5 Aralık 1940 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3
a Sahibi ve müessisi A. İhsan Tokgöz Mayriyat Müdürü : H. Fahri Ozamsoy Fiyatı 15 Krş, UYANIŞ SİYASİ — EDEBİ —İLMİ— SOSYAL — HAFTALIK GAZETE e Kuruluşu 1891 SER VE TİF ÜN U N va 50 — cın 88 No. 2314 Telgesl : Sorvetifinun İstanbal 21013 5 Birincikâuun 1940 Perşembe Teleton | HAFTA HASBIHALI Avrupanın sıkıntıları — Danimarkahın hâli - Halimize şükredelim! Yazan : Avrupa azgınlığı sürüp gidiyor, her taraf yanıyor, yıkılıyor, insan- lar sıkıntıdan sıkıntıya uğruyor. Sade harp içinde olanlar değil, yakından ve uzaktan harple alâ- kadar olanlar dahi fena halde ezil- mektedir. Avrupanın tam bitaraf ve ciddi gazetesinden terciime eyle- diğim şu satırları okumak kâfidir: «Avrupanın şimal çarkisindeki iktisadi vaziyet gittikçe gergin 0- iuyor. İşveçde tereyağ buhranı var diyorlar. Danimarkadan gelen haberler daha fenadır. Zirai mah- sullerile südiyle ve yağıyla bolink merkezi olan Danimarka, her gün daha ziyade darlığa uğramaktadır. Denilebilir ki Danimarka ithar ey- lediği iktisadi kaynaklarından mah- rum kalmaktadır. 1939 yılının bi- rinci aylarında ibracstı ve ithalâtı onbir milyon kron bir farkla teva- zün eylediği halde 1940 da ihracat ayda on milyon krondan fazlalaş- mıştır. Normal zamanda olsaydı Danimârka kazanıyor derdik; hal- buki muharebenin anormal hâli ihracat ve ithalât kaidelerini ter- sine çevirmiştir. Çünki harice mu- taddan giyade mal çıkarmağa mec- bur edilen Danimarka bu malların bedelini klering usuli ile ve yalnız mamül sanai eşya olarak ve onla- larin koydukları fiatla kabule mec- burdur. O halde her tarafta siyade aranan yiyecek malları mec- buri veriyor ve ona mukabili çok- Ahmed o İhsan luk lüzumu olmıyan sanal mamu- lâtı alıyor. Yalnız Almanya son altı ayda Danimarkadan 400 mil- yon kronluk yani yüz milyon lira- lık yiyecek mal almıştır. Bu sebeb- ier dolayısile bitaraf Danimarkada mal şevki kalmamıstır, işgal altında olduğu için bundan dolayı dahi fuzulü masrafları kabul etmektedir. Danimarka hükümeti büyük endişe içindedir. Danimarkanın şu vazi- yeti muharebenin sonunda, galib ve mağlub kim olursa olsun Av- rupanın tarif olunamıyacak dere- cede aci ve yakıcı iktisadi müşkül- lere uğrıyacağını göstermektedir.» Danimarka hakkında yazılmış olan şu satırları okuduğum zaman 1938 de Danimarka merkezi Ko. penhagı ziyaretimi hatırlıyorum. Rahmetli kardeşim Besim Ömer, otele indiğimizin ilk günü gülerek bana şöyle demişti: «Burada sabah kahvesi ile verdikleri tereyağlı ek- mek değil, ekmekli tereyağ !i> Dağ- dan ve tepeden mabrum fakat hemen baştan başa çayırlık olan bu memleketin boynuzlu hayvan- ları, sütleri ve yağları cihanın meşhurudur. Hâlâ gözümün öntün- TOKGÖZ de: o ne bolluk, o ne bereketti. Sokakta, kırda, tarlada herkesin yüzü gülüyordu. Dügünmeli ki bu- rası yalnız bir asırdır barp görme» mişti, çalışarak yetiştirdiği mah- sullerini sata sata bütün Danimarka refaha kavuşmuştu. Şimdi ise mu- harebeye girmemiş olduğu halde Avrupa felâketinin iktisadi buh- ranlârı içinde çırpınıyor. Bu halleri gördükçe ve düşündükçe halimize şükretmek ve rahatımızın kiyme- tini bilmek bize en birinci borç olur. Ama biraz pabalılık var imiş, yok tramvaylarda kalabalık ziyade oluyormuş; eczahanelerde her İste- diğimizi bulamıyormşuz !! Gazete- lerin arada sırada saydığı bu ku- surlar Avrupanın derin ve müthiş felâketi yanında hiçtir. Evimizde rahat oturuyoruz, kolayca 1sınıyo- ruz, elektriğimiz ve telefonumuz işliyor. Yiyecek hususunda hemen hiç müşkülümüz yok. Maddi haya- tımızın iki ucunu bir araya getir- mek için maarafımızı biraz kışmak kâfi geliyor; bu asla zor değildir. Hulğsa şudur: Evvelâ bize bu rahatı temin hususunda haodudla- rımızda ve cephelerimizde nöbet bekliyen kahraman askerlerimizi daima sklımızda tutalım ve onlara her an teşekkürler: ve dualar ede- lim. Sonra birbirimize daha siki bağlanmağa çalışulım; hased, garazı ve israfa temayülü mümkün olabil diği kadar uzaklara kaçıralım. 25 — Servetifünun — 2311
