6 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

il ll ml a üz e RA EA, e Mn ee SİYASET ÂLEM Garpta ve Şarkta Esen Fırtına (ESKİ İNGİLTERE BAŞVEKİLİ) İ Lioyd George 1 ngiltere nazırları harici vaziyetin altı I ay evveline nisbetle bir hayli iyi ol- duğunu söylüyorlar. Bu söz hakikate muta- bık olsaydı şükranla karşılanması gerekle- $ir ve ortalığı kaplıyan ağır sisleri dağrtmıya Yardım ederdi, Fakat İngiltere nazırlarınır beyanatı, Uzak Şark hâdiselerini hiçe say- mak ve İspanya harbinin bir yıl daha uza- masında tehlike görmemek esasına istinat etmektedir. Altı ay önce Japonlar Çin ile kavgaları- nm mahalli mahiyette olduğunu ve kavga- nin şimaldeki mahalli vali ile aralarında koptuğunu Oiddia etmişler, maksatlarının bu küçük hâdi- seyi bertaraf etmek olduğunu söylemişlerdi. Bugünse bütün Çini isti.â etmek ve Çin sed- dinden Kantona kadar kosko- <a sahayı ilhak etmek istedik- lerini saklamıyorlar, Diş görünüş bakımından Çin, yi- Me Çinli imiş gibi görünecek ve 400 milyon Çinli belki de yeni & İendilerinden hoşnut olmıyacaklar, İskat, Çinlilerin asıl nefreti, ken- dilerini zalim mukadderata boyun *ğmiye mecbur eden dostlara kar. #. olacak ve bunlar bu dostlara ek» silmiyen bir kin tutacaklardır. Eğer Ingiltere ve Amerikaya Muhasım 500 milyonluk bir impa Tatorluk vücuda getirmek bu iki Memlekete göre hiçe sayılacak bir hdise ise, o zaman İngiltere kabi Besinin nikbinliğini haklı görmek mümkündür, : re Japonya max Sivil nazırların hiç nüfuzları yok Tİ J aponyadaki Militaristler bu lâkaydiyi aciz eseri say- İlkler: için, beyaz demokrasilere kürgı gittikçe artan dik kafalılık rmektedirler, iliz sefirine ait otomobilin bie bile bombardıman edilmesi Jâ- askerinin garbe karşı hisset” İĞ istihkarın Uk gösterişi idi. Bitaraf bir geminin bombardr- edilmesi, bilhassa gemicilerin İitratyöz ateşine tutulması, çok i devirlerdenberi eşi görülme- 7 bir hâdisedir. Almanlar, bü - harp sırasında, biç olmazsa, TABİ gelecekleri her gemiyi batıra- dı Arm: peşinden ihtar etmişler» ör aPonlarsa bu ihtara da lüzum TMemektedirler, Panay hâdisesinden sonra bir 2 İlânını haklı yapacak daha bugzğin hâdise ve hakaret vuku tar İneiliz gemisi Vuhu'nun bar ra ması, Hong Kong kara suları yağar edilmesi, Amerika bay” mag, © Yangtse çamurlarına ati Selay lar arasındadır. Bu bâdi- Zam, karşı protestolar yapıldığı #ley Tokyodaki sivil mazırlar, Çünk, tarziyelere başvuruyorlar. sey ; #kerler sivillere başka bir larm akmamızlardır. Sivil masır “toritesi kalmamı ve bunla mey enfur yabancılara karşı eğil- sifas ç Böler yüz göstermek var ix Birakıimıstar. Sivil mazırlar, vazipe 07 kazanılıncıya kadar bu sonra >< devam edecekler, ondan kına Körler, Japonyaya her ba IN la hilkim kesileceklerdir. vin , topanyada hilkümet lehine har. € beden yabancı gönüllülerden: A. imerikadan gelen Linkoln tabu. Ç ramlan birkaç nefer siperierde... £ İbrrzvsrsrrren Çinde felâket Içinde bir ana ve yavrusu Şimdi Uzak Şarktan Avrupaya gelelim. we İtalya İktisadi ve mali vaziyet iyi değildir İNE italya, harpten çıkmasma rağmen kasasında birkaç para kaldığını göstermek için ke sesini şakırdatıyor. Fakat dolu ke- se şakırdamaz, italyada iktisadi ve mali vaziyet hiç te iyi gitmiyor. Hitler, yeni büyük ordusunu kur mak ve hava kuvvetini inşa etmek iptidai madde satin almak için para zaruretindedir. Fakat bulmak için güçlük çekiyor. Tki faşist diktatör de İspanyada vaziyetlerini tadil için anlaşmı hazırdırlar. Fakat benim kuna atime göre. İkisi de Francowun muvaffakıyetine hizmet edecek bir tek neferlerini bile Ispanyadan çek miyecekler, topçu, tayyareci erkâ niharp ve iyi talim ve terbiye gör müş piyadeleri İspanyada kala caktır. Buna mükahil Ispanya hüküme- t& de küçük gönüllü kıtasın: teş - kil eden güzide askerleri Ispanya dan çıkarmak istemiyecektir. Ispanyanm âsi ordusunda hiç olmazsa 100.000 yabancı asker var dır, Faslıları da bunlara katacak olursak bu rakam kabarır. Çünkü Fasilarm İspanyol olmadıkları şüphe götürmez. Bu Faslılarm çoğu Fransa Fu sından getirilme oldukları için coğ rafya bakımından da Faslı sayıl - mazlar. ükümet tarafındaki gönünü 1er15,000 i geçmezler, Bun "a larm bir kısmından vaz geçilebi- lir, fakat yeni ordumun hazırlan- mas'na kadar diğer kısmın Ispan yada kalması zaruridir. Almanlarla Italyanlar Ispanya- daki orduların yarısını çekerler» se geride 50.000 gönüllü kalır. Fa- kat hükümet, kendi elindeki ya - banerların dörtte birini çıkaracak olursa vaziyeti bozulur, Bu vaziyet karşında umum! bir netice varılması > ihtimalinden şüphe ediyorum. Teruel muharebe lerinin neticesine gelince; hükümet kuvvetlerinin bu şehri zaptetmesi ne kadar siyasi ve askeri mahafil- de hüküm süren kansat Franco - nun muhakkak muzaffer olacağı merkezinde idi, Asilerin Şimalde muvaffak ci duktan sonra kuvvetlerini Madrit önüne getirerek şehri zaptetmeme leri de hayret uyandırmıştır, Kaba bat havaya yüklenmekte ve kati muharebenin bahara kaldığı söy- lenmektedir. Fakat arada vukubu lan Teruel muharebeleri askeri ve siyasi hesaplar hakkında şüphe beşlenmesine saik olmuştur. Cümhuriyetçiler iyi teçhiz edil dikleri takdirde mevkilerini muha- faza edeceklerini ispat ettikten başka taarruza (geçebileceklerini dö göstermiş bulunuyorlar, amam İspanya , Anarşist kümeleri bir ordu oldu pe mukabil bir taar Tuz yapması bu noktai na- zarı da değiştirmiyecektir, En ha raretli ve en nikbin O Francocular bile Ispanya demokrasisinin kolay kolay katledilemiyeceğine inanmış bulunuyorlar, Harbin başlangıcında istedikleri zaman, İstedikleri yerde döğüşen anarşist güruhu bugün iyi talim gören. yüksek disiplinli bir ordu olmuştur. Ve bu yarım milyonluk ordu dünyanm en iyi ordularına muadildir. 1938 da Franconun kollarını salliya salıya yürüdüğü sırada zaman Cümhuriyetçiler lehinde olduğunu söylemiştim. . Acaba Ingiltere Başvekili ve Ha riciye Nazırı, vaziyetin altı ay ev veline nisbetle iyi olduğunu söyle dikleri zaman gvsterdikleri nikbin lik bu amile mi İstinat ediyor Demokrat bir memleketin nazır ları olduklarma göre böyle olmak icap eder, Fakat ben şüphe ediyo- rum, Çünkü onlar daha fazla. da bili harbin süratle bitmesini ve Ha beşistan fethinin tannmasile te * min edilecek bir Mussolini şemsiye $#i taşıyan muzafferin bir Avrupa sulh konferansına getirilmesini W- muyorlardı. . MİNE TAN Şu garip dünya? « Ağaca. Âşık Olmuş 85 yaşmı bitiren Palmet Ogden & dında bir Ingiliz kadını 50 senedenbe- ri bir ağaca âşıktır. Bu ağacı svhu- sunun bahçesine kendi ellerile dik - mişter. Ağnem dallanıp serbestçe bü vümesi için dallarınm evine değdiği verleri dülgerlere kestirip aldırmış - tır. Saat sahiplerine ceza!.. Büyük şehirlerde kulelerde. direk lerde umumi #aatler vardır. Bu sa. atleden halk. vakti anlar. Fakat bu saatlerin yelkovanları, hicbir 2za- man vakti, saati dakikası dakikası. na göstermemişlerdir. Bu sebeple. Londrada, vakti, za. manı doğru olarak göstermiven Sa. etlerin sahiplerine ceza kesilmesi ka. rarlaştırılmıştır. * “Yürüyen bina Arjantin devletinin pavtahir o. lan Buenos - Ayreste buğünlerde. 25 katlr ve 38 ton ağırlığında beton bir bina, 60 metre yürütülecektir. Buenos Aires'in imar plânma göre, bu binanın caddede diğer b'nalarla bir sırada olması için. 60 metre ge ri çekilmesi icap etmiştir. Bu binada, mesai nezareti bulun maktadır. Mühendislerin - hazırladıkları plâ na göre, bina. bir satıh üzerinde tekerleklerle her gün birer yürütülecektir, ( Böylelikle binanm yürütülmesi 60 gün sürecektir. B'na, yürütülürken mesai neza. reti işini hiçbir gün bile tatil etmi. yecektir. Binanm hareketi esnasm. da, su, telefon, elektrik tes'satı da işliyecektir, e İki rakip sevgili Meksikada Meksiko şehrinde iki İ genç kız, ayni erkeği sevmişlerdir. Genç kızlar biribirlerini kıskanmakta o kadar ileri gitmişler ki, nihâyet. biribirlerini düelloya davet etmişler ve kıtıçlarin döğüşmüşlerdir. Netice. de kızlardan biri omuzundan yaralar mıştır. Fakat sevdikleri erkek, başka bir kıza evlenmiştir, . Kafasını uçurdu Finlândiyada Uleaborg tayyare is- tasyonu meydanında garip bir facia olmuştur. İstasyon meydanına kon- mak istiyen bir tayyarenin kanadı. yere inerken bir tayyarecinin başına çarpmıştır. Çarpma, o kadar ani olmuştur ki, tayyarenin kanad: derhal bu adamm başını kesip koparmıştır. 9 Kadınların hâkim olduğu şehir Kazas'ta Nü-Altoh şehri, “kadın. lar şehri,, nâmile göhret bulmuştur. Şehirde, belediye reisliği. posta mü- dürlüğü, hâkimlik, malmüdürüğü gibi bütün memüriyetler tamamen kadmların elindedir. Buna rağmen, şehir çok iyi bir surette idare olun » maktadır. Bu şehirde yalnız. polis ve jandar ma ve itfaiye erkeklerdendir, . 17 yaşındaki genç kız Amerikada 17 yaşmda Doroti Eve lin adında genç bir bayan, 52 yaşın- da bir benkerle, evlendiğinin daha ilk gününde, Gangsterlerin yanma kaçmış ve bunlarla birkaç ay yaşamış ter, Genç kız, Gangesterlerle yaptığı soygunculukları dolayısile geçen gün mahkeme huzuruna çıkarılmıştır. Fa kat yaşın küçüklüğü dolaytsile ser best bırakılmış ve tevkifaneden çıka rilrken kendisine, bir daha Ganges- terlerin yanma gitmemesi tavsiye dilmiştir. o Fakir ressamları evlendiriyormuş Danimarkanın payitaht; olan Ko- penhang'ta #içard Vilstrub nâmm - da biri. yeni evlenecek ressamların düğün masrafları için 5 milyon frank vermeyi kararlaştırmıştır. Böylelikle Riçad. ressamlan evlenmeleini kolay laştıracaktır. Çünkü kendisi, ressam larm yaptığı tablolar: satarak büyük bir ticarethane işletmektedir. metre | Şu Tramvaylar Niçin Kalabalıkmış Biliyor musunuz ?.. Yazan: Reşat Feyz i.. Bilhassa, sa * bah ve akşam saatlerinde, ram vay yolculuğu Is- ip tanbullular için ii nekadar azaplı bir iş oluyor. Halkm şikâyeti €n ziyade iki nok tada toplanıyor: Bir, arabaların dolu oluşu. Ikinci. si, çok ağır hareket etmeleri... İstanbulun müstakbel imar plâ- Dma göre. bugünkü tramvay hat ları değişecek. Belki, o vakit, şeh- rin nakil vasıtaları biraz daha inti zama girer, Fakat, bugünkü şart lar içinde. İstanbulda fazla tram- vay işletmek ve bu arabaları da- ha süratle tahrik etmek imkânı olmadığı iddia ediliyor. Tramvay islerinden anlıyan bir zat, seyrüseferin sürati hakkın- da şunları söylüyor: — İstanbul tramvay şebekesinde Uç düğüm noktası vardır. Köprü- üstü, Bankalar caddesi ve Gülha- ne parkı kapısı. Buralarda ora- balar arka arkaya (sıralanırlar. Bekleme. burada hâs'l olur.. Çün- kü. arabalar obiribirlerini takip ederek yollarma süratle devam edemezler, Önü tıkalıdır. Yokuş © lan yerlerde. iki araba arasmda cok mesafe buhmmak lâzımdır. Bu mesafe. herhangi bir kaza ihti maline kargı #lman tedhirdir. Bu üç düğüm noktasmı kaldırırsanız, sehrin tramvav meselesi, simdiki- a6 nisbetle çok daha ferah bir 56- kil alır. Tramvay şirketi. Köprü üstüne konan sarı çivilerin de bir favda- sı olmadığına kanidir. Şirketin ka naatine şövle bir inanmak lâzım. gelirse, bu çiviler sürati azaltıyor- muş. Meğer, tram - vay arabalarının ağır gidişinden valnrz Istanbul gi <hyetçi | değil - miş. Alâkadar * m arm sövlediğine göre, dünvanm hemen bltün bü- yük sehirlerinde tramvavlar, tp - kt huradla olduğu gibi fistkl ma kam hareket e derlermiş. Konuştuğum bir zat dedi kiz, — Pariste, gündüz tramvayla üç çeyrek saatte gittiğim bir ye- re, gece yarısmdan sonra yirmi da kikada gittim, Çünkü. gündüz. yol lar tıkalıdır. Onun içindir ki, Pa- riste, acele İşi olanlar yeraltı gi- mendiferi. veni metro ile giderler.,, Bu zat diyor ki: *. Istanbulun imar plânı için hazmrlanan esaslara göre. Kara - köyden Beyoğluna çıkan hatı yo unu değistirmektedir. Karaköy - den Voyvoda caddesine sapılmıya cak, Topane İstikametinde gidile- cek, sonra biraz ileride Kömüreü- ler sokağından sanılarak. Kumba» tacı yokuşundan Beyoğlüna çıkı- lacak.. Bu yol, 30 metre genişliğin de bir cadde olacak., Fakat, yo- kuşlar, tramvay -arabalarmı bek- lemiye mecbur ettiğinden, © za . man da, süratten kazan:lıp kaza- nılamıyacağını bilmiyorum. l Şişhane yokuşu faciasını hatır» larsınız.. Burada, ölen, yaralanan birçok vatandaşların muhakemesi hâlâ devam ediyor.. Şişhanede dev rilerek parçalanan arabayı, şirket tamir etti, işletiyor. Alâkadarla- rin İfadesine göre, şehrin buguün- kü tramvay şebekesinde, münkün olduğu kadar çok araba işletilmel tedir Daha fazla araba işletmek teknik ve fenni bakımlardan im- Bana izahat veren zat şöyle di. yordu: — Şirketin 200 kadar arabası var, Hepsini işletiyor. Fakat, yüzde on kadar tamir gin, dalma garajda araba vardır. Birinin tamiri biter, ötekine bir şey olur, içeri girer. Yoksa, her hangi bir başka sebeple, araba içer de bekletilmez. Çünkü, bir tram- vay arabasi vasati 15 bin liradır. Bu on beş.bin lira durduğu yerde gelir temin etmez. İşlemeli ki, &- mortismanını, faizini çıkarabilsin, Son zaman « larda, tramvayis rın sık sik bozul duğundan şikâ - yet ediliyor. Fren lerin tutmadığı ileri sürülüyor. Bu noktalar hak - kında, malüma istediğim muhatabım şöyle cevap | verdi: — Arabalar da'ma muayene © dilir. Freni bozuk araba işlemiye çıkarılır mi?, Bir arabada beş &y- rı fren vardır, Vatman bunlardan mutlaka birini kullanır, arabaya hi kim olur.. — Yokuşlar fazla tehlikeli de | ğil midir? i — Araba yokuşa geldiği vekii, | yapılacak isler vardır. Bu isler y& Pılırsa. arabaya bir şey olmaz. — Fazla yolcunun. tramvay kas d zalar'na tesiri var mıdır? — Bilâkis, arabanm içi nekadar dolu olursa. araba o kadar otu » raktı olur. Bilhassa (yokuşlarda, bu. cok iyi bir şeydir. Tramvay arabalarınmn tıklım tikirm dolu oluşunu bu kadar gü” zei tefsir ve tevil etmek hatırmı- za gelir miydı . Demek ki, dolu arabalara binmeyi. bundan Sonra hiç unutmamalısınız. Aklıma celmiş. ken, sorayım. de dim. Meselâ Maç | ka arabalarını. azlığından sikâ « yet edilir. Bum kargı aldığım 68 y vap ta şu oldu: — Arabalara değildir. ibtiyag karşılar. Ars: balara çabuk Gi. buk sefer yaptırmak zarureti Var. dır. Şebeke. nekadar uzun olursa, hareket saatleri o kada r uzar. Hal buki, çabuk sefer yapan arabalar, daha çok yolcu alıp boşaltabilire ler. Meselâ Istanbulun en kesif yolcu mmtak»» Eminönü ile Tak- sim arasıdır. Binaenaleyh, bu kı- rm Üzerinde fazla araba bulundur (Arkası 8 incide)