21 Ağustos 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8

ÖLümünün LERMONTOV Vara KARABUĞA Yazan: — Geçen Sayıdan Devam — Lermontov süvari mektebinde geçen iki gebesi zarfında hemen hemen kalemini bırakmış, diğer ar- kadaşları gibi sadece gezmekle, içip eğlenmekle vakit geçirmiştir. Kendisi sonradan o senelerden bah- sederken «fena geçen senelerim> der. 1834 senesinde zabit çıkan Ler- montov Petersburg cıvarında bir alaya tayin edildi, Şairin kadınla- ra karşı büyük bir zafı vardı, bil. hassa zabit çıktıktan sonra kendi- sini tamamiyle zevk ve eğlenceye vermişti, yazıyla alâkasını kesmiş gibiydi, Nihayet bir hadise onun tekrar giir ve edebiyat dünyasına dönme- sine vesile oldu; 1837 de, Puşkinin öldüğü gün, «Şairin ölümü» isimli bir şiir yazdı, Bu, Peteraburg mü: nevverler muhitinde büyük bir hâ- dise teşkil etti. Herkes o şiirden bahsediyordu. Lermontov derhal meşhur olmuştu. Lâkin şiir Çarlık Hükümeti ta- rafından fena karşılandı ve şair, Kafkasya'ya sürüldü, Lermontov Kafkasya'da bir müddet kaldı senra Çarın çocukla- rına hocalık eden Yukouskiy Çar nezdeinde tavassutta bulundu ve Lermontov affedilerek Petersburg” taki slayına dönmeşine müsaade olundu. Şimdi Peteraburg'ta Lermontov meşhur bir sime idi, Yüksek sotye- hayatında görünüyor, asılzadelerle düşüp kalkıyordu. Fakat az sonra bu bhayattari da bıkmaya başladı. O sıralarda onunls tağışan Turgenyev Lermontov'dan bahsederken «hs- linde trajik ve korkunç birşey var- dı> der. Lermenftov bir taraftan böyle ga- rip bir ruh hali içindeyken, bir yan. dan da yine zevk ve macera hays- tanı bırakmıyordu. Bunun neticesi olarak bir gece bir baloda Fransız Betirinin oğluyla kadın yüzünden 162 — Servetifünun — 2348 1400 nci yılında kavga etti ve iki gün sonra onul düelloda çarpıştı. Bir tesadüf neti- cesi olarak rakibinin attığı kurşun şaire isabet etmedi, şair de asil bir harekette bulunarak tabancasını ba» vaya sıktı. Bu suretle düello neti- cesiz kaldı, Fakat Lermontov bununla kur- tulmuş olmuyordu: düello yapmak hükümet tarafından yasak edilmiş bulunuyordu, ve Lermontov kanu- va mugayir bir harakette bulun- duğu için tevkif edildi ve tekrar Kafkasya'ya siğtüldü. Kafkasya'da askerlerinin başın- da araplarla muharebelerde büyük bir cesaret gösteren Lermontov bir altın kılıç ve bir nişanla taltif edil- miştir. Arkadaşlerı onun muhare- belerde eski yiğitleri bile şaşırta- cak derecede cesurâne çarpıştığını anlatmışlardır. Yalnız başına veyâ pek samimi arkadaşlarıyla beraber bulunduğu zamanlar yüzü hemen hemen hüzünlü bir ifade taşıyan Lermontov zabit arkadaşları ara- sında daima neş'eli hâtta, biraz küstah görünmiye çalışırdı. 1841 başlarında izinli olarak Petersburg'a gelen Lermontov, iz- ni bittiği halde oradan bir türlü ayrılmak istemiyordu. Arkadaşla- rına Petersburg'dan niçin ayrılmak istemediğini anlatırken: «Gidersem bir daha buraya sağ olarak gelmi- yeceğimi biliyorum» diyordu, Fa- kat, vazifesi onu burada daha faz- la bırakmıyordu. Lermontov tekrar Kafkasya'ya döndü ve orada Pya- tigorsk şehrinde yerleşti. Orada zabit arkadaşlarıyle bera- ber kendini yine eğlencelere ver- mişti. Bunlar arasında bilhassa Martinov ismindeki arkadaşıyla gok alay eder, hâtta kadınlar ya- nında bile onunla eğlenmekten ge- ri kalmazdı. Bu alaylara artık ta- hammül edemiyen Martinov niha- yet bir gün şairi düelloya davet etti. Düello 28 temmuz (1841) akşa- mı yapılacaktı, Hava çok fena idi. Hiçbir doktor böyle fena bir ha- vada şehir haricindeki bir korulu- ga gitmek istemiyordu. Bunun için düellonun doktor bazir bulunma- dığı balde yapılmaşı zaruri oldu. İki genç düello sahasına çıktılar. Herkes onların nümayiş icin hava- ya birer el silâh atıp düellenun hiç bir tarafa zarar vermeksizin bi. teceğini bekliyorlardı. Birdenbire bir silâh patladı ve Lermontov'un yere yıkıldığı görüldü: Martinov okadar ani steg etmiş ve kurşun şairin kalbine okadar isabetle sap- lanmıştı ki Lermontov elini yara- sına götürecek vö hâtta bir ab di. yecek zaman bulamamıştı. Şair ölmüştü. Semayı kaplıysn kara bulutlar arasından bir şimşek çaktı ve müthiş bir yağmur boşar dı, “. Lermontov 1828 de, yani daha ondört yağındayken şiir yazmaya başlamıştı. Fakat umumiyetle Şaj- rin edebi hayatı 1837 de, Puşkin in ölümü tiizerine yazdığı şiirle başlar sayılmaktadır. Çünkü Lermontov asıl kabiliyet ve kudretini bu, ve bundam sonra yazdığı eserleriyle göstermiştir. Puşkin'iu öldüğü gün, adetâ Rus edebiyatında onun yerini tutacak yeni bir şair ortaya çıkıyordu. Bu- nunla beraber, Lermontov Puşkin'i taklit etmiş değildir. O, şiirde Puş- kin'in kuvvetine yaklaşmakla be- raber, mevzu itibarile ondan çok ayrılır. Puşkin daima güzel, hafif şeylerden, hayatın hoş taraflarından bahs etmeyi tercih ederdi. Onun şiirlerinde ekseriya fazla karanlığa — Devamı 166 ıncı sayfada — Sabri Fellah : Gravür