21 Ağustos 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

$OINOlLKOŞESİ BEETHOVEN Yazan : 1827 dünyası ayni yıl içinde birbirini takiben iki büyük dehâ- sını kaybetti. Meşhur Fizisiyen; Alexandru Volta ile dâhi maşiki- şinas Ludvig Von Bethoven'i. Bü- Besthoven yük bestekâr 57 yaşında öldü. Alman münekkitleri; Mozart mu- sikiyle Rafael'e ve Bethoven'i ise Mikel Anjelos olarak tavsif eder- ler. Hayatının hemen kâffesini acı bir yoksuzlukla kıvranıp pen- çeleşerek geçiren bu musiki ilâhı, muharrir U. Sinelsir'in değdiğigibi tam manesile inkılâpçı sanatkâr tipinin hakiki mümessili olmuştur. Portede inkilâplar yapan Betho- ven, hayatın acıların gamların dar kalıbına ezeli bir formül halinde dökmesini de bilmiştir. O sadece yaşadığı 57 senenin hemen hepsini mücadele ile geçirmiştir. Her hakikat gibi san'atin dahi çarpışmalardan doğduğuna imanı olan Bethovenin ölümünde şair Butler; onur ağzından mezar taşına şu magide mısraları yazmıştır : 166 — Servetifunun — 2348 M. Hulüsi DOSDOĞRU « Yurttaşlarım; beni çok ağır ölüm cezasına mahküm ettiler. Fa- kat öldükten sonrada nsmımâa âbide rekzettiler.> İşte onun debdebe ve şaşaa ka» fesine hapsedilmiş bulunan Gothe ye istihfafla bakışı bu mertce ve her türlü rüyayı kahreden kaya gibi dikilişindendir. Bethoven hal- kın türküsünü senfonileştirmiş bir halk çocuğudur Üstadın birçok eserlerini din- lemek, vatanından önce başka topraklara nasip olmuştur. Hatta 6 ıncı senfonisi (Senfoni Pastoral) ı ile (59 Orus)ı o Razumoveky'ye ittihaf etmiştir. Bethoven'in sev- diği insanlardan birisi de Kompo- zitor Vielgosky dir ve ona el ya- zısile hediye ettiği eserleri mev- cuttur, Bunlar arasında geçen yıla kadar meçhulümüz olan Betho- venin ( üçüncü senfonisi ) — Ero- ica, (Kreutzer Sonate)ın bazı şarkı“ kıları, ( Zeytinlerin suudu ) ve sair eserleri tam olarak bulunmuştur. ( Tantanalı avamnas) adlı eseri dahi vatanı haricinde şöhret aldık- tan sonra vatandaşları tarafından takdire mazhar oldu. Bethoven'in dünya müziğindeki tesirine ilk bakışta; Şimâl musikisi üzerindeki bâriz yapılığı göze çarpar. Meselâ, üstadın (4 üncü senfo- nisi)ile Glinka'nın ( Rusya ve Lud- mila) adlı operasının girizgâhı ara- sında büyük bir müşabehet vardır. Diğer bir meşhur bestekâr olan Boradin dahi onun hayranıdır ve Eroica'sı hakkında derki « Onun eserinde bernots bir ibdâdır, âhenginin inkişafı, orkestral renk ve terkip muhakkak moğderu senfoninin rehberidir. Sanatkâr Bethoven'ın daima yenilik bayrağı ve davası olacağına hiç şüphe yoktur >. — Devamı son sahifede — LERMONTOV — 162 inci Sayıfadan Devam — bulanmamış fikir ve hayallere rast gelinir. Halbuki Lermontov ıztıra- bı, hüznü, kederi bütün ağırlığı ve karanlığı ile taavir etmiş, hayatı bedbin görmüştür; diğer taraftan, Lermontov'un Puşkin'e kargı büyük bir sevgisi ve sonsuz bir hayranlı: ğı vardı. «Yevgeniv Onyeginri yalnız Rus edebiyatının değil bütün dün- ya edebiyatının şaheseri addederdi. Lermontov mağrur tabiatli, müs- takil ve kapalı ruhlu bir insan ol- duğu için hayatta çok ızdırap çek- miştir. Bunun için onun eserlerin- de yalnızlığın, anlaşamamazlığın, bedbinliğin ifadesi bulunur. Hemen hemen bütün büyük eserlerinin kahramanlarında kendi karakterle- rini yaşatınış, keudisini kahraman- ların şahsiyetlerinde edebiyata ma- letmiştir. Bu yüzden onun kabre- manlarına benzeyen tipler hakkın- da, doğrudan doğruya «Lermontov gibi» denir. O aynı zamanda çok cesur ve mert bir karaktere sahipti, Bunun için mert ve yiğit kimseler olan Keafkasyalıları pek sevmiş, haystı- nin büyük bir kısmını geçirdiği Kafkasya ahalisinden bir çok tip- leri eserlerinde yaşatmıştır. En meşhur eserlerinden biri olan «Zamanımızın kahramanı» nda Lermontov kendi karakterini Ççiz- miş, orada da Kafkas hayatından aldığı intibaları ebedileştinmiçtir. Lermontov bu eserinde evvelce ay- rı ayrı neşrettiği birkaç hikâyeyi bir araya getirerek yeniden yaz- mıştır. Lermontov'un diğer büyük ese- ri «İblis» tir. Şair bunda eserine dekor olarak yine Kafkasya'yı al- mış ve şiir kudretinin bütün vüs'a- tini göstererek iyilikle fenalık ar9- sındaki mücadeleyi ifadeye çölış- mıştır. Eser nişanlısını kaybeden bir genç kızın manastıra çekilişi ona âşık olan İblisin kızı kandır- mıya çalışmasını tasvir eder, Ve bu suretle sembolik bir mevzuu can- landırır. Lermontev'un bundan başke birçok giirleri, manzum piyesleri vardır ki genç yaşında ölen şairin hemen hemen dört senelik bir ede- bi hayat zarfınde verdiği bu kuv- vetli eserler onun dehasına en b3- riz bir delil sayılabilir. Valâ KARABUĞA