29 Ocak 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 4

Bu vesika, muharebenin başın- da ve sonunda dahi İstanbul'da neşrolunmuş değildi. 1929 yılının 7 numaralı Politisehe Wissenschaft adlı Alman giyasi mecmuasından nakil eyliyorum. Dediğim gibi hakikatta 1914 muharebesine bu zırhlıların Kara- denize çıkmalariyle girmişdik. Zıh- lılar bazı çarlık Moskof limanla- rını topa tutmuşlardı, fakat işte çok garip bir nokta vardı. Har- biye vekâletinin verdiği bu emir- den Vekillerin birçoğunun haberi yokta ve millet dahi bilmiyordu !! “. Karadenizde olan deniz muhe- rebesini İstanbul da Osmanlı ajan- sı tarafından neşredilen aşağıki tebliğile öğrenmişdik. 15 Tegrinlevvel 1914 Resmi Tebliğ Donanmanın ufak bir kismi Teşrinlev- velin 14 ve 15 inci günleri Karadenizde talimlerle nğraşırken Rus fllosu evvelâ ta- limleri takip ve ihlâl ve 16 mcı Perşenbe- günüde donanmamıza taarruz ederek mu- harebeye başlamıştır. Vukubulan muhare, bede donanmamız tarafından Allahın ins- yetiyle Pirot namında beşbin tomilatoluk ve 700 kadar torpili taşıyan bir torpil va- puru batırılmış ve Rus torpitolarından bi- risi mühim haşarata uğratılmış ve bir kö. mür gemisi musadere edilmiştir. Gayreti- milliye torpitosu tarafından atılan bir tor- pil ile 1100 ton hacmında Kopates ismin- deki Rus top çekeri batmış ve Muaveneti- milliyenin attığı bir torpil ilede diğer bir Rus ganbotu pek mühim hasara uğramış- tır. Bu muharebe esnasında yanan ve gark olunan Rus gemilerinden kurtarılan üç zabit ile 73 neler esir edilmiştir. Donanma hiç bir zarara uğramamış ve muharebe donan- mamizın lehine olarak devam etmektedir. Hükümeti Seniyye, donanmanın bir kısmına karşı Rus donanmasının vukubulan bu te- vüz ve taarruzumu şüpltesiz şiddetle pro- testo edecektir, Yukanki tebliğ ile beraber Ka- radeniz filosu verdiği haberde Rus filosunun Karadeniz buğazını tor- pille kapamak istediği ve buna mani olmak üzere donaumamızın Rus filosusu takip ederek Sivas- topolu topa tuttuğu ve diğer li- manlarda bir çok petrol depola- riyle hububat depoları tahrip ol- muş olduğunu bildiriyor idi. Şurada bir noktayı izah ede- lim ki donanmanın bu hareketi bilfiil harbe girişimizi mucib Ool- muştur. Seferberlik ilânımız ise temmuzun 21 inci pazartesi günü 122 — Servetifünun — 237) SESLER Sesler, ney sesleri ay ışığında. Sesler, ruh içinde ve ruh dışında. Sesler, su sesleri yeşilliklerde.. Sesler, dalga dalga ve perde perde.. Sesler, çocuk sesi tatlı ve gevrek.. Sesler, kadın sesi, kadife, ipek.. Sesler, kuş sesleri gün ışığında. Sesler, ruh içinde ve ruh dışında.. Halit Fahri OZANSOY yapılmış idi. İlânın sureti şudur : Beferberlik var, Asker olan- lar silâh altına. Seferberliğin birinci günü temmuzun 21 inci pazartezi günüdür. Donanmanın Karadenize açıl- dığı zaman İstanbulda İngiliz Fransız Moskof ve arkadaşları olân elçiler bulünuyordu. Çünkü biz henüz harbe girmiş değildik. Fakat işin bir acıklı ta- rafı vardı, oda 1914 senesinde bir asırdanberi kuvvetlene kuvvetlene gırtlağımızı sıkan menfur kapitü- lâsyon rejimi olanca kuvvetile hü- küm sürüyordu. Beyoğlundaki ecnebi tebaala- rinin her biri mensup oldukları devletin elçileri kadar imtiyazlara malikti. Vergi vermezler, zabıta onlara el süremez her istediklerini yaparlar ve son derece memleket hükümetine tahakküm ederlerdi. 1914 Eylülünde İstanbulda bü- tün elçiliklere kapitülâsyonun teş- rinievvelin birinci gününden iti- baren ilga olunduğu tebliğ edildi, ve eylülün 17 inci günü Sultan Abmed meydanında büyük mera- sim yapıldı. İstanbul halkı kapi- tülâsşyonun lağvından dolayı bü- tün şevkını gösterdi ve halkın umumi heyeti namına tauzim olunan teşekkür vesikasını, o z&- mauki mecliste İsanbul mebusu olan Hüseyin Cahit Yalçın, vaktin sadrazamını takdim eyledi. Bun- ların güzel bir fotoğrafları 17 ey- lül 1914 tarihli ve 1215 numaralı Servetifününun ilk sahifesini tez- yin eder, İstanbul hükümetinin bu hare- eti ve harbe iştiraki tabiatile düşman devletleri hiç memnun etmemişti. Donanmanın Karade- nizde harbe başlamesile bütün el- çiler İstanbuldan ayrılıp gittiler, Vükelâ arasında muhsrebeye girme emri verilmesinden haberi olme- yanlar istifa edip çekildiler, buda meşrutiyet rejiminde çok dikkate lâyık ve garib tarihi bir vakadır!! 1914 muharebesi Avrupanın büyük devletleri arasında 44 send devam eden sulh devresinden gon- ra ilk defa patlamış olduğu için bütün Avrupayı ve bizi de derin hayret ve endişe içinde bırakmıştı. Çünkü dediğim o 44 sene zarfında büyük devletlerin Balkanlıları teğ- vik ederek veyahut kendileri jön ayak olarak musallat oldukları Osmanlı İmparatorluğundan baş- ka devlet yoktu. Şöyle bir gözü mü kapayıp düşünüyorum: Fran- sız ve Alman mubarebesinin suj- hu 1871 de imzalanmıştır. Bunu takib eden yıllarda çocukluğumdan beri bize açılan harpler şunlardır: Sırp muharebesi, daha sonra işe Çarlık Ruesyasnın iltihakile büyük Rumeli muharebesi; bunun neticesi olarak Romanyanıu, Ka- radağın ve Kulgaristanın teşekkü- lü. 1898 de Yunan ve Girit mu- harebesi, 1911 de Trablusgarp muharebesi 1912 de Balkan harbi ve nihayet 1914 de umumi Avru- pa harbin Görüyorsunuz, burada 9 muharebe saydım, bunun &ekizi bize karşı yapılmıştır! Bunların arasında Lübnan isyanı, Yemen — Devamı 129 inci Sayıfada —