7 Ocak 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

(m Ulus basrmevi Çanıkırı Caddesi: Ankara Yahnd. : SONKÂNUN Telgraf: Ulus - Ankara Bir amerikan muharririnin Japonya- 1938 mama da yaptığı harikulâde bir röportajı SA TELEFON neşredeceğiz. Bu yazıyı da “Avrupa A ı; m';'g:;ı 5i Başmuharrir — — 1063 ve Amerika'nın 400 milyonluk müş- yekfairişi Heska acar | ADIMIZ ANDIMIZDIR. terisi Çin” ismindeki röportaj kadar 5 KURUŞ büyük bir alâka ile okuyacaksınız. Eğe mıntakasında seylâblar oldu Gümrük işlerimiz yeni bir çığıra girmiştir — Türkiye gümrükleri hakkında bir anketimiz — Kesnin Bey tarafından yazılıp Paris'te basılmış eskice bir kitab: “Şarkm hastalığı”, Bu Kesnin Bey kimdir? Osmanlı imparatorluğunun parça parça edilip lokma lokma yu- tulmasını bir osmanlının bile mübah gördüğünü anlatmak için aranmamış, fakat iyi uydurulamamış bir isim mi?.. Kesnin Bey, kitabının ilk sayfa- sında, Sirkeci garıma veya Galata rıhtımına çıkan yabancının karşılaşa- tağı gümrük güçlüklerini sayıp dök- meğe başlıyor ve bir türlü bitiremi- Yyor: Osmanlı gümrükleri bir gayya k“yuıudur_ Bu kitabr bırakıp bir başkasını alıyorum: “Diyunu umumiye varida- tı muhassasa idaresi,, tarafından maki- nede Yazdırılıp yabancı gümrük mü- fettişlerine dağıtılmış bir risale... Bu, bu ve bu istikrazlara karşılık olarak ŞU, şu ve şu gümrüklerin geliri veril- Miştir. Filan, filan ve falan istikraz- larım karşılığı da falan, falan ve filan gümrüklerin varidatıdır. Gümrük res- Mi şu süretle cibayet olunur; tahsilât Osmanlı Bankasına yatırılır; Düyunu Umumiye varidatı muhassasa idaresi - ne bunlara dair şu şekilde bordrolar, bu biçimde makbuzlar, tarif edilen tarzda cedveller gönderilir., Ad Valorem... ©4 8 resim... 94 11 resim... zi iyeti rüsumiye' » İstikrazının resülmal — ve faizlerini tesviyeye tahsis edilmiş olduğundan... Osmanlı gümrükleri karmakarışık bir idare ve düyunu umumiye ise, avrupalr alacaklıları mürekkeb faizle doyurmak için bunun başımna müsal- lat edilmiş dev — gibi bir karga idi. Kapitülasyonlar gümrüklerde — taht kurmuştu. eli Osmanlı imparatorluğu toprakları- nın Anadolusu ile Rumeli'nin Edirne ötesine kadar olan büyücek kısmı- nın varisi olmuş olan Türkiye cumhu- riyeti, Lozan muahedesiyle kapitülas- yonları kaldırmıştır. Gümrük idare- leri arasında, Kesnin Beye sayfalarca zem mevzuu vermiş olan Galata ve Sirkeci gümrükleri bugün, Türkiye cumhuriyetinin elindedir. Geçe.rıler- de bir avrupalı muharrir, gîzetesmde, türk gümrüklerinde gördüğü ne?a_ke— ti ve iyi muameleyi yaza yaza bitire- miyordu, y—dSıdel'ık ve kolaylık bahsinde başka misaller verebilir misînî?? ğ — Gümrüklerde iş takibındel.:ı güçlüklerden bahsedilirdi, değil mi? 'Taşra teşkilâtının başında gelen İs- tanbul gümrüklerinde başlamış olan muamele takibini kolaylaştırıp sade- Teştirme tedbirleri iyi neticeler ver- miştir. Bunlar başka gümrüklerde de tatbik olunacaktır. Bir misal daha: Trabzon -.Teb- riz yolu üzerinde İran transi.t ticare- tinin yeniden inkişafın temin için gümrük bakımından lüzumlu tı.:dbfr- ler almmıştır. İran hükümeti ile Trabzon - Tebriz - Tahran xo!u.ııdau eşya ve yolcu nakil ve transitini _k?- lıylaştmnak ve layda!aş_tırmalî için bir mukavele aktedilmiştir. G.umruk muamelelerinin sadcleştır%_lmesı ve !“î saltılması maksadile Gürcubulaktanıkı hükümetçe müşterek ve modern güm- rük binaları inşası kararlaştşnlm:ştm Müşterek gümrük binasına aid planıı_r Nafıa Vekâletince h:—ı'zırlanarak I-.[Aarhı- ciye Vekâleti vasıtasly!e _İr.an hükü- metinin tasvibine arzedilmiştir. İnşaat masrafı için lâzımgelen tğl_'ısöısat a_lm- mış olduğu için İran hükümetince cevab gelince inşaata P)aşl:fnacnktır. Tarbzo.n * Tebriz yolu_üzennde dev- let demiryolları idaresince satın alı- nan otobüs ve kamyo eşya nakliyatına baş dan bu kamyonıarlş .se;e n vagonları içinde lediler î':a'ntıtiî eşyagsı muamelîsı tıtbılşı ıcı- hetine gidilerek gümru.k_ foFmalİte e ri pek ziyade sadele.ştırılmış, (uccııx. vakit ziyaımdan ve bir takım fuzuli masraflardan kurtarılmıştır. Misaller bitmeden; birine daha işa- ret edelim: Gümrük tekniği dışında olup şimdiye kadar gümrük eliyle idare edilmekte bulunan İstanbul ve İzmir gümrük anbarlariyle İstanbul rıhtım şirketinden satın alınan antre- poların şahsi hükmiyeti haiz olarak teşkil edilen İstanbul ve İzmir liman işletmelerine devri yapılmış ve bun- ların ticari zihniyetle idarelerinin temini yoluna gidilmiştir. — Yabancılar gümrüklerimizde na- sıl muamele görüyorlar? Gümrükler Vekâleti bize şu malü- matı verdi; “Memleketimize, kendi- lerine aid otomobil ve diğer motörlü nakil vasıtaları ile gelecek seyyah- lar hakkındaki gümrük müsaade ve sühuletleri bir kanunla genişletilmiş- tir. Meselâ, altı aydan ibaret ikamet müddeti bir seneye çıkarılmış, müc- bir sebebler ve arızalar yüzünden bu müddette tekrar ihraç edilemiyen na- kil vasıtalarının ihraç müddetlerinin uzatılması için vekâlete salâhiyet ve- rilmiştir. Otomobillere takılı T. S. F. (Sonu 8 inci sayfada) Japon kadınları harba giden japon askerlerinin ölmemesi ve ya- ralanmaması için dağıtacakları birer dikiş vurduruyorlar Çin tayyareleri şiddetli bir taarruza geçtiler 2 topçeker batırıldı beş tayyare tahrib edildi Hangçeu, 6 (A.A.) — Çin ajansı bildiriyor: Birçok Çin kıtaları daha, Hangçeu civarında bulunan ve küçük baskınlarla şimdiden ciddi surette sarsılmış olan japon mevzilerine kar- şı taarruzu takviye için Çientang nehrini geçmişlerdir. Hangçeu civa- kal a gelene rındaki mühim mevzileri ele geçir- mek için çalışan iki taraf arasında muharebe bütün şiddetiyle devam et- mektedir. Şangtung cephesinde dün- denberi hiç bir değişiklik — yoktur. Çin hattının merkezi şimdi Yançeu (Sonu 8 inci sayfada) Küçük Mendres taştı bazı köyler su altında kaldı Nüfusça zayiat yoktur K ŞK W İzmir, 6 (Telefonla) — Ege bölgesind i devam- üç g l olarak yağmakta olan yağmurlar Küçük Mendres nehrinin taş- sebeb ştur. Bazı köyleri tamamiyle su basmıştır. Küçük Mendres, Hacıhüseyinler köyü civarında kanalda ya- rıntı yapmış; sular kanal sedlerini aşacak şekilde başlamıştır. kabarmaya Gediz'de iki gün evel başlayan taşma dolayısiyle ovanın geniş bir kısmı sular altında kalmıştır. Yeni ve eski Harmandalı köyle- rini sular basmıştır. Bu köylerdeki halk kurtarılmıştır. Nüfusça zayiat yoktur. Heyetler mahallinde tetkikler yapmaktadırlar. Maddi zarar tesbit edilmektedir. Yağmurların devam etmesin- den ve Küçük Mendres'in daha fazla kabarmasından endişe edi- liyor. Etrafında kanal tesisleri olmıyan bu nehrin taşması, me- yilli bir ova olan sağ sahilini bir su istilâsı altında tutacağından bu havalideki ekilmiş toprakla- rın tehlike altında olması bu en- dişeye sebeb olmaktadır. Geçen yıl olan taşmada bu çevre mü- him zararlar görmüştür. Köstenceden güzel bir görünüş Romen Veliahdi Mihai büyük bir tehlike atlattı Tayyarelerimiz ve torpitolarımız Romen Veliahdini kaybolduğu müddetçe Karadenizde aradılar! Veliahd nihayet Köstenceye dönebildi nlar ile yolcu ve | lanmış olduğun- | kedilen eşya- | nakledilen Romen Veliahdi Prens Mihai Yunan Veliahdi prens Pol'un, Prenses Frederika de Brunswick ile evlenme töreninde bulunmak üzere Prencipesse Maria torpidosiyle Ati- na'ya gitmek üzere Köstenceden ha - reket eden Romanya Veliahdi Prens Mihai'nin bu seyahati, iki gündenbe- ri Romanya ve Romanyanın dostları için bir endişe mevzuu olmuştur. Bu- na sebeb Karadenizde gene bir sürü kazaya sebeb olan şiddetli fırtınadır. İlk haber: Babası Majeste Karol'u temsil et- nek üzere Atina'ya gitmekte olan Prens Mihai'nin hareketi sırasında denizin vaziyeti normale yakındı. Fa- kat hareket gecesi, Karadenizde iki gündenberi şiddetle devam eden fır- tına başlamıştır. Dün Sofyadan gelen bir telgraf, torpidonun Burgaz açık- larında şiddetli bir fırtımaya tutul- duğunu, geminin Varnaya girmek niyetinde olduğunu telsizle bildirdi- | 3ini anlatıyordu. Sofyaya verilen bu haber üzerine, bulgar hükümeti, bütün sahil telsiz postalarının gemi ile temasa gelmele- rini emretmiştir. Sahil telsiz postala- tı, devamlı olarak gemi ile temasa gelmek için faaliyete geçmişler, fa- kat iki saat süren bir araştırmaya tağmen geminin yerini ve vaziyetini 'esbit edememişlerdir. Romanya'da endişe: Bulgar sahil telsiz istasyonlarının (Sonu 8 inci sayfada) Ankara şehir tiyatrosu temsillere hazırlanıyor Sanafkâr Raşid Riza anlatıyor: İlk eserler nelerdir? Tiyatro kadrosunda hangi artistler var ? Geçen sene Ankara hükümeti, İs- tanbul şehir tiyatrosunun temsil et- tiği Ştremberg'in “Baba” sını göre- bilmek için yeni sinemanın önünde muayyen vakitten saatlerce önce top- landılar, beklediler, salonda yer bu- labilmek için kapiları kırdılar ve za- ita, temsili menetti. Ertesi gün Ulus'un açtığı ankete memleketin birçok tanınmış münev- verleri cevab verdi ve bu hâdiseyi, kısaca, “Bir şehrin sanat seviyesi rüş- dünü isbat eden kültür ihtilâli” ola- rak vasıflandırdılar. ae Vali ve Belediye reisimiz B. Nev- zad Tandoğan, Ankaraya en güzel hediyelerinden biri olan şehir tiyat- rosu hakkındaki duygularını bize şöylece anlattı: — Ankarada bir şehir tiyatrosu- nun kurulması, ötedenberi, partinin ve devletin olduğu kadar belediyemi- zin de başlıca gayelerinden biriydi. Medeni ve modern bir şehrin, tiyat- To gibi yüksek bir kültür ve terbiye vasıtasına malik olmayışının ne kadar mühim bir eksik teşkil ettiğini hep tğkdir ediyorduk. Bugün, Ankaranın bir tiyatroya sahib olmasr yolunda ilk ve mühim adım atılmıştır. Bu müessesenin, Türkiyenin başşehrie lâyik kuvvetli bir sanat yuvası hali- ne gelmesi için elbirliğiyle çalışmak henimize düşen bir vazife olmuştur... Ankara şehir tiyatrosunun haki- ki bir değeri olan sanatkâr Şadi Karagözoğlu İlk temsil: Ankara şehir tiyatrosu, ilk temsi- lini önümüzdeki cumartesi akşamı veriyor. Kadro cidden kuvvetlidir. Bu kadronun, başşehir halkına sahne zevkini bütün tezahürleriyle — yaşat- (Sonu 8 inci sayfada) Şehir tiyatrosu artistlerinden bazıları Hatayda Türklere boyuna zorluk çıkarılıyor Antakya, 6 (Hususi) — 40 seneden- beri Antakya nüfusunda mukayyet bu- lunan fakat doğum yeri Antep gösteri- (Somu 8 inci sayfada) 4' 'e YARIN 16 sayfalık ' İlâavemiz Tütün ve içki İlâvemizin içinden ayrıca çocuk sayfalarını çekip çıkarınız ve çocuklarınıza veriniz. Onları sevindirir- siniz. Dörtte üçü Bu fransız pek ciddi bir fikir adamı idi. İstanbul ve Ankarada iken onunla konuşan arkadaşlarımız, — yazılarını pek merakla beklediler. Çıka çıka ne olsa beğenirsiniz: Garib amerikan filmlerinden süzme bir Türkiye! Tesadüf burada tanımış oldukların- dan birini Pariste aynı muharrirle bu- luşturdu: — «« fakat bize sorduğunuz sualler- den, bizden anlamağa çalıştığınız da- | vâlardan sizin büsbütün başka makale- ler yazacağınızı zannediyorduk. — Belki onları bir gün bir mecmu- ada kullanırım. Benim çalıştığım ga- zete hergün üç milyon, pazarları da beş milyon satıyor. Bu gazetenin dörtte üçü büyük kalabalığın merak ve heveslerine hasredilmiştir. Ciddi mevzular ancak dörtte birinde yer bu- labilir, ki onda da nöbet sırası İngilte- reye bile gelinceye kadar kimbilir kaç hafta beklemek lâzım! “Ben gazetem için sürüm Tür- kiyesi'ni araştırdım. Herhangi bir fransız şehri gibi bir türk Ankarasın- dan bahsetmekle, 3 milyonun hangi merakını gıcıklayabilirdim?,, Fakat 1 ürkiye meseleleri, herhangi bir zaman ve firsatta, bazen bizi bile yalnız sürüm | tarafından alâ- kalandırdıktan sonra, büyük fransız fikir tüccarını ne kadar kusurlandıra- biliriz? Fransızları kendi hallerine bıraka- lim: Fakat inkılâblar basın müessese- sini tüccar oyunu, yani fikir ve sanat a- damlarının soyuculuğu olmaktan kur- tarmak zaruretindedirler. Gazetecili- ğe, bütün unsurları ile, mürettibinden başyazarına kadar, tekmil kadrosu ile bir âmme hizmetinin disiplinlerini te- min edecek olan kanuni bir müessese onun için lâzımdır, - Fatay