28 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

V ee EŞELEL ER: Bir mahkümün tazelediği eski ve büyük derd (Baştarafı 1 inci sayfada) bana hatırlattığı bir başka derde- te - mas edeceğim: Bugünkü şerait dahilinde cezaevle- rimiz birer ıslah yeri olabilir mi? Ce- zaevlerimizde pek çok mevkuf ve mah- küm var Bu adamlar cemiyet haya - tında yaptıkları fenalıkların cezasını çekmelidirler ve çekiyorlar. Fakat me sele bununla burada bitiyor mu, hayır. Busün — 60 bin mahpus için hükümet bütçesinden yüz binlerce lira harcanı- vor. Demek ki bu mahkümlar Cezaev- lerine tikılmakla hükümete ve cemiye- te muzir olmaktan uzaklaştırılamıyor. Bunlar fena olmakla beraber bu yur - dün evlâdıdırlar ve cemiyet bunları ıslah etmek maksadile cezalandırıyor. Bugün böyle bir mahkümün atıl bir şekilde hükümet bütçesini kemirme - sinin zamanı çoktan geçmiştir. Bunları bugünkü şekilde aç da bırakamayız. Çünkü bunlar bir kuru ekmekle ce - miyet hayatına salim bir vatandaş ola- rak dönemezler. Peki ne yapalım? Mahkümları çalıştıralım. Hem hükü - met kendilerinden istifade etsin, hem de yarın cemiyet hayatına ruhan te - mizlenmiş ve san'at sahibi olmuş bir halde dönsünler. Evet, bugün Cezaevlerimiz bu du - rumlatrile birer ıslahhane olmaktan u - zaktırlar Farzedin, cemiyetin temiz bir evlâdı başına gelen bir felâketle Ceza- evine düşüyor. Bu genç esrar, eroin ip- tilâsı, haursızlık, adam öldürmek gibi kötülüklerden bihaberdir. Fakat düş -| tüğü verde birçok fenalıklar ve fena adamlar mevcuddur. Hiç şüphe etmi - yelim ki bu temiz genç, çok* geçmeden cemiyete döndüğü gün her türlü kötü- lüğü öğrenmiş bulunacak ve etrafına yaymağa başlıyacaktır. Bence Cezaev- lerimizde çok geniş mikyasta iyıliği propaganda etmeli ve mahkümları mut laka çalıştırmalıdır ki hem cemiyet, hem de hükümet istifade etsin. Meselâ ben şimdi bulunduğum Ce - zaevinin önünden evvelce geçtiğim za- manlar kafamı çevirip ona bakamaz - dım, ürkerdim. Tüylerim diken diken olurdu. Fakat bu hislerim bugün çok değişti... Cezaevleri mahküm olan bi - çare vatandaşları ve hükümet bütçesi- ni kemiren birer sefalet ve sefahatha- nedirler ve bu durumla kat'iyen bek - lenilen istifade temin edilemez.» Bilmeviz. bu mahküm vağındaşın mektuhunda yazdıklarını şa'yanı dik - kat bulmamak mümkün müdür?... “Gazeteler, hergün hapisanelerde ya- pılan araştırmalarda insa'nı hay*retıî dü- şürecek miktarda eroin "bulımdugunîı haber veriyorlar. Gene biliyoruz ki, bü tün çalışmalara rağmen hapisanelerde- ki esrar kaçakçılığının önüne geçile - memektedir. _ Hapisaneye suçlu, ıslahı hal etmesi İ- çin konulur. Hapisane ıslahhane demek- tir. Nitekim birçok memleketlerde hapi- sanelerin bugün aldığı şekil ve mana bu- dur, Mahküm yalnız dört duvar arasında günleri saymakla vaktini geçirmez, ken- disini içinden fırlatıp atan cemiyete tek- rar ona lâyık bir insan olarak dönmek için çalışır, bunun için de aonun üzerinde çalışırlar. — İtiraf etmeliyiz ki, bizde hapisane ev- velâ maddi yapılışları itibarile birer 1s- lahhane değildirler. Uzağa gitmeğe ha- cet yok.. burnumuzum dibindeki, hâlâ ta- rihi mi, değil mi, diye üzerinde kırtasi münakaşalar yaptığımız İstanbul Umumi hapisanesi meydandadır. Biz, bizzat ora- da yaptığımız tetkiklerle burasının bir ıslahhane olabileceğini kabul edenlerden değiliz. Bütün cezaevlerimiz harab ve sefil va- Ziyettedir. İmralı mahkümlar adasile, Edirne ve Zonguldak cezaevleri ve teş- kilâtları müstesna diğer hapisanelerimiz binaları gibi gördükleri iş itibarile de çok geridirler. - Cemiyet suçluyu içinden fırlatmakla onu ebediyen reddetmiş değildir. Yarın bu insanı tekrar kazanmakla gerçekten fayvdalanabilir. ğ İçinde esrar kaçakçılığından, cinayete kadar türlü cürüm nevileri işlenen hapi- sanelerimizi ıslah, esasen sabık Adliye Vekili Şükrü Saracoğlunun programı meyanında bulunuyordu. Sanırız ki, bu program şahsa aid değil, bizzat Vekâletin düşüncesidir. Bu düşüncenin biran ev- vel tahakkukunu beklerken, mahküm va- tandaşın mektubunun — verdiği ilhamla üzerinde biraz daha durmaktan kendi- mizi alamadık. * - Hapisanelerimiz bugünkü vaziyetlerile birer ıslahhane olabilirler mi?.. Bu suali ilk olarak Umumt Hapisane ve Tevkifha- ne sertabibi olan Dr. İbrahim Zati Ögete sorduk. Çok uzun zamandanberi hapisa- neleri vazifesi icabı gözünün önünde bu- lundüran, birkaç ay evvel de Almanya- da bu hususta tetkikat yapan doktor, bu işin tamamen bir madde meselesi oldu- ğunu, ancak çok para ile yapılabileceği- ni söyledikten sonra dedi ki: «— Umumiyetle mahkümlar iki büyük kısma ayrılır. Birincisi arızi —sebeblerle mahküm olanlar, yani hadisatın ve veka- yiin sürüklediği cinayetler, kavgalar ne- ticesinde suçlu olanlar, ki bunlar profes- yönel mücrim değildirler. Umumiyetle bunlar hayatiarında bir defa cürüm yaparlar. Bizim memleket- teki katiller hemen hemen bu sınıfa da- hildirler. Çünkü Türkiyede profesyonel katil yok denecek kadar azdır. Vukua gelen cinayetlerde cezasını yiyip bitir- dikten saonra ikinci ve üçüncü defa ayni cürmü işliyen katil çok azdır. İkinci sınıf mahkütmlar ise, böyle de- ğildir. Birinctler işledikleri kabahatlar- dan dolayı daima müteessir ve müteel- limdirler. Bunlar cemiyet için tehlikesiz- dir. Kanunun tayin ettiği cezayı mütea- kib hiçbir şey olmamış gibi işlerine av- det ederler. Halbuki ikinci katagorideki- ler ise, umumiyetle sabıkalılar ve mü- kerrer cürüm işliyenlerdir. Bunlar veri- len bütün ağır cezalara rağmen tekrar cürüm işlerler. Cezanın ağırlığının bu gibiler üzerin- de bir tesir yapmadığı tahakkuk etmiştir. Bumun üzerine cezadan başka bir tedbir ve cezayı ikmal eden diğer tedbirler al- mak zarureti hâsıl olmuştur: Emniyet ve ıslah müesseseleri... Ancak bu müesseseler sayesinde mah- küm verilen cezadan veyahud buna mu- adil olan tazyikli tedbirlerden daha ziya- de müteessir olmakta, ıslahı hal etmekte, ayni zamanda cemiyet için tehlikel; bir şahıs olmaktan çıkmaktadır. Binaenalevh hapisane deyince bu iki tip mücrimi ayı- racak müessese akla gelir. Bizde de birinel kısımla ikinci kısmı a- | yıracak müessesat yapmak lâzımdır. Sa- bıkasızlarla, sabıkalıları, sonra dejenere olan tipleri, alkolik, eroinöman, koka - inoman ve morfinöman olanları büs- bütün — ayrı müesseselerde" — tec - rid etmek lâzımdir.. Bu — suüret - le hapisane ıslaheı vazifesini daha mü- kemmel ve daha süratli yapabilir. Hiç ıslahı. hal etmiyecek bir mücrimle, kazâ ve türlü tesadüifler neticesi mücrim olmuş bir insanı, türlü fenalıkları nef-| sinde toplamış bir mahkümla, temiz bir mahkümu beraber bulundurmak elbette bir takım kötü neticeler tevlid edebilir.» Sualimize muhatab olan şehrimizin ta- nınmış avukatlarından birisi de bize şu cevabı verdi: «— Bugün bizim hapishanelerimiz hi- Ter ıslahhane değil, birer sefalethanedir. Maalesef esrar kaçakcılısından tutunuz- da, bizzat hapisane içindeki cinayetlerin ve ahlâksızlıkların önüne — geçemiyoruz. Bunda binaların birinci derecede tesiri var. İyi cezaevi, hedefi malülm, sistemli calısma bize istediğimiz neticeyi verivor. İste İmralı cezaevi, işte Edirne, işte Zon- guldak!. Burada mahktüimlar — calısıvor- lar. Calışmıyan, atıl kalan mahküim ku- mar da oynar, esrar da çeker, kavdma edin arkadasını da öldürür. Sonra burinkü modern ceza telâkktisi, suclryu cemiyet- ten büsbütün kaldırıp atmadı kabul et- mivor, Gave mahkümu tekrar cemive'te dönebilecek bir duruma getirmektir. Ü- zerinde işlenmiyen, hapisanede — başıboş bırakrlan bir mahkütmdan cemiye: fay- dalanmağı ümid edemez. Bilâkis korkar, Nitekim misallerini görüyoruz. Bir hayli masrafa mütevakkıf olmakla beraber ce- zaevlerini süratle ıslah etmek oralarını birer sefalethane ve sefahathane olmak- tan çıkarmak memleket hesahma büyük kazançtır. Bundan ferd ve cemiyet ayrı ayrı istifade edecektir. Bu arada basit bir tedbir olmak Üzere meselâ, gene ga- zetenizde okuduğum, esrarkeşleri —ayrı bir hapisaneye toplamak fikri çok muva- fıktır.> Nusrat Safa Coskun K MU KUĞ Berliü; Vârğovaya Danzig için nota mı verdi? (Baştarafı 1 inci sayfada) kânıharbiyesinin — hazırladığı program mucibince harb vukuunda derhal bir mik- yon kişilik bir ordu seferber edildikten | maada, dört milyon kişilik bir ihttyat or- dusu da vücude getirilebilecektir. Almanlar Lehlere nota verdiler Paris, 27 (A.A.) — Journal gazetesinin Londra muhabirinin bildirdiğine göre Almanya geçen Cuma günü Polanyaya Bir nota göndererek Danrig meselesinin Milletler Cemiyetini nazarı itibara alma- dan doğrudan doğruya ilii memleket a- rasında halledilmesini istemiştir. Notada şunları taleb edilmektedir: 1 — Almanyaya bazı haklar verilmesi. 2 — Yüksek komiserlik makamının il- gası. 3 — Polonyanın Danzig limanından is- tifade etmek hakkının ipkasi. Lehistanda niülmayiş ve tezahürat Varşova, 27 (A.A.) — Reuter ajansı müuhabirinin bildirdiğine göre Almanya- nm Polonyadan taleblerde bulunduğuna dair verilen haberler, teeyyüd etmemiş- tir. Bununla beraber Danzig statüsünün tadilini temin etmek üzere ÂAlmanyanın bir tazyik yapmasından korkulduğu için bazı askeri ihtiyat tedbirleri alındığı zan- nedilmektedir. Polonyanın ihtiyatsız bulunmamağa gayret ettiği söylenmektedir. Diğer cihet ten temin edildi&ine göre Polonya, Al- manyanın Polonya koridorundan — geçe- cek bir yol inşası hususunda yapması muüuhtemel olan teklifini şiddetle reddede- cektir Kurjer Poranmi gazetesi diyor ki: «Polonyanm askeri kuvvetine itimadı- mız vardır. Harlcen gelecek muhayyel yardımlara bel bağlamıyoruz.» Dün bütün Polonvada vatani teşekkül- ler mitingler tertib etmişlerdir. Kabul e- dilen muhtelif karar suretlerinde şu ti- Vpik cümlelere tesadüf edilmektedir: «Polonya için her türlü fedakârlıklara hazırız.», «Kanımızın son damlasına ka- dar Polonya için mücadele etmek istiyo- ruz.» Almanlara göre vaziyet Paris 27 (A.A.) — Berlinden bildi-| riliyor: Almamya hükümetinin gecen hafta Polonyaya üÜç nota göndererek Dan- zigin Almanyaya 'iadedini, Oderberg şehrinin geri verilmesini ve Polonya xoridorundan geçmek üzere bir oto - mobil yolu inşasma müsaâde edilme - sini istediğine dair dolaşan şayiaları iyi haber alan Alman mahfelleri tek - zib etmektedirler. Almanyanın cenubunda, İsviçre hu- dudunda Alman kıt'alarının bazı ha - reketlerde bulunduğuna dajr verilen haberler de ayni surette tekzib edil - mektedir. Diğer cihetten yarı resmt mahfeller, Polonyanın garbinde kâin Lydgoszez - de dün «Polonya birliği» tarafından Almanva alevhinde bazı taşkınlıklar yapıldığı hakkındaki —haberi itfrazla karsılamaktadırlar. Bu mahfiller, dün- kü nümayislerin münferid bir vak'a mahiyetinde olmadığını ve Almanya a- leyhinde yapılan bu taşkınlıkların ma- alesef gitlikçe arttığını kaydeylemek - tedirler. Berlin 27 (A.A.) — Yarı resmi bir surette tebliğ edilmiştir: Batı Leh federasyonunun Bromberg ve havalisindeki Alman alevhtarı son tezehürleri Berlin sivas! mahfellerinde bir şaşkınlık hasıl etmiştir. Zira bu fe- derasvyonun Alman - Leh münasebet - lerini bozmak için yaptığı sistemli te- şebbüslerin tesiri henüz İizale edileme miş bulunuyordu. Şurası kaydediliyor ki. dün Brombere'de yapılan tezahürat | bir istisna teşkil etmemekte, bilâkis Almahnlara karşı — cakartlan hâdiseler esefe değer bir surette tekerrür eyle- mektedir. Pu müessif inkişafa batı Leh federasyonu tarafından yapılan tahri- kâtın sebeb olduğunu kaydetmek icab eder. Bern 27 (A.A.) — Reuter Âjansının muhabirinin öğrendiğine göre bir ihti- | yat tedbiri olmak üzere hudud muha- fızları takviye edilmiş ve federal mec- lis, bir kararname neşrederek yol, köp- rü vesaire gibi hududun mühim nok - Ancak şurası muhakkaktır ki, Leh er- | İzmirin yeni meb'usları: Bayan Şehime Nazmi İlker (Baştarafı 1 inci sayfada) H ve Parti başkanlığına şu telgrafı göndermiştir: B Türkiye Büyük Millet Meclisinin al- tıncı intihab devresi için yapılan mebh- us seçimi yurdumuzun her tarafında tamamlanmış ve bütün seçiciler rey - lerini tarn bir ittifakla Partimizin nam- zedlerine vermişlerdir. İki ay devam eden intihab faaliyetinin her safhasın- da intihabı meb'usan kanununun, Par- H mevzuatınım ve Genel Sekreterlik tebligatının bütün hükümlerini günü- gününe ve tam olarak yerine getirmiş olam başta siz muhterem arkadaşımız olduğu halde Parti teşkilâtımızda va- zife alan bütün arkadaşlarımıza gerek İstişare ve gerek TtTesmi intihablarda gösterdikleri yüksek ve siyasi olgun - luktan dolayı bütün ikinci mümtehib arkadaşlarımıza candan teşekkürler ve derin tüakdirlerimi arzeder, hep'ulî'f.i:n sevgi ve saygı ile gözlerinizden öpe - rim. İzmirin yeni meb'usları İzmir, (Husust) — Meb'us seçimi Pazar sabahı saat dokuzda başlıyarak merkez- inoiliz Büyük Erkânı Harbiye Reisi tayyare ile Fransaya gitti (Baştarafı 1 inci sayfada) Bu ziyaret münasebetile İngiliz ge - neralının huzurunda manevralar da yapılacaktır. Fransada alınan yeni tedbirler Paris 27 (Hususi) — Bu sabah Leb- rönün riyasetinde 3 saat süren bir top lantı vapfan nazırlar meclisi, memle - ket müdafaasının —takviyesine — dair tanzim edilen bazı kararnameleri tas- dik etmiştir. Bu kararnameler şunlar - dır: | — Bahriye kadrosunun takviyesi, 2 — Askere alma usullerinin tadili, 3 — Deniz mühendisleri miktarının arttırılması, ! 4 — Sahil müdafaasının takviyesi, 5 — «Endüstri seferberliği» için tah- sisat ayrılması. Bone, beynelmilel vaziyet ve Leb - runün Londrayı ziyareti münasbetile Fransa ile İngiltere arasında yapılan &örüşmeler hakkında izahat vermiş * tir. Daladve, arkadaşları namına: Leb - run'ü tebrik etmiş ve mumaileyh tara- fından Londraya yapılan ziyaretin İn - giliz - Fransız tesanüdünü takviye et - tiğini sövlemiştir. Bu sabah alman tedbirlerin tamam - lanması için nazırlar meclisi Çarşamba günü bir içtima daha akdedecektir. Busiünkü içtima esnasmda Musso - alınmıstır. Ayrıca, Amerikava tekrar yüz tayya re sipariş edilmistir. i Adliye hutuk isterji umum müdürlüğü Ankara 27 (Hususi) — Şinasi Dev - rinden açılan Adliye hukuk işleri - 'mum müdürlüğüne İstanbul ikinci ti - caret reisi İsmail Hakkının tayini ka - rarlaştırılmıstır. Çek istiklâlinin yen den tesisini istiyen İngiliz meb'usu Londta 27 (A.A.) — Lordlar Kama- rasında yarın, harici politika müzake - releri yapılacaktır. Müzakerenin esa - sını işçi partisine mensub bir azanın Çekoa - Slovakyanın istiklâlinin yeni - talarını muhafaza eden lâğımların dol- durulmasını emretmiştir. i den tesisini istiyen bir teklifidir. Yunus, Bay Ahmed Aldemir ve Buy | de saat on birde, mülhakatta saat 14 te (ikmal edilmiş ve Parti namzedleri müt- tefikan seçilmiştir. İzmirin çıkardığı on dört meb'ustan üçü, parlamento hayatına yeniden iltihak eden genç ve güzide Za- vattır. Bn. Şehime Yunus halen Halkevi baş kanı ve Kız Lisesi muallimidir. Kendtal 21 senedenberi muallimlik ve Kız Lisesi Müdürlüğü yapmış, faziletli bir Türk Kit dınıdır.: Halkevinin başında — bulunduğu müddetçe İzmirde içtimat hayatın imtik şafına vesile olmuştur. Yeni meb'us B, Mehmed Aldemir, Çeş melidir. Çiftçidir ve bir halk çocuğudur. Köy muallimliklerinde ve birçok memt riyetlerde bulunmuş; sekiz sene evvel v& lâyet Umumi Meclisine aza seçilmiştir.. Maarif inzibat meclisi azalığında, Hava Kurumu ve Ziraat Odası başkanlığında bulunmuş ve Partnin İzmir merkezi & yeliğinde temayüz etmiştir, Zirat sahada malümatı gayet geniştir. Yeni meb'us B. Nazmi İlker halen Br. kek Lisesi riyaziye öğretmenidir. Nazmi İlker Türkiyenin en tanınmış riyaziyeck lerindendir. Mecliste nafi olacağı muw Hni'nin dünkü nutku da nazarı itibare hakkaktır. Almen Nazırı Göbels istirahat için Rodos adasına gidiyor Londra (Hususi) — Alman propa- ganda nazırı Dr. Göbels, Rodos adası- na gitmek üzere bu akşam Berlinden hareket etmiştir. V Peşte ve Atina yolile Rodosa gide - cek olan nazır, bu adada bir müddet istirahat edecektir. Ankaradaki mühendis eşlerinin toplantıları Ankara 27 (Hususi) — Bugün Mü * hendisler Birliğinde yüksek mühen « dislerin bayanlarından müteşekkil bir heyet toplanarak Çocuk Esirgeme Ku- rumuna yardımda bulunmağa karar vermiştir. Toplantıya Bayan Çetinka- ya riyaset etmiştir. Prof. Pittard Ankarada Ankara 27 (Hususi) — Türklük le * hinde birçok kıymetli neşriyatile ma - tuf olan Cenevre Üniversitesi antro - poloji profesörü Pittand bir seri kon « ferans vermek üzere refikasile be- raber şehrimize gelmiştir. Konferans- lar Halkevinde ve Gazi Terbiye Ens - titüsünde verilecektir. İlân Tarifemiz 'Tek sütun gantimi Birinci sahife 400 kuruş İkinci sahife 250 —» Üçüncü — sahife 200 » Dördüncü sahife 100 — » İç sahifeler 60 » Son sahife dÜ0 » Muayyen bir müddet zarfında fazlaca mikdarda ilân yaptıracak« lar ayrıca tenzilâtlı tarifemizden istifade edeceklerdir. Tam, yarım ve çeyrek sayfa ilânlar için ayrı bir tarife derpiş edilmiştir. Son FPosta'nın ticari :lânlarıaa aid işler için şu adrese mürTeacaat edilmelidir: İlâncılık Kollektif Şirket Kahramanzade Han Ankara caddesi