5 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Mahmud'un Ölünciye Kadar SÜHULET KiTABEVi isimli romanı çıkmıştır. Fiatı 100, eildlisi 125 Kr. ESAD umhuri Jfll S3]fl ! 4902 Telgraf 7e mefctub adresl: Cumnurlyet Istanbu] Posta fcutusu: tstanbul No 246 Ç3rŞ3IHİJ3 5 Telefon: Bagnnıbarrtr ve evi: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. fdare ve matbaa feısnu 24299 • 24290 a I ı k uşu Bütun Türk okuyucuları îki büyük şaheseri derin bir alâka ile takib ediyorlar Yedigün' de J Ya2an : M. Turhan Tan Bugun bütün bayilerden Yedigünü isteyinizj Fatih Istanbulda Yazan : Reşad Nuri Ankara 4 (A.A.) C. H. P. Grupu bugün öğleden sonra TrabT Amerikanın er geç dünya işlerinde Sular bir salı sürüklediler, bir adam boğuîdu, zon saylatn Hasan Sakamn riyase Komisyonun hazırladığı yeni kanun projesi kendisine düşen vazifeyi ne istikatinde toplandı: mette ve ne şekilde ifa edeceği fcu Gediz köprüsünün muhafazasına uğraşılıyor mühim esasları ihtiva ediyor 1 Petrol ve benzin fiatları ve gün düne nisbetle daha ziyade Ankara 4 (Telefonla) Memleketvaziyeti hakkında Kütahya saylavı açıklık kazanmış bulunmaktadır. Mehmed Somerin sorduğu suallere te topraksız çiftçi kalmamasını temin İktısad Vekili Şakir Kesebir cevab edecek olan kanun projesi üzerindeki çaimalî Amerika Birleşik hükulışmalar nihayet bulmak üzeredir. Ziraat lartnt verdi. metleri İttihadının sayın reisi Vekâletinde muhtelif Vekâletler mümesMıster Roosevelt, meb'uslarla 2 Yeni sene münasebetile sillerinin de iştirakile kurulan komisyon, âyanm bir arada toplanmasından ibaret Başvekil Celâl Bayar ve Hariciye projeyi yakınlarda Vekâlet makamına olan kongrenın açılması münasebetile evVekili Dr. Tevfik Rüştü Aras hari verecektir. Eski siyasî müsteşar Tahsin velki gün ehemmiyetli bir nutuk irad etti. ci meseleleri ve arsmlusal siyasi Coşkanm başkanhğındaki komisyon, çaBaşlıca kısımlan dünkü sayımızda görüldurumu izah ettiler. lışmaları sırasında muhtelif memleketle muş olan bu nutukta şımdilık dünya va3 Bazı malî kanunların üze rin toprak kanunlarını tetkik etmiş ve evziyetini ,derhal değiştirici mahiyette kat'î rinde birçok hatiblerin mütaleala velce hazırlanmış olan toprak kanununve bılhassa açık sözlcr yoktur. Bununla rına Maliye Vekili Fuad Ağralı ce daki esaslan da yeni konulan hükümlerle beraber Amerıkan Cumhurreisi, şefliğini telif etmiştir. yaptığı büyük memleket hesabına harbe vablarını verdi. aleyhtar olmakta ve sulhu müdafaaya Hükumetimizin bu hususlara da Devlet Şurasmdan da geçmiş olan evazmetmiş bulunmakta kat'î olduğu kadar ir verdiği izahat Grupça ittifakla* velki kanun lâyihası, göçmen ve göçebeSuların tehdidine maruz kalan Gediz köprüsü samımidır. Bu noktalarında nutkun harbtasvib olunarak müzakereye ni lerle yeri olmıyan veya yetişmiyen veya Projeyi hazırhyan komisyonun reisi ci devletleri düşündürmekten ve teredTokad meb'usu Tahsin Coşkan göçürülmüş olan memleket halkına arazi Manisa 4 (Hususî muhabirimizden) boğulmuştur. Gediz köprüsünü muhafaza hayet verildi. düdlere düşürmekten hâli kalmıyacağında şüphe yoktur, ve Amerikada insanlık menfaatlerıne ve dünya sulhu lehine olarak icabında en ciddî fedakârlıklan g'öze alacak bir zıhniyetin, biraz yavaş da olsa, inkişaf halinde bulunduğuna dikkat olunabilir. Beşerıyetin eskisinden daha fazla yakıp yıkıcı yeni bir urnumî harb felâketine sürüklenmemesinde Amerikanın en kat'î rolü oynıyabileceği bugün bir hakikattir. İşte Cumhurreisi Roosevelt'in lisanında Amerika bu vazifesini hergün daha ziyade takdir eden bir manzara gösteriyor vaziyetindedir. Buyük Amerika Cumhuriyeti Reisi evvelki günkü nutkunda kongre üzerinden butün dünyaya ezcümle şunlan söyledi: « Milletlerarası ihtilâflannın karçıîıklı anlaşma ile hallini arzu ettiğimiz için bu gıbi ihtilâfların askerî kuvvetle halline şiddetle muhalıf bulunuyoruz. Milletlerarası ihtilâflannın sulh yolu ile halli hususunda devletlere büyük mes'uliyet terettüb etmektedir. Amerika hükumeti bu sahada kendine düşen vazifeleri ifadan bir an bile geri kalmıyacaktır. Bu işi başarabilmek için kuvvetli olmak lâzımdır. Bu sebeble millî müdafaa vasıtalarımızı kuvvetlendirmeğe azamî ehemmiyet vermeliyiz.» Bu sözleri takıben demokrasiye derin înanını söyliyen Cumhurreisinin dünya işlerine karşı Amerikan düşüncesini izhara kâfi bir beyan tarzı kullanmış olduğunu anlarız. Mister Roosevelt'in lisanında, sarrahaten söylenmemiş olmakla beraber, Japonyanm Uzakşarkta yürüttüğü istilâ hareketi birinci derecede bir tenkid sebebidir. Ondan sonra da Amerika faşist devletlere ve sistemlere karşı aleyhtarlığını. gizlemiyor. Amerikan millî müdafaasının daha ziyade kuvvetlendirilmesi işi esasen hemen hemen karar ve hatta icra halindedır. Amerikanm ergeç dünya işlerinde kendisine düşen vazifeyi ne istikamette ve ne şekilde ifa edeceği bugün düne nisbetle daha ziyade açıklık kazanmış bulunmaktadır. Amerika geçen Umumî Harbe iştirakinden dolayı azçok acı hayal inkisarlarına uğramış olmakla beraber dünya harb ve sulhunun kendisine tevcih ve tahmil ettiği vazifelerden ilânihaye kaçınamıyacaktır. Yalnız şeref ve haysiyeti değil, menfaati de bunu kendisine böyle emretmektedir, ve giderek bu emrin bir gün icbar haline gelebileceği şüphesizdir. Harbci kuvvetlere karşı sulh taraftarlannın müessir bir vaziyet muhafaza edebilmeleri için Şimalî Amerikanm bu zihniyete mutabık hareketine kat'î bir ihtiyac vardır. Yoksa eskisinden daha şiddetli bir umumî harb, önünden kaçılamaz bir felâket olarak yakm ufuktadır. Eğer Amerikanm müdahalesi muhakkaksa dünya işlerinin sulhan düzelmesi bir zaruret olur. Bunun içinse, gizlikapaklı birşey değildir, icabında harbi göze alabilmek lâzımdır. Uzakşarktaki harb hareketleri bütün dünyayı ateşe verecek yangının çok açık bir başlangıcıdır. Bazı devletler ve bazı devlet adamlan dünyanın altmı üstüne getirecek yeni bir harbi kendileri için biricik çıkılacak yol telâkki ettiklerinden Japonyanm Uzakşarkta istediği gibi kesip biçmek maksadına dünya tarihinin hiç kaydetmediği kadar büyük yardım yaptılar, ve Japonya ile adeta dünyanın yeni bir taksimini istihdaf eden bir ittifak akdettiler. Japonya ile ittifak eden bu devıediz nehri bir gece içinde üç buçuk metro birden yükselmiştir. Bütün ova su albnda kalmıştır. Birçok köyler suyun tehdidine maruzdur. Muradiye geçidini temin eden salı sular alıp götürmüştür. Salın üstünde bir kişi kalmış ve bu zavallı da içm vilâyet nafıa dairesi ciddî tedbirler almak mecburiyetinde kalmıştır. Sular yükselmekte devam etmektedir. Veziroğlu, Harmandah, Hamzabey köylerinin vaziyeti fenalaşmıştır. [Arkası Sa. 7 sütun 5 te\ C. H. P. Grupunda Roosevelt'in nufku Gediz nehri taştı hazırlandı Hükumetin beynelmilel dinlendikten sonra Manisa ovası su altında siyasî vaziyet hakkındaki Toprak, ailenin büyük izahatı tasvib edildi oğluna intikal edecek dünya işleri kaldı, köyler tehlikede Amerikanm dış siyaseti tasvib ediliyor Bir Ingiliz gazetesi de «Amerikanm bizim için kendini tehlikeye koyacağını ümid edersek inkisara uğrarız» diyor Ankara Şehîr tiyatrosu yakında faaliyete geçiyor temini ve bu yerin arazi temellüküne damahiyet almasını temin edecek esaslar koyanan bir nevi toprak derebeyliğine nihanulmuştur. Çiftçi ailesini geçindiren topyet verecek esaslan ihtiva etmekteydi. rağın büyük evlâda intikal etmesi esası Büyük Önder Atatürkün yüksek di tesbit edılmiştir. Verilecek toprağın saharektiflerinin tatbikat sahasına intikalini sı, bittabi memleketin ziraî mıntakalarına, temin edecek olan yeni proje ise daha nüfus kesafetlerine ve toprakların verim esaslı ve şümullü bir mahiyeti haizdir. derecesine göre değişmektedir. Memleket Projeye bir çiftçi ailesini geçindiren top ziraatini mıntakalara ayıran proje de harağm hiçbir sebeb ve suretle bölünmez zırlanmaktadır. M. Goga diktatörlüğü memlekete sokmıyacak Rumen Başvekili, Havas ajansına verdiği beyanatta Romanyanın Fransaya karşı olan bağlılığınî teyid etti Bükreş 4 (A.A.) Goga, Havas ajansmın muhabirine hiçbir ittifakı bozAnkara 4 (Telefonla) Ankara mıyacağını söyledikten sonra şu beyanatŞehir tiyatrosunda çalışmalara devam e ta bulunmuştur: diliyor. Istanbul Şehir tiyatrosundan iki « Sadece ecnebi memleketlerde aylık mezuniyetle gelen Hüseyin Kemal, Romanya için hissedilen sempatiyi genişŞaziye, Yaşar, Avni ve Nezahetten başletmek istiyoruz. Bizi Fransaya bağlıyan ka Leylâ ve Nebahet de şehrimize geldian'anevî bağları hiçbir zaman gevşetmiler. San'atkâr Şadi ile Feriha Tevfik de Ankara Şehir tiyatrosunda çahşmak üze yeceğiz. Iki memleket arasındaki dost re bugünlerde şehrimize geleceklerdir. luk aleyhinde bir tek kelime sarfetmiyeAnkaradan Dürnev ve Dürriye ile diğer ceğim. Esasen bunu Delbos'ya da burabazı gencler de heyete ıltihak etmişlerdir., da bulunduğu zaman söylemiştim. Bu gün Chautemps'a gönderdiğim bir tel lArkası Sa. 7 sütun 3 tei grafta da ayni hisleri ifade ettim.» Değerli san'atkâr Raşid Rıza reyine bağlı kalacaktır. Bazı gazetelerin kapatılması Rumen matbuatının Romanyalılar tarafından yazılması arzusundan ileri gelmektedir. Yugoslavya Yahudileri kabul edecek mi? Belgrad 4 (A.A.) Rumen Yahudilerinin Yugoslavyaya muhtemel bir muhaceretine karşı hükumet resmen hiç bir tedbir ittihaz etmemiştir. Yahudiler bankalardaki paralarınt çekiyorlar Londra 4 (Hususî) Yenî Rumen hükumeti Yahudilerin hıristiyanlıgı kabul etmesini yasak etmiştir. Romanya Yahudileri bankalardaki paralannı çekmeğe başladıklarından bankaların önünde müthiş kalabalık toplanmıştır. İnsanlık borcu Roosevelt, mühim nutuklarından birini söylüyor Vaşington 4 (A.A.) Roosevelt'in haricî vaziyet hakkındaki beyanatı umumiyetle tasvib edilmektedir. Zannedildiğine göre bu beyanat hükumetin şerefli bir ulh temin etmek için elinde kâfi vasıtalar bulunduğuna işarettir. Amerika halkı ekseriyetle askerî bir ittifak veya diğer bir milletle teşriki mesai şeklinde tefsir edilebilecek her türlü harekete muanzdır. lArkast Sa 7 sütun 1 de] «Hisar» kurbanlarmın ailelerine yardım Batan «Hisar» vapuru kurbanlarmın ailelerine yardım devam ediyor. İane listesi, yekunu her • gün biraz daha artmaktadır. Hakkı Denizaşanm riyasetindeki komite, dün 152 lira 75 kuruş toplamaya muvaffak olmuştur. Gene dün ayrıca idarehanemize gönderilen paralarla birlikte iane yekunu (5.584) lira (75) kuruş tan (5,853) lira (85) kuruşa yükselmiştir. Sekizinci iane listesi (7) inci sahifededir. Başvekil hiçbir zaman diktatörlüğün memlekete girmesine müsaade etmiyeceğini ve kanunu esasinin çerçevesi içinde çalışacağını söylemiştir. Yeni intihabat yapılacak ve hükumetin akıbeti milletin ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııın ^ııııııtııırtııııııııııııııtıııiııiııiıtııııııııtıııiıııııııiııııtiffiıııiiiııtıiııtııııırfiıııttııtııııııııııııiııııııııiMiıııtıııııiıtııııııııifiıııiıtıııııtııt**111'11"1*1*'11'11 Teruel cephesinde harb soğuk yüzünden durdu Hükumetçilerin resmî bir tebliği Teruel'de bir kilisenin istirdad edildiğini bildiriyor Salamanca 4 (A.A.) «Resmî tebliğ». Teruel cephesinin her noktasında kı zılları geri püskürtmekteyiz. Villastar mmtakasmda şiddetli bir aksülâmel kaydedilmiş olmasma rağmen düşman ağır zayiatla geri püskürtülmüş ve sahada bir kaç tank bırakmıştır. Japon talebleri karşısında... Alâkalı bütün devletlerin noktai nazarlan nedir ? Japon Dahiliye Nazırı, Çinin bitkin bir halde olduğunu, fakat muzaheret gördüğünü söylüyor Bugün 5 inci sayfada: Belki evet9 Hükumetçilerin tebliği (A.A.) Belki hayır.. faaBarselon 4 tebliğ ediyor:Millî Müda Nezareti Yazan: Gabriele d'Annunzio Bugünden itibaren neşre başladığımız «.Belki evet, Belki hayır...», son devir dünya edebiyatının en kıymetli şaheserlerindendir. Bu çok cazib ve sürükleyici romanı, bugün beşinci sahifede bulacaksınız. Teruel'in mülkî hükumetine aid olan kilise binası dün sabah kıt'alarımızın bir hücumu neticesinde zaptedilmiş ve kiliseye derhal cumhuriyet bayrağı çekilmiştir. Bu binada mukavemete devam et mekte olan asilerden bir kısmı esir edil miştir. Diğerleri kaçarak civarda başka bir binaya iltica etmişlerdir. Bulunan ölüler arasında açhktan ölen birkaç çocu ğun cesedi vardır. Barselon 4 (A.A.) Millî Müdafaa Nezareti tebliğ ediyor: Teruel cephesinde faaliyet pek ehem Teurel cephesinde ileri harekete devam LArkası Sa. 7 sütun 5 tel eden bir ihtilâl kıt'ası YVNUS NADI LArkası Sa. 3 sütun 4 tel Japon bombardıman tayarelerir'?n müre^'tep bir filo (Vazısı 7 r.^i sau'îemizdedit)