6 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Kocataş ve Karakulak sularını ve Kocataş gazozunu Her vakit ve her yerde tercih ediniz. Kooperatif telefonu: 44893 Depo .. 40713 n Denlzyollan kooperatiflnln OndördOncO yı! sayı; 4903 umhuri a*™*: o^^^^Cu^^. ?<*** ZiÇi Boğazm &nb&hT*fc' fıayatım gösteren { en nefis tablolaV^erîyiâfcsek edib ve şairlerimizin çok krjçrit^tf yazı^e şiirleri ile memleketiınizde%emsaü görülmemiş nefasette olarak, ^ s ^ Sayı 16 248 TeJefon: Basmnhantr ve evl: 22368 rahrtı neyetl: 24298. tdare ve matbaa fcısnu 24299 24290 Perşmebe 6 Ikincikânun 1938 Bugün çıkmıştır. Bekliyenlere müjde! , Hatay davamızda son vaziyet Fransamn Hatay işinde dürüst almıyan harehetleri bu devletin bütün Suriyedeki vaziyetini itibardan düşürecek mahiyettedir. Fransa, mandaterliğini deruhde eitiği Safiye ile adeta bir oyuncak gibi oymyabileceği zannında bulunuyor 5 stiklâline kavuşmak hakkını kazanan II Hatay bölgesinde bir ucundan seçim hazırhklarına girişilmiş bulunurken diğer taraftan Milletler Cemiyetine verdiğimiz protesto muhtırasile Cemiyet namına irtikâb olunmuş bir sürü hataların tashihi bekleniyor. Milletler Cemiyelinin bu ayın on yedisinden itibaren toplanmağa başlıyacak olan konseyi muhtıramızı tetkik ve müzakere edecektir. İntihabatta takib olunacak usulü mahallinde tetkik etmek üzere geçen yaz Hataya gelmiş olan heyet, orada edindiği bir takım yanlış malumatı siyasî mülâhaza ve tesirlerle de kanştırarak anlaşılan Cemiyate hakikatle tabantabana zıd fikirlerle dolu bir rapor vermiş ve anlaşılan bu rapor seçim talimatma esas tutulmuştur. Filhakika Hatay seçimi için hazırlanan ve malumat kabilinden hükumetimize de tebliğ olunan talimatname pek çok noktalarında Hatay istiklâli için konseyce verilen karara açıktan açığa aykırıdır. Elbette konsey bunlan düzeltecektir. Fakat garabet oradadır ki bu Fatalann tashihinde de Fransa ile tekrar bir hayli çekişeceğimiz anlaşılmaktadır. Bu meseleye dair Fransız matbuatına akseden haberlerin ve fikirlerin ifade tarzlarından çıkabilen mana budur. Meselâ biz protesto muhtıramızda Gemiyet murahhaslannın Hataydaki tetkiklerinde Türk telâkkilerine kıymet vermediklerinden bahsetmişiz. Fransız raatbuatı: Heyet Türk noktai nazannı öğrenmeğe mecbur değildi. Türkiye konseyin mukarreratmı kabul ettikten sonra artık başkaca söz söylemeğe hakkı ve salâhiyeti kalmamıştır. Diyor. Konseyin mukarreratında bundan sonra Türk noktai nazanna kıymet verilmiyecek de Fransa ne isterse o yapılacak diye bir hususiyet yoktur. Hatay işinde bizimle ilk muahedeyi akdetmiş olan Fransa ile hukukî cepheden hiç olmazsa müsavi vaziyetteyiz. Hakikî cepheye gelince bu davada Fransaya üstün bir alâka sahibi olduğumuzu Fransamn da takdir ve kabul etmesi lâzımdır. Türk olan Hatay işinde Türkiyenin alâkası tabüdir. Esasen bu mesele ile hiçbir alâkası olmıyan Fransamn Hatayda bizden fazla söz sahibliği iddiası garibdir. Milletler Cemiyetine Romanyada bütün belediye verilen notaların meclislerinin feshi kararlaştı tam metinleri Mesai Nazırı, Yahudilerin 40 yaşından aşağı Ankara mutıabirimiz sabaha karşı bildiriyor: Ankara 5 (Telefonla)Hatay intihabat nizamnamesi hakkmda Türki ye Hariciye Vekâleti tarafından Milletler Cemiyeti nezdinde yapılmış olan protesto ve taleb üzerine bu meselenin 17 ikincikânun Konsey ruznamesine konulmuş olduğu malumdur. Meselenin ehemmiyeti pek meydanda olan Türk hakkının etraflı bir surette anlaşılmasını temin için gönderilmiş ve aIınmış olan vesikaları aynen bildiriyorum: Bu vesikalar Türkiye Hariciye Vekâleti tarafından gönderilmiş olan notalarla Milletler Cemiyeti umumî kâtibliğinin cevablarından mürekkebdir. Vesika 1 Milletler Cemiyeti Umumî Kâtibliğine Cenevre kiye daünî delegesi bana bildiriyor ki, 15 nisan 1938 tarihinde evvelâ Sancakta yapılması lâzım gelen teşriî seçimlerin icrası suretlerini hazırlamak üzere oraya gönderilmiş olan komisyon, yakında vuku bulacak olan umumî reylere müracaatin şekillerini tesbite mahsus 87 maddelik bir ni zamname projesini Konseyin şim diki reisine tevdi etmiştir. Bundan maada delegemiz, bu nizamnamenin icab eden idarî tedbirler alınmaK üzere Fransa hükumetine, mandater devlet sıfatile resmen tebliğ olunacağını bana bildirmektedir. Diğer ta raftan bu nizamname projesinin bir suretini Türkiye Cumhuriyeti hükumetine sırf bilgi olarak ve gayriresmî surette tevdi ettirdiğiniz mündericatı, bence henüz meçhul olan projeye karşı \Arkasi Sa. 5 sütun 1 de} Rumen kadın işçisi kullanmasını menetti 17/12/937 Milletler Cemiyeti nezdindeki Tür Vefd fırkası ikiye ayrıldı Meclis Reisi yeni bir Vefd fırkası kurdu, Nahas Paşa ile ciddî mücadeleye başlanıyor Milletler Cemiyeti Konseyinin Hatay için kabul ettiği karar, prensipi 1921 Türk Fransız muahedesinde münderic hususî,' yani müstakil Türk rejimi esasma dayanır. Yeni idareyi tesis edecek muamelelerde bu esas ihlâl edilmemek lâzımdır. Fransa, konseyin kabul ettiği karan bundan sonra tatbik olunacak usullerin """" lllllllllllllinilllllllll lllllllllllllllllllllll MIIIMIIIIIIIIHIIIIII IIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIII lllllllllllllllllllllll lltllllîlllllll sakametile bozmak gayretindedir. Ne caret ve klering anlaşmaları ve merbutatı hacet, eskisine rahmet okutan yeni Fran bugün saat 13 te Sanayi ve Ticaret Nesız delegesi Hatay işlerini bozmak için zaretinde Türkiye namına Hamdullah olanca gayretile çalışıp duruyor. Fran Suphi Tanrıöver ve îktısad Vekâleti sa için sadece ayıb olan bu yer müsteşarı Faik Kurdoğlu, Romanya nasiz yurdsuz çalışmaların Türk Fran mına Nazır Juguto tarafından merasimle sız dostluğuna halel vermekten baş imzalanmıştır. Anlaşmalar bu ayın 13 ünden itibaren la bir neticesi olamıyacağım açık Yeni anlaşmayı hükumetimiz söyliyelim. Fransaca takib olunan bu si meriyete girecektir. Eski alacaklar gene Hava, evvelki gece birdenbire boz namına imza edenler yasetin hakikati görmekten ve hakikî esasta malen olmak üzere hususî tediye 3ükreş elçimiz Hamdullah Suphi, İktısatf muş,. yağmur ve rüzgârlar dün daha ziyade şiddetlenerek devam etmiştir. HaVekâleti Müsteşan Faik Kurdoğlu menfaatleri takdi etmekten çok uzak bir şartına bağlanarak ayrı bir hesaba alın va zaman zaman çok karışmıştır. mıştır. Yeniden başlıyacak olan klering siyaset olduğunu da esefle kaydetmekliKurdoğlunun reisliğindeki heyet bu Dün sabah gene Yeşilköy meteoroloji hesablarında Türk lirası primsiz olarak gimiz lâzımdır. Hususile Türkiye devleti gün Bükreşten hareket etmiştir. merkezi, limana Karadenizdeki fırtmaŞefi Atatürkün Kamutay açılış nutkunda 82 leyden hesablanacaktır. Karşılıksız tenın bir bora halini alması muhtemel olPiyasada memnuniyetsizlik Hatay meselesinin Türk Fransız dost diyat yalnız millî bankalar yolile olacakduğunu bildirmiş, bu haber derhal bü Romanya ile yapılan yeni ticaret an luk münasebetlerinin inkışafı şekillerine tır. tün hareket edecek gemilerle liman reAnlaşmanm müddeti bir senedir. An laşmasınm imzalanması dün piyasada şa isliklerine tebliğ edilmiştir. Bunun üze mehenk taşı teşkil edeceği ifade olunmuş laşmaya bağh müteakıb protokollar var yi olmuş ve memnuniyetle karşılanmış rine Denizyolları İşletmesi, Bartm pos olduktan sonra. tır. dır. tasmı yapacak olan Mersin vapurunı Ve ilâve edelim: Fransamn Hatay llllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllınıllllllllllllllllllllllllllllllllllllMHIIIII"! hareket ettirmemiştir. işinde dürüst olmıyan hareketleri bu devmil bir münakaşa sahasma sevkeden bir Karadenizdeki vaziyet letin bütün Suriyedeki vaziyetini itibar atimiz icabı olduğu gibi ahdî vaziyetimizin bir şeref mecburiyetidir de. Biz Türk siyasete yapışmış bulunmaktadır. Vaziyet Karadenizin muhtelif limanlarında dan düşürecek mahiyettedir. Türkiyeye çok naziktir. Millî davalar şunun bunun gelen telgraflar, fırtınanm devam ett karşı bir türlü samimiyet çehresi göstere ler Osmanlı İmparatorluğundan ayrılan oyuncağı olmak ihtimali yoktur. Fransa ğini ve vapurların limanlara sığmdığır miyen Fransa, mandaterliğini deruhde et memleket ve milletlerin ve bu meyanda mn biran önce haklı ve hakikî yola dön göstermiştir. Şuriyenin kendi mukadderatlanna kentiği Suriye ile adeta bir oyuncak gibi oy\Arkast Sa. 3 sütun 5 te^ dilerinin hâkiı* olacaklarını kabul etmi düğünü görmek isteriz. Yalnız rejim olanıyabileceği zannında bulunuyor. îşte şizdir, ve onları bu şartla hududlarımız rak mahallî ve müstakil Türk idaresine Fransa ile bizim aramızdaki fark: Franharicinde bırakmışızdır. Nihayet sormak kavuşacak olan Hatayda değil, bütün Ticaret Odası yeni meclisinin dünkü ilk içtimaında bulunanlar laya karşı samimî olan Türkiye komşusu Suriyede de. Fransamn menfaati bunda hakkımızdır: ve Vali Muhiddin Üstündağ nutuk söylerken Şuriyenin hakkı olan istiklâle biran önce olduğunu bir kere daha söylemiş olalım. Bu memleket mukadderatına sahib Bizden söylemek. Bu samimî sözleri din• v tam olarak kavuşmasm; istemekte de •e Ticaret Odası yeni meclisi, dün ilk açılmıştır. Mecliste yeni seçilen azadan midir? Değilse niçin olmuyor? Bu ana toplantısını yapmış ve bu ilk toplantı mü başka Şehir Meclisi ve Daimî Encümen çok samimidir. Ve doğrusu istenilirse celeyip dinlememek Fransaya aiddir. «Hisar» kurbanlarının atıub hududumuzun cenubundaki memle şart ne zaman ve nasıl yerine getirileilelerine yardım listesi nasebetile mutad şekilde merasim icra azalanndan bazılan ve borsalar mümesAlt tarafında herşey nihayet olacağma cektir? olunmuştur. feet ve milleti ilânihaye kahir yabancı sillerile malî, ticarî müesseseler erkânı da varacaktır. 7 nci sahifemizdedir. Celse saat 15,30 da Vali ve Belediye hazır bulunmuşlardır. Hatay işindeki sakim hareketlerile kuvvetlerin elinde zebun bir oyuncak görYUNUS NAD1 Reisi Muhiddin Üstündağ tarafından lArkast Sa. 7 sütun 3 te\ mek istemiyoruz. Bu bizim yakın menfa Fransa bizi ister istemez böyle daha §a Yeni Romanya kabinesi azalan hep bir arada Bükreş 5 (A.A.) Bütün depart hizmetlerinde kullanmaları yasaktır. îş Salâhiyettar mehafilden alınan haberman ve belediye meclislerinin feshine mü idarehanelerine de bu yolda emirler ve lere göre, M. Goga hîkumeti ekalliyetler teallik bir kararname isdar edilmiştir. rilmiştir. Bundan maksad Yahudilerin ka hukukuna riayet edeceğine dair BükreşYahudiler 40 yaşından aşağı kadın dın ticareti yapmalarına mâni olmaktır. teki îngiliz elçisine kat'î teminat vermişişçi kvllanamıyacak İngiltere teşebbüslerde bulundu tir. Londra 5 (Hususî) Romanya Bükreş 5 (A.A.) Hükumet gazeYeni Rumen hükumeti Fransa ve Kütesi olan Tzara Noatra, Mesai Nazınnm musevilerine karşı Romanya hükumeti çük Antantla akdettiği anlaşmalara sanin tatbik ettiği yeni siyaset hakkında în dık kalacağına dair alâkadar devletlere Londra 5 (Hususî) Mısırdaki da kalâde toplantıya çağırmıştır. Yakında bir ernirnamesini neşretmektedir. Bu emirname mucibince Yahudilerin giltere hükumeti tarafından Bükreşte te de teminat vermişür. hilî vazivet yeniden kanşık bir şekil al iki fırkanın dahilde geniş bir mücadelelArkast Sa. 3 sütun 4 fel mıştır. Meclis reisi Ahmed Mahir Paşa ye başhyacaklarına muhakkak naza 40 yaşından aşağı Rumen kadınlarım şebbüsler yapılmıştır. bugün yeni bir Vefd fırkası kurmuştur rile bakıimaktadır. Bir beyanname Mşredildi Nahas Paşanın riyaseti altında bulunan Kahire 5 (A.A.) Meb'usan meclisi Vefd fırkasile mücadele etmek üzere kurulan yeni Vefd fırkasına Mısır rica reisi Ahmed Mahir Paşa, eski naarlardan Nakarşî Paşa ve bunlar gibi Vefd linden doktor Hâmid Mahmud Paşa ile fırkasmdan çıkarılmış olan Dr. Hamid Mehrned Fehmi Paşa iltihak etmişlerdir. Mahmud bir beyanname neşretmişler Yeni fırka tarafından halka hitaben dir. Bu beyannamede yeni bir Vefdî neşredilen beyanname, Nahas Paşanın grupunun teşekkül edeceğini haber verVefd fırkası prensiplerini müteaddıd mekte ve bu grupun müteveffa Saad defalar ihlâl ettiğine işaretle yeni fırka Zaghlul Paşanın hakiki an'anası yolunda nın Vefd fırkası prensiplerine sadık ka vürüyeceğini beyan etmekte ve Nahas lacağını ve fırkayı yeniden kuvvetlen Paşanın bu yoldaki hattı hareketteen inAnkara 5 (Tele direceğini bildirmektedir. hiraf etmiş olduğunu ilâve eylemekte fonla) Geçen lerde vazife uğrunNahas Paşa, Vefd fırkasını bugün fev dir. Ankara 5 (Telefonla) Futbol Fe Ankara ve Îzmir Istanbul seferleri için da şehid olan Devderasyonu tarafından hazırlanmış olan de sekiz yüzer lira verilecektir. Mahal let Havayollannm millî küme talimatnamesi umumî merkez linde maç yapacak kulüblerin hasılatı değerli tayyareci ce tasdik edildi. Millî küme maçlarına kendilerine kalacaktır. lerinden pilot Ek remle makinist Sakat'î surette 15 şubatta başlanacaktır. Yer değiştirmçkten imtina eden ku minin ailelerine beMaçlara İstanbuldan 4 (kuvvetle lübler yüz ellişer lira, kendi şehirlerinde şer bin lira tazmi muhtemeldir ki Fener, Galatasaray, Be maç yapmıyan kulübler de iki yüz ellişer nat verilmesine daşiktaş, Güneş), İzmirden 2 (Üçokla Al lira ceza vermekle beraber hükmen mağir olan kanun lâ sancak, yani eski Altınordu ile Altay), lub addedileceklerdir. yihası bugünkü Merhum pilot Ankaradan 2 (Harbiye Gücü ve Mu . • Maç esnasında sahayı terkeden takımMecliste kabul eEkrem hafız Gücü olmaları muhtemel), kulüb Iar, saha hasılatile hisselerini alamıyacakdildi. Refik İnce söz alarak, isim üze lardır. • iştirak edecektir. rine kanun yapmaktansa, bu gibi kazaMaçlar için yer değiştiren kulüblere Deplâsman maçlanndaki hakemler [Arkası Sa. 7 sütun 2 de] Bükreş 5 (A.A.) Hususî muhabideplâsman masrafı olarak îsfanbul An doğrudan doğruya Federasyon tarafın rimiz bildiriyor: kara seyahatlerinde yedi yüzer, îzmir lArkası Sa. 7 sütun 1 dei Türkiye Romanya arasındaki yeni ti Kaza kurbanı tayyareciler için Merhum Ekremle Saminin ailelerine beşer bin Talimatnameyi Umumî merkez tasdik etti. Avusturyadan iki antrenör getirilecek. Atina muhteliti lira verilecek memleketimize gelerek üç maç yapacak Millî küme maçlarına 15 Şubalta başlanıyor Türk Rumen ticaret anlaşması dün imzalandı Yeni anlaşmaya göre klering hesablarında Türk lirası primsiz olarak 82 leyden hesablanacaktır Kefken önünde bir motör battı Kaptan ve tayfalar güçlükle kurtuldular Ticaret odası meclisi dün ilk içtimaını akdetti Vali Muhiddin Üstündağ bir nutuk söyledi. Büyüklerimize tazim telgrafları çekilerek riyaset divanı intihabı yapıldı însanhk borcu