28 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

'FELGRAF HABERLERİ Fransız Başvekili Mussolininin nutkuna mukabele edecek Londra, 27 (Hususi) — Mussolininin dünkü nutku, beynelmilel —matbuatta muhtelif akisler yapmıştır. Sovyet ve Amerika gazeteleri umumi- yetle, nutku şiddetli — bulmaktadırlar. Fransız ve İngiliz matbuatı ise, birkaç gazete müstesna, nutkun mutedil ve an- laerva zihniyetile meşbu olduğumu kabul etmektedirler. Nutuk hakkında İtalyan gazetelerinin tefsirlerinden istihraç edilen manaya gö- re, Roma hükümetinin bilhassa şu Üç talebi ileri süreceği anlaşılmaktadır;. 1 — Akdenizde tam bir kuvvei ve hu- kuk müsavatı. 2 — 'Tunüs, Cibuti ve Süveyş kanalı bhakkında yeni bir anlaşma. ' 83 — 1915 te Londra muahedesile İtal- yaya yapılan vâdlerin yerine getirilmesi Paristen alınan haberlere göre Çarşam- ba günü bir nutüuk söyliyecek olan baş- vekil Daladyenin, Mussolininin nutkuna temas ederek, Fransanın vaziyetini tas- rih etmesi muhtermeldir. Nutuk ve İngiltere hükümeti Londra, 27 (ALA.) — D. N. B. bildiri- yor: Mussolininin mutkundan sonra baş- vekâlette büyük bir faaliyet görülmek- tedir. Nutkun bilhassa Fransız - İtalyan fhtilâflarının tasfiyesi imkânını sezdiren kısımları alâkayı çekmekte ve Mussoli- ninin müzakereye girişmeğe amade ol- duğu zannedilmektedir. Keza bazıları İngilterenin bu müzake- relere iştirakine veyahud, Taymis gaze- tesine nazaran, iki taraf arzu ettiği tak- dirde mutavassıt rolüi ifasına amade gö- rünüyorlar, Japonlar Çinde bugüne kadar 900,000 asker kaybetmişler Çin kaynakları Japon ordusunun yeniden mühim mağlübiyetlere uğradığını, orduda isyan hareket- lerinin aritığın: bildiriyor'ar Şinking, 27 (A.A.) — Japonyanın Teş- rinievveldenberi yaptığı askeri — gafları tahlil eden Central Daily News diyor ki: Japonya Çinde 900 bin kişi kaybet- miştir. Halbuki 1905 Rus - Japon muha- rebesinde Japonların kaybı 200 bimı geç- memişti. Japonyanın, iyice tesbit edilmiş askerf ve siyasf plânları mevcud değildir. Bun- dan başka Japon ordusunda maneviyat ta bozulmaktadır. Bozgunluk hâdiseleri ve isyan hareketleri gittikçe çoğalmak- tadır. Şunking, 27 (A.A.) — Resmen bildiril- diğine göre, Mart ayının ilk on beş günü içinde, Çinliler ve Japonlar arasında 270 çarpışma vukua gelmiştir. Bu çarpışma- larda 15.309 Japon askeri ölmüş ve 1236 Japon askeri esir edilmiştir. Çinliler, 155 at, 547 tüfek, 21 makineli tüfek, 9 top ve 4000 kasa mühimmat elde etmişlerdir. Bundan başka düşmanın 53 tankı tahrib edilmiştir. Sekiz Japon gemisi hasara uğ- ratılmıştır. 33 kilometre demiryolu bozul- muştur. Üç Japon tayyaresi düşürülmüş- tür. Hongkong, 27 (A.A.) — Çin ajansı bil- diriyor: Cuikovda Hann şehrini geçmeye teşbbüs eden Japon kıt'aları imha edilmiştir. Şunking, 27 (A.A.) — Çin ajansı bil- dıriyor Şantung eyıletmin şarkında bır tamamile kaç gündenberi şiddetli muharebeler ol- maktadır. Çin kıt'alarının, Veyhayvey, Fonten ve Miupini istihdaf eden taarruzları muvaf- fakiyetle neticelenmiştir. Bu şehirler el- de edilmiştir. Düşman, geri çekilmekte- dir. Düşmanın zayiatı mühimdir. Çinli- ler, mühim miktarda ganaim de ele ge- çirmişlerdir. Türk Ticaret Bankasının heyeti umumiye içtimal Ankara, 27 (A.A.) — Türk Ticaret Bankası hissedarlar umumi heyeti bugün toplanarak bankanın 1938 senesi mua- melâtına aid idare meclisi ve murakıblar raporları ile kâr ve zarar hesablarını tas- dik etmiştir. İdare heyeti raporuna nazaran 1938 yı- lnda bankaya yapılan tasarruf tevdiatı 1.8377.515 Hrası vadesiz olmak üzere 3.329.544 liraya varmıştır. 1937 yılında yapılmış olan tasarruf tev- diatı yekünu 2.504.454 lira idi. Gene rapora göre, umumi mevduat he- sablarında — 1937 senesine — nazaran 2.908.713 Hralık bir tezayüd vardır. Ban- kanın 1937 sonunda 682.721 lira olan tu- tar gayri safi kârı bu sene 108 lirası ge- çen yıldan müdevver olmak üzere 1.026. 02? Hrıyı bı]“ olmuştur. Malatyalılar, İsmet İnönünün babası Reşid Beyin mezarını ziyaret ettiler Meb'us seçimi münasebetile Madlat * alılar Millâ Şefimiz İsmet İnönünün | Malatyalılar Büyük ölünün kabri ö - babası Reşid beyin kabrini ziyaret etmiş- | nünde hürmetle eğilmişlerdir. lerdir. Mezar başında memlekete İsmet İnönü gihi bir Şef yetiştiren bu kıy - metli adamın hatırası taziz olunmuş, Yukarıdaki fotoğraf bu merasimden bim intıbar tesbit ediyor #mi için müdafaa koönseyile Franko kamları arasında geçen Çarşamba günün- | Rumen Başvekilinin yeni beyanatı “Alman - Rumeı; iktısadi mukavelesi son hâdiselerle alâkadar değildir,, Paris, 27 (A.A.) — Paris-Soir gazete- sinin Bükreş hususi muhabiri Jules Sauerwein'a beyanatta bulunan Roman- ya başvekili Armand Calinescu, demiştir ki: «Hiç şüphe götürmiyen bir nokta varsa o da şudur: «Taarruza uğradığı gün Romanya ki- me karşı olursa olsun kendini müdafaa ederek topraklarının tamamiyetini * bü- tün kuvvetile muhafaza edecektir.> Calinescu, Almanya ile Romanya ara- sında akdedilen iktısadi —mukavelenin son beynelmilel hâdiselerle alâkadar ol- madığını, çünkü bu husustaki müzakere- lerin Şubatta başlamış olduğunu ilâve etmiştir. Buü mukayvele, Romanyanın diğer dev-| letlerle hazırdaki ve istikbaldeki mü- nasebetlerinde bir değişiklik husule ge- m-m:yecektır Franko kıtaları Madride Coğru ilerliyarlar Londra, 27 (Hususi) — Madridin tesli- maâ- denheri cereyan etmekte olan müzake- relerin akamete uğraması neticesinde, i- ki taraf arasındaki muhasema: tekrar başlamıştır Madridin cenubu garbisinde ve şimali garbisinde Kordoba ve Toledo şehirleri istikametinde kuvvetle taarruza — geçen Franko kıt'aları, hemen hiç mukavemet görmeksizin hayli ilerlemişlerdir. On bin cümhuriyetçi asker Frankist- lere teslim olmuştur. Madridde dahili is- yan çıktığına dair verilen haberler tek- zib edilmektedir. Ancak, Madrid ve civa- rından binlerce halk Valense akm et- mektedir, Madrid radyosuna göre müzakerelerin inkıtama, Franko makamlarının cümhu- riyet hava kuvvetlerinin Cumartesi gü- nü akşamına kadar teslim olmaları için ileri sürdükleri taleb sebeb — olmuştur. Müdafaa konseyi ise, maddt imkânsızlık karşısında bu talebin ancak Pazartesi gü- nü (dühn) is'af edtlebileceğini bildirmiş- tir. Bunun üzerine Frankocular başlamışlardır. Burgos 27 (A.A.) — Nasyonalistler bu sabah cenuba doğru, Talavera ve Toledo mıntakalarında hücuma geç - miştir. Nasyonalist kıt' alar, Tagoyu geçmişlerdir. Şimdi Nava ve Hermo - zaya doğru ilerlemektedirler. Umumi karargâhın saat 16 da verdi- ği bir tebliğ cephesinin merkez mın- takasında yarılmış olduğunu bildirmek tedir. Valensiya, 27 (A.A.) — Halen burada bulunan general Miaja, aşafıdaki bevn- natta bulunmuştur: — Müzakereler bir anlaşmaya varaca- ğımızı sandığımız bir anda kesilmiştir. Miüli konsey, yalnız İspanyayı ve halkın sakdet ve sulhumu düşünmüştür. Kan dö- külmesinin önüne geçmek için halkın davası bahsinde, konsey, her türlü feda- kârlıkları yapmıştır. Her şeye rağmen, yeniden müzakerelere başlıyabileceğimi- zi ümid ediyoruz. Buna muvaffak olun- taarruza |mazsa hiç kimse, olacak şeylerden bizi mes'ul tutamaz. Zira, biz, İspanyada ye- niden kan dökülmemesi için —elimizden gelen her şeyi yaptık. Etrüsk ve Denizbank tahkikatı Ankara 27 (Husust) — Maliye ve İk- tısad Vekâleti müfettişlerinin Etrüsk vapuru ve Denizbank hakkında yaptık- ları tahkikat evrakı İktısad Vekâleti tarafından tetkik edilmektedir. Rapor mündericatı hakkında Vekâlet bugün- lerde Anadolu Ajansı vasıtasile bir teb- liğ neşredecektir. Tebliğde şimdiye ka dar gazetelerde yapılam neşriyatın ma- hiyeti ve yolsuzlukların nelerden iba - ret bulunduğuna dair malümat var- Ea, ingilterede yeni bir kabine kurulmasını istiyor Grinsby 27 (AA.) — Dün akşam burada bir nutuk söyliyen Eden, sulh taraftarı olan Avrupa devletleri ara - sında bir birlik vücude getirilerek Al- manyal'nın, genişlemesine mani olmak için bütün partilerin iştirakile derhal yeni bir kabine teşkilini teklif etmiş - tir. Hatib demiştir ki: «Birleşiniz ve derhal hârekete geçi - niz. Kaybedilecek bir dakikamız yok- tur. Öyle hareket ediniz ki dünya İn- gilterenin uyanık bulunduğunu anla - sın, Partiler arasında mütarke taraf - tarı olan siyaset adamlarını derhal ça- #ırınız. Mümkün olduğu kadar geniş bir esasa müstenid bir hükümet teşkil ediniz. Bu hükümetin vazifesi şu ola-| caktır: ! — Hariçte yeni tecavüzlere muka- vemet etmek için sulh taraftarı mem - leketleri bir araya toplamak üzere a - zimkârane bir haricf siyaset takib et - mek. Bu siyaset bütün partileri sine - sinde toplıyan bir hükümet tarafından takib edildiği takdirâde muvaffakiyet şansları çok büyük olacaktır. 2 — Dahilde, bu hükümetin vazife- si memlekete mümkün olduğu kadar kısa bir müddet içinde Aazami askeri gayretler sarfetmek imkânını verecek tedbirleri almak ve tatbik etmek ola - caktır. Askerlik bedeli nakdisi için Maliyenin bir tamimi Ankara, 27 (Hususi) — Muvazzaf hiz- mete tâbi erattan bedeli nakdi vermek istiyenler hakkında askerlik xzanununun 105 inci maddesinde bedeli nakdi mikta- rının 250 lira olduğu ve bunun mükellef namına Türkiye dahilindeki malsandık- larına resmi makbuz mukabilinde defa- ten veya iki taksitte yatırılacağı yazılı- dir. Kanunun tatbikini mübeyyin ŞMillt Müdafaa Vekâletinde tanzim olunan ta- Pmatnameye göre bedel vermek istiyen- ler bulundukları mahal askerlik şubesi- ne istida ile müracaat ederek bedellerini bir veya iki taksitte vereceklerini bildi- recekler, şube bedel verecek olanın kay- dına bakarak bedel vermek hakkı varsa bedelinin alınmasına bir mâni olmadığı- nı ve bedelinin kabulünü istidası altına yazarak malmüdürlüğüne — gönderecek ve malmüdürlüğü de parayı bedel sahi- binden resmi ve matbu bir makbuz ile alacaktır. Bedel sahibi veya vekili bu makbuzu şubeye gösterecek ve şube de bu makbuzun tarih ve numarasını kütük ve yardımcı defterine ve bedel verenin cüzdanının askerlik hanesine yazacak ve bedelinin alındığına dair malmüdürünün vereceği cevabı da dosyasına saklıyacak- tır. Askerlik şubelerinden bu suretle ge- len arzuhallerin bazı — malsandıklarınca kabul edilmiyerek askerlik şubelerinden tafsilât müzekkeresi istenilmektedir. Ma- liye Vekâleti bu yolda muamele yapılma- sını alâkadarlara bildirmiştir. Şeker fabrikaları şirketinin heyeti umumiye içtimaı Ankara, 27 (A.A,) — Türkiye şeker rabrikaları şirketi hissedarlar dördüncü umum! heyeti bugün toplanmıştır. Şirketin 1939 senesi muamelâtı ve he- sabatı hakkındaki meeclisi idare ve mu- rakıblar raporları ile bilânço ve kâr ve zarar hesabları tasdik edilmiş ve yeni i- dare heyeti azaları seçilmiştir. Umumi heyet şirketin muamelâtından husuüle gelen 1.612.355 lira safi kârdan yüzde on adi ihtiyat akçesi ayrılarak ge- ri kalan kısmından vergiler indirildikten sonra tediye edilmiş sermayenin yüzde 6.45 ine tekabül eden miktarının hisse- darlara temettü olarak tevziine ve arta- cak bakiyenin senei atiyeye devrine ka- rar verilmiştir. Litvanya kabinesi istif; etti Londra 27 (Hususi) — Almanya ile Memel'in iadesine aid anlaşmayı im - zalamış olan Litvanya kabinesi, bugün istifa etmiştir. Litvanya erkânıharbiye reisi Gene - ral Şelius'un riyaseti altında kurulma- sı muhtemel olan yeni kabinede, mu - halif partilerin temsili de derpiş edil - mektedir, | raflı tadillerine devam eden Almanyanın © Şarka teveccüh eden Alman tazyikı Yazan: Selim Regıp Emeş ersay muahedesinin çizdiği Aw rupa haritası üzerinde - bir tgs bu hareketinin, bu haritanın nimetlerina den istifade etmiş olan memleketlerde te — yandırdığı endişe hergün. biraz daha a tan bir nisbetle devam ediyor. Çekoslar — vak ve Memel hâdiselerinden sonra ÂAlı — manyanın ortaya atabileceği yeni yemi meseleler olup olmadığını araştıranlar, bu devletin hangi noktada chu-ahıloeellı ni ve hangi haddin bilhassa İngiltere içim — fiili bir müdahale mevzuu teşkil edebiler — ceğini soruşturuyorlar. Bütün bu sebıl ve şartların tesiri altında Âvrupanın lııf yasi durumu son derece gergindir. Ban — ğ kısımlarında mıntakavi Alman aleyhtam —| lğı görülen Lehistan tam bir seferbet — İ olmuştur. İsviçre hükümeti hududlınıı* B da fevkalâde tedbirler alarak hali h | tehlikesi ilân etmiş gibidir. Slovak vq Macar küvvetleri ise fiili muharebe hax lindedirler. Bütün bunlar gösteriyor d 1914 - 1918 muharebesinin neticelerini — kendi menfaatlerine uygun bulmıyanlak rın her an çıkarabilecekleri bir patırtı. karşısında artık hiç kimse gafil bulı.mı' mak istemiyor. Almanyanın tasavvurları — hakkında kendi kendilerine endişeli sual — soranlara gelince; bunlar için müstakbel hattı hareketlerini tayin etmeye yarıyas bilecek ortada çok sarih bir düstur var- dır: Her Hitlerin «Kavgalarım» adlı kl- tabı. Maamafih hâdiselerin umumi cere- yanı dikkatle takib edilecek olursa göriıı lür ki Cermenliğin milli ve ırki inkişafır — nı temin maksadile tutulan yolun istikas — meti, şimdilik muntazaman şark iıwt:lkı—7 VS metini takib ediyor. Bunda İngilterenin — ve İngiliz siyasetinin ne derece şuurlu bir — tesiri vardır? Kati bir şey söylenemez. Fakat kıt'avf Avrupada cereyan eden mü- —| — him hâdiseler karşısında ancak lâfzi pro- testolar ve prensip noktasından ileri &üe —| rülmüş itirazlar istisma edilir ve İngilte- — renin küçük parmağını bile kıpırdatma. dığına bakılırsa, imparatorluğun hayıtı' menfaatlerinden hiç biri henüz tehdide uğramamış demektir. ÂAksi halde, artılk hazır bulunduğu şüphe götürmiyen İn- gilterenin eflâtun?! demarşlarla iktifa -. edemiyeceği kolayca anlaşılabilir. 7 Mevsimin kış olması, Almanyanın ve İtalyanın henüz bardağı taşıracak son damlayı ilâve etmekten sistematik bir — surette ihtiraz göstermiş bulunmaların- — dan dolayı bügünden yarına bir harb zuhür edeceğini ileri sgürmek muvafik değildir. Mevsim bir defa geçmeli, sonra ğ f da bu iki devletin hattı hareketinin ne —| — olacağı biraz daha taayyün etmelidir. Kat't hüküm ancak © zaman verilebilir. İtalya başvektlinin evvelki günkü nutku ahvalin fevkalâdeliğine rağmen bir de — receye kadar makulât hududunu aşmadı.. ğı gibi Romanya hududlarına dlıyanaı Alman tazyiki de, en hassas noktmndı hesablı bir tevakkuf göstermesini bilımç- tir. Eğer bu böyle olmasaydı, alâkadar devletlerin bu tazyiki durdurmaya — tae- vessül etmeleri bir zaruret olacaktı. Bu — sebeble biraz daha beklemek lâzım gnll. - yor. — Selim Ragmıp Emeç Mecburi askerlik meselesi — İngiliz kabinesinde ihtilâf çıkardı Paris, 27 (A.A.) — Londradan bildiri- | liyor- Ğİ İyi haber alan mahfellerde ıöylendığh ne göre mecburi askerlik hıımıti muq— lesi İngiliz kabinesinin başlıca 'r yetini teşkil etmektedir. Nızırlır ırasın- da bu hususta çıkan ihtilâf dünkü tefnin leri izah etmektedir. A Mecburi askerlik hizmetine taraftar © lan Lord Halifaks başvekili bir da-ıceyı kadar noktai nazarına iştirak — ettirebik. miş ise de Hoare ve Simon bu fikre şid« detle itu'aı etmekte ve mecburi ııi:erlik tin gelecek intihabatta hybetmıı niıi. hakkak olduğunu ileri sürmektedirler, — İmparatorluk müdafaa komitesi, sön celsesinde bir nevi mecburi hizmet şekli lehinde karar vermiştir. Fakat ame& partisi mecburi hiçbir hizmet şelli ._a.- bul etmemektedir,