26 Nisan 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

UA Fransız istihkâmları Üzerinde Alman Tayyareleri Uçuyor Metz, 25 (A.A.) — Hudut boyundaki müstahkem mımntaka ü- zerinde yine Alman tayyareleri uçmuştur. Geçen hafta, hudut bokci karakolları, Treves istikametinden geldiği tahmin edlleı! bir iayyaıenin Kattenon'dan Tiyanovile kadar olıx! mıngıkıdıkı istihkânilar üzerinde uzuşlar yaptığını haber veı-şmşlçrd_ı. Sarbrük'den gelen diğer bir tayyare de, Valdvisse istihkâmatı üzerinde uçduktan sonra Almanyaya doğru uzaklaşmıştır. o 0 O Avrupa Tehlikeye Düşerse Amerikanın Alacağı Vaziyet Vaşington, 25 (A.A.) — Rozvelt, müuhtemel bir harpte Ameri- kanın bitaraflığı meselesi ile alâkadar olmağa devam etmekte - dir, Cümhurreisi bu hususta Norman Davis ile uzun müzakereler de bulunmuştur. 5 Avrupanın, vaziyeti ani bir şekilde tehlikeye düştüğü takdirde, bazı kongre âzaları Rozveltten bu hususta izahat isteyeceklerdir. Alâkadar mahafil, bu vaziyet karşısmda Cümhurreisinin kongre âzalarına prensip itibarile beyanatta bulunacağını mühtemel gör- mektedirler, o o O Sovyetler Fransa ile Anlaşma- nın Kolaylaştığına Kanidirler Paris, 25 (A.A.) — Moskovadan, Havas Ajansına bildiriliyor : Her hangi bir engel çıkmadığı takdirde, halk komiserleri meclisi bugün toplanacak ve Fransa - Sovyetler ıı-ııuıdıld ur - laşmaya dair cereyan eden son müzakereler neticesinde, Sovyet Rusvasının vaziyetinin tezekkür edecektir. n Hükümetin dış siyasasını iyi bilen bazı şahsiyetlerle vukubu- lan hususi görüşmelerden hasıl olan intiba, umumiyet itibarile gayri müsait değildir. Hiç bir tarafta, yenilmiyecek güçlüklerden bahszdilmemektedir. bu temayüle göre, Sovyetlerin, Fransanın meşru endişelerini mümkün mertebe hesaba katacak bir formül kabul edecekleri ümit olunabilir. Alınacak taahhütleri evvelce almış olanlarla telif, Almanya- dan gelecek tecavüz tehlikelerini âdilâne bir tarzda tevzin ve Polcnyanın da ademi tecavüz andlaşmasına girmesini teshil en- diresinde bulunan Fransız noktayı nazarı pok âlâ takdir edil- mektedir. Ş Buna karşılık, Sovyetler ittihadı, Almanyayı bir çenber içe- risine hiç bir zaman mevzuu bahsolmadığını ve fakat Yen 46 Aemmdü EMPEYANEANHe kabul ettirmeğe ve onun taşkınlıklarına karşı koymağa kadir bir birlik teşkil et- mek iztenildiğini söylemektedir. Fakat Şovyetler şu noktada ısrar etmektedirler: Bu:lıin ihtimalleri, Teferruatile, derpiş etmek hususunda fazla teenniye düşmeksizin hareket etmek gerektir. Filhakika, bilü- mum hukuki incelikleri nazarı itibara almanın, azimkâr bir ha- sım karşısında hali ihtilâfta bulunduğu zaman pek o kadar fay- dalr olmıyacağı tecrübe ile sabittir. . Sovyet matbvatı, cereyan etmekte olan müzakeratı işkâl ede- !.ı:e::k her türlü mütalea neşrinden çekinmekte ve hâkim olan itidal duygularını teyit için zaman beklemektedir. Fransadaki salâhiyettar mahalil bu müzakerelerin her iki memleket için kabulünü mümkün bir formülün tesbiti ile neti- celeneceğinden ümitvar bulunmaktadırlar. 02090 Almanyadaki Yahudi Azlığının Almanyaya Karşı Sadakatı Berlin, 25 (A.A.) — Havas muhabirinden: Yurcdsever Alman Yahudileri azlık birliği, Almanyaya karşı sarsılmaz sadakatini bir kere daha teyid için, Maks Neuman'nın başkanlığı altında toplanmıştır. Üyelerden, Alfred Natan, Siyonist hareketinin aleyhinde bu- lunmustur, Bay Natan, yeni bir kanunla, Yahudilerin vatandaş- lik hakkı nezedilse bile kendilerinin kalben Alman kalacaklarını ifade etmiştir. , Bazı kimseler, Natanı Yahudi aleyhtarlı, K siyetsizlikle tavsif eylemişlerdir. y e p Uluşal Yamudi Birliği namına, Hitlere çekilen bir telgrafta, U- Tuslar Kurumunun kararı ferdasında Almanyanın yeniden silâh- la ma siyasasını değiştirmiyeceği ümidi izhar olunmuştur. İçtima heyecan ve kargaşalık icerisinde hitama ermiştir. 00006 Mac Donald “Almanya Sulh Yolunu Tıkamıştır,, Diyor Lond.a,25 ÇA.A.) — Mac Dona!d, milli işçi fırkasının yarı res- zetesi olan Nevs Letter'de, “Almanya, sulh ve Stresa,, hası altında neşrettiği makalede diyor ki: “Almanya sulh yolunu tıkamıştır. Ve bu yolun üstünde şimdi d.hşet hüküm sürüyor. Almanya silâhlanmakla bir çok Avrupa gevletlerini hâkimiyeti altına a'mıştır. Almanya, kendisine em- Hiyet edi ni istemekte, komşularına karşı hiç bir fena niyet ni söylemektedir. lğcnd sinin kemşularından kabul edemiyeceği bir şekildeki şi- fahi teminatın onlar tarafından kabulünü istemektedir. Alman- Ya, korkuları ve şüpheleri uyandırmadan evvel Avrupada büyük T emniyet vardı. Berlin hükümetinin istedikleri müfrittir. Al- Manya aradığı şereli ve sempatiyi kazanamamıştır.Ve bütün Av- TüDa devletlerinin şüphelerini uyandırmıştır.,, _l:hc Donald makalesini şu sözlerle bitirmektedir; 'Alman hükümeti, Stressa kararlarının tatbik' sahasma geçi- 'mesine iştirak edeceğini bildirmek suretile sulhperverane ni- Yetlerini isbat etmeğe hazır mıdır?,, Polonyadan Adam kaçıran Şebeke Varşova, 25 (A.A.) — Bir takım Polonya vatandaşlarının nizamsız olarak Rusyaya geç - melerini teshil etmiş olmakla müttehem elli üç kişi hakkın- da, Rovno'da açılan iptidai tah- kikat hitama ermiştir. Polonya makamatı, bu tahki- kat neticesinde, Lodz'da bu yolda insan kaçakçılığı yapan büyük bir merkezin bulunmakta olduğunu keşfetmişlerdir. Bu - raya müracaat edenler, bilhassa Sovyet toprağındaki Biro - | d- şon Sovyet - Yahudi kolonisine hicret etmek dileyen Yahudiler- dir. Buna benzer diğer bir mer- kezi büro ile bir çok acentelik - lerin de, Polonyanın başlıca şe- hirlerinde icrayı faaliyet ettik- leri anlaşılmıştır. Bu işlerle meşgul olan teşek- kül, hududu geçirmek üzere, a- dam başına 300 den 600 Zlotiye kadar bir para almakta idi. Almanya-Litvanya hududunda silâh Kauvnas, 25 (A.A.) — Litvan- yalı Karl ve August adlı iki kardeş hududu geçmek Üzere i- ken Alman askerleri tarafından üzerlerine ateş edilmiş, Karl öl- müş August de yaralandığın - dan hastahaneye nakledilmiş - tir. Bu kardeşlerin hududu kanu- ni geraite riayet ederek geç- mekte bulundukları söylenmek- tedir. Polonyanın Vaziyeti LOnara, 43 ÇALA.) — Lehis- DUNYA SIYASASINDA Şarki Avrup Versailles muahedesinin, pa- muk ipliğine bağlayarak mey- danda bıraktığı dikenli mese - lelerden biri: Memeldir. Ara sı- ra alevlenerek türlü telâşlar u- yandıran bu meselenin _diinya sı- yasasında oldukça yeri Nııardn—. Ayın on dokuzüncü günü Frın sız, İngiliz ve İtalyan sefirleri, Litvanya nezdinde müşterek bir teşebbüs yaparak Kanaus hükü metini, Memel muahedesi hü - kümlerine sadakatle riayete da- vet ettiler. Bu teşebbüsün haki- Ki mânası nedir? Memel muahe- desinin hükümlerine ne gibi ri- ayetsizlik gösterilmiştir? Memel, Litvanya Malümdur ki, Litvanya, Le - tonya, Lehistan ve şarki Prusya arasında sıkışık elli bin mürab- ba kilometre büyüklüğünde, iki | buçuk milyon nüfuslu küçük ve | yeni bir devlettir. Bu devleti, Baltık denizine bağlayan arsıu- lusal ehemmiyeti haiz dar saha- lr liman: Memeldir. Pa Tik defa on üçüncü asırda müs vanın vi VEYLR ULSTAK — Ucilicü tan temel yasasından Times gazetesi diyor ki: *“Harici siyaset noktai naza- rından, büyük bir şahsiyet ve kudret sahibi bir tek adamın bir milletin başında bulunması, o millete büyük istifadeler temin eder, Alman Reiştağı ve Lehis- tan senatosu kendi kendilerine bırakılsaydılar, ihtimalki Leh - Alman ademi tecavüz misakını tasdik etmezler idi. Halbuki Pilsudski ve Hitler, eskiden Vistül'ün iki tarafından yükse- len kin haykırışlarını sustur - muşlar, ve bugün Avrupa mü - zakerelerinde büyük bir rol oy- nayan bir itilâf imzalamışlar - dır. Kuvvetli bir hükümetin sulhün kuvvetlenmesini temin edeceğine inanmak mesut bir hâdisedir. Eğer bu prensip doğru ise, Polanyalı lider, Avrupa satranç tahtası üstünde oynamak iste - diği rolü derhal seçmelidir. Çinde Komünist kuvvetleri ilerliyor Yunnanfu, 25 (A.A.) — In- giliz kadın ve çocuklarından he- men Yunnanfuyu terketmeleri rica edilmiştir. Ayni zamanda Litvonya, istiklâl ve muhtariye tini on sekizinci asırda kaybet - miş ve tamamile Rus idaresine geçmişti. 1840 ta ismi dahi or- tadan kaldırılmıştı. * 1915 te Kouno yani Kaunos şehrine giren Alman kuvvetleri dir ki, Litvanyalılara, milli bır Bir Mesele: Memel Dikenli mesele | mel sahasını 1923 te cebren iş- ada Dikenli '* TümrenAp gal ettiler. Bu işgale, Fransız - ların zımnen müsaade etmiş ol- dukları şüphesizdir. Nitekim 1924 mayısında Pariste yapılan bir mukavele bu yerleri Litvan- yaya bağladı. Ancat, bu bağla- yış kayıtsız ve şartsız değildir. Mukavelenin başlıca kayıtla- rı şunlardır: 1 — Memelin muhtar bir ida- resi bulunacaktır. 2 — Halkı temsil eden bir Di- yet meclisi olacaktır. 3 — Deniz, nehir ve kara mü nakalâtı serbest transit usulü ne tâbi olacaktır. On yıldanberi, Memel mm - takası, Litvanya cümhurrcisi - nin nasbettiği bir vali tarafın - dan idare olunuyor. Teşrii kuv- vet iki meclisten mürekkep bir Divetten ibarettir. Son günlerde, Avrupada ve hele A'manyada heyecan uvan- dıran hâdise, Litvanya hükü - metinin, mukavele hükümlerine Tiayet etmiyerek Memel'in muh tariyetini her fırsatta baltala - makta olmasından doğmuştur. Diyet meclisinin müzakerele- vt vaa uğranlmak ve, bü Ül- kenin muhtariyetine halel geti - rilmek suretile Paris mükavele- ı Avustralyada bir Japon filosu Londra, 25 (A.A.) — Adela- id'den bildirildiğine göre, A - vustralyaya dostane bir ziya - ret yapmakta olan Japon filo - su Melburn'dan hareket etmiş- tir. Filo bu şehirde üç gün kal- mış ve pek gamimi bir şekilde karşılanmıştır. Japon zabitleri ında amiral Nokamura ve üç prens vardır. Filo şerefine verilmiş olan resmi ziyarette a- miral söz almış ve Bahrimuhiti- kebirde sulhün muhafazasının, dostane bir şekilde halli imkân- sız hiç bir sal ve ekonomik ihtilâfla ayrılmış bulunmıyan Japonya ile Avustralyanın sa - mimi münasebetlerine müstenit olduğunu söylemiştir. Amirala cevap veren Avus « tralyalı hatip, Japonların A- vustralyalıları dost bildikleri - ni, ve bunların Japonlara karşı i hisler beslemeleri İâzım Papanın sulh için düşüncesi Le Journal gazetesinin husu- si —muhabirlerinden Edouard Helsey Romayı ziyaret ederek, ahvalin aldığı son renk ve şekil- ler hakkında Papalık makamı « nn ihtisaslarını toplamağa ça- lışmıştır, Papa'nın huzuruna çık mak imkânsızlığına ve Vatikan sarayında cari ketumiyet ve çe- kingenliğe rağmen elde edebil - diği malümatı şöylece hülâsa e- diyoruz :. “İsmini açıkça söylemekte mazur olduğum salâhiyettar bir zat bana şu beyanatta bulundu; ' “Hiç şüphe etmeyiniz ki, hâ - diselerin aldığı son şekillerden dolayı Papa çok derin bir tees - sür duyuüyor. Duydukları endi » şeleri" bizzat kendileri, mutan- tan merasim esnasında, yüksek sesle izhar ettiler. Papa'nın söz- lerindeki sükün ve itidal, bunla- rın ifade ettikleri vehameti azalt maz, Papa, yalnız dua etmek ve düua ettirmekle iktifa etmez. E - linde mevcut bütün kuvvet ve salâhiyetini sulh davasını müda- faaya hasretmiştir. Onun bu yoldaki sağlam iradesini bilme- si hükümleri hiçe indirilmiştir. Buna karşı İngiliz ,Fransız ve İtalyan devletlerinin Litvanya ya verdı'kle_rî müşterek notada deniliyor ki:: “Litvanyanın, Memel muahe- p v | Litvanyanın Merkezi: Kovno: Yahud Kaunos hükümet kurmak imkânını ver- mişlerdir. 1919 da ilân edilen müstakil Litvanya cümhuriyeti büyük şehirdeki Amerikanlardan şeh- | devletlerce kabul ve tasdik edil- ri tahliyeye hazırlanmaları rica | miştir. (1920). olunmuştur. Şimendifer idaresi memurları, Yunnanlu istasyo - nunda harekete âmade hususi bir tren hazır bulundurmakta - dırlar, Kızıl kıtaatın Yunnan tabur- larının Kweischeow mıntaka- sındaki komünistlere karşı ya - pılan harekete iştirak etmek ü- zere oraya sevkedilmiş olmaları dolayısile süratle — ilerlemekte oldukları rivayet edilmekte - dir, Komünistlerin ileri hare - ketleri devam eylediği takdirde Fransız Hindi Çinisi tehdide maruz kalacaktır. Komünist kuvvetleri hali ha- zırda Yunnanfu'ya yüz mil ka- dar yaklaşmışlar ve eyaletin şark kısmını işgal etmişlerdir. Memel muahedesi Bu küçük devlet şarki Prus - yadan ayrılarak az çok muhtar bir idare altına sokulmak iste - nilen Memel mıntakasını havi dir. Memelin de ayrı bir tarihi vardır. Versailles muahedesile, Almanyadan ayrılan Memel şehri ve mıntakası, 1919 dan 1923 e kadar muhtar bir devlet- cik p_ldiııde yaşamıştır. Bu dev letçiğin 2450 murabba kilomnet- re sahası ve 141000 nüfusu mev cuttu, Umumi harpten evvel burala- rı 'Almınyınm Königsberg aya- leune_bığh idi. Versailles mua- hedesine göre burası muhtar bir devlet olacak ve Fransanın iş - desine harfiyen riayet etmesi lâ- zımdır ve hele teşrii meclisin yani Diyet meclisinin muntaza - man çalışmasının temini arzu - şunu büyük devletler izhar eder €T.,, 'Bu nota, Litvanyaya verilen ikinci ihtardır. Birincisi 13 mart ta yapılmıştı. Meselenin son saf hası budur. Litvanya ne yapa - caktır?. Bu şiddetli notaya kar- sı, vine kafa tutacak-mıdır? Bu- nu bize ancak zaman göstere cektir. Memel işi, son zamanlarda dünya mathuatına epey mürek- kep döktürmüştür. Pariste çı - :_ın bir gazete muhabiri diyar d “Devletlerin bugünkü teşeb - büsü münasip midir? Şahsi mü- taleamı bir tarafa bırakarak sa- lâhiyettar mahfellerin fikirleri- yen bir tek rıhip yoktur. Hiç bir rahip bunu bilmemek hakkı- na malik değildir. Bunu bildik- ten sonra her rahip, ruhani da- iresindeki faaliyete vereceği is- tikameti elbet takdir eder. Pes- koposların vazifesi bazen çok müşküldür. Onlar, ekseriya son derece ihtiyatla hareket etmek mecburiyetindedirler. Fakat e - min olunuz ki, bunlardan her hangi biri, şefkat vazifesinde ih- mal gösterir yahut, cenkçu te - mayilllere karşı, münasip çare - lerle mücadele etmerzse derhal ve şiddetle vazilfeye davet edile cektir.,, Muhabir, bu sözlerin hakiki manasını tefsir etmenin küstah- lik olacağını söyledikten sonra papalık makamının bütün kato- liklere ve hele Avusturyaya kar $I gösterdiği teveccühü kayde - diyor ve diyor ki: *“Yakınm müşküllerin, Vatikân sarayında ne suretle mütalca e- dilmekte olduğu anlaşılıyor. A- vusturyanın mukadderatı bu gün sulhun temel — taşlarından biridir. Papalık makamınca bu nokta pek sarih olarak anlaşı! - mış gibi görünüyor. — ——————— lerinden Rosenberg te gazete - cilerden birine demiştir ki: “Memel mi? Bu, yakıcı ve deh şetli bir şey.. Memel, harbin so- nunda Fransız işgali altında i - ken, halka, itilâf devletleri ta - rafından idare edileceği söylen miş idi. Fakat Fransızlar mem- leketi Kaunastan gelen askerf kuvvetlere bırakarak çekildiler. Sonra buranm idaresi için husu- si bir statü yapıldı. Gün geçmi - yor ki, bunu, Litvanya ihlâ) et. memiş olsun.. Yapılan diploma- giı_. teşebbüslerde kısır kalıyor. Biz şimdilik, Memel muahede - S ın_mbıkinden bâşka bir şey istemiyoruz. Litvanyanın, mu- ahedeyi ihlâl etmesine karşı şid ni bildireceğim. Litvanya mahfelleri, bugün - kü notayı teessürle karışık bir gal ve idaresi altında kalacak i- | hayretle karşılayorlar., di, halbuki, Litvanyalılar eM - Salâhiyettar Alman şahsiyet- detli bir karar vermek niyetin - de değiliz. Aramulusal mjy:?;ı. lerin, küçük Litvanyayı. Memel muahedesi hükümlerine - riayet #ttirebilmelerine intizar ediyo « TÜ