaydetmeğe ve aynı günde bir cedvelle beraber mahallin kambiyo müura- kabe merciine bildirmeğe mecburdurlar. Madde 48 — Kambiyo ve nukud ve esham ve tahvilât almaza ve ıa(mıza mezun ban- kalar aldıkl k dövizlerin ve esham ve uhvilâtm nevi ve mıktzrı ile ta- rihini ve alış verişin icra edildi fiatını ve müşterinin isim ve hü: nın ve ecnebi leketlerde türk- lerin hariçten beraberlerinde getirip ilk türk gümrük merhalesinde alâkadar güm- rük memurlarına pasaportlarına kayıd ve i- saret ettirdikleri paralarından Türkiyede gösterir dip koçanlı bir vesika ver- meğe ve bu ini aynen l kambiyo mürakabe merciince musaddak bir deftere kaydetmeğe ve bu defterlere bir gün zarfında yazılı olan muameleleri ertesi sarfedemedikleri kısımlarını avdetlerinde | günü öğleye kadar bir bordro ile mürakabe kambiyo mürakabe mercilerinin mercilerine bildirmeğe mecburdurlar . hacet olmaksızın harice çıkarabilirler, (Sonu var) Madde 45 — Merkez bankası tarafından idhal ve ihraç olunacak esham ve tahvilât | FULLULLLLD DDD lllllllll; z BÜYÜK ÇILGINLIKLAR z Paula Wesley â z d y7 Zayı — 1339 senesinde İzmir sulta- den aldığım tasdik yi zayi et- tim., Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur. Baha Sakatürk 1—108 Zayi — Ankara Memurlar Koope- ratif Şirketinden almış olduğum 1528 numaralı hisse senedimi zayi eyledim. Yenisini alaacğımdan eskisinin hükmü olmadığı ilân olunur. İnhisarlar Ve- kâleti Şoförü Recep Becerenler. 1—105 Kayıp — Yılbaşı gecesi saat ikide çakmak şeklinde N. R. S. markalı si- yah deri kaplı bir pudralık kaybol- muştur. Ulus (R) rumuzuna getirene mükâfat verilecektir. 1—65 AAKKACEGAAAA AAA Hüseyin Siret Özseverin Z - - 2 z £ Kıvılamlı kül z ismindeki mecmuai eşarı z yeni çıkmıştır. 1—81 “ ı 55 Kuruş w İmren Lokantası Hükümet caddesinde Ankara- £ nın en temiz ve en şık ve Lokan- tacrlığın bütün inceliklerini ha- vi (İmren) Lokanta ve gazino- sünda 3 kap yemek zengin çeşit- li Tabldot yemeği su, ekmek ve salata dahil 55 kuruştur. Meşru- bat ve mezelerin fiyatları çok ehven olup bir defa ziyaretiniz bu sözümüzün sıhatini ispata kâfidir. 1—121 UDU “ÜLULLUUKRULUK U | , | |