22 Haziran 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5
iliği ai bei ta 2 emi sese gese silern uzun bİr &ü- yi söhgü, Yaldry, (1917) (La #ötimujı bir deneme (exzer- sn sönçla dai Vatdiy, binda igin bir devamı gibi gö- , stadının (L'- dini Pönneğnin fevka- Lr ünü toza 1) Sk ik taşı Bu esere & iğfin. şatalabı içinde ya- etmiş, we-bir sis İaline eruz, (o Valöry'nin ateşleri böyle den önce tesadi- , Köntrolit, ölçülü bir ği (Pore) (2) şiire giriş! & olan hu kelime roma Yeaksiyon idi. Bre- sahiplerini: ö #'e ithst edilen bu iöry işe (Gens) his'si İK ehatikir k6 gisi bir şekilde alışılan bu ye . Pdfühi, Part'Valfıy et la po- w Pek ken Pure) ün sakal (Elin)! e öğrsndlm, Bremoninun ke Yereime sdiyordu. iie Püre, z KİYATI YL A Valery Halis Şiir Yazan: N. SERVETİFONUN TEDKİKLERİ İlhan Berk estetik, Valöry de ssnki yeni bir- şeymiş gibi, ve her yeni gibi ilk nazsrda tuhgf karşılandı. Bu gün bu fikiro okadar taraftar bulmu- gturki, artık Valörysme edebiyat tarihine mal edilmiş bir mektep- tir. Geçenlerde Haget'te ta Japon- yadan tutunda dünyanın diger uc- Isınma kadar uzanan milletle. rin münevvarlerinin gönderdikleri (hommsge)lar Val&'ye karşı duyulan ubudiyetlerdir. Gene bir Alman eğibinin bir eserinin mukaddemesi- nde rasliadığım Valdryame'e dünya artık okadar alıştı. (4) Bu telâkki üzerinde en ziyade zıd fikirleri Bremond'a raslıyoruz. Bu papazı da haliş şiiri, (Sens)den uzak, kelimelerin dışında kabul et- mekle betaber, bütün hızını kalbi olmaktan aldığını söyler. Bunun haricinde ise şiitin mümkin olmı- yacağının kanastindedir. Fa Plğ- toh'danberi alıştığımız bu görüşün nazariyesini Bremand yapmakta. dır (51 Bremand'a ayni noktadan hareket ediyor. Ve ona göre halis şiir (Wiystörleuse) bir hakikattir (64: Vajlöry'nin her tesadüfün dışın- daki aları onu elbette İn- telleçtnalikme'e yaklaştıracaktı. O mamör İntelliyence?. Bremond, bu halde haliş şiire varmanın imkânı olmadığını <çün- kü bu hal gayri sâf (impure) ve her (impure) gayri hakikidir» (7). Fikir. (4) Hissetmeğe e tam mu- ee olabilirsiniz. al sanat kaybedilmiştir. (Thomas Ma na, w Platonda büyük şairlerin ilham- oüradaz doğru Alafıtanı sidikli m karlar bi ve (6) Le Psğdle Pur. P. 16. Pj Aynteiip. P. 31. ” Ne, 2295— 530 İari ile müdafan eder. Şiiri bir (Pa- ter) düa içinde düşünür; bütün şiir kelimeler; notlar; renkler; satırlar; (Priere)de birleşir (8) Valöryenne şiiri ise bir didactisme olarak ka- bul eder, sdidactigus bir eser der, *bir manâsızlıktır» bunun için de Valâry ona göre rısası hilâfında zoraki şairdir!.. Bir şiir atmosferi yaratmak için, ilhama aslâ ihtiyaç olrandığını söy- liyen Valöry, onun kuvvetine Ygi- nız birinci meralar için bir elâman kabul eder. Ondan sonrası teemül- dör, oluştr. Yukarıda bu estetiğin sâbiblerini sikrederken Valdry'nin Mallarme6 de, Bahdelaire'den aldı- Bnı, söyledik; nasıl ki Mailarme de, Baudelaire'den Baudelaire de Poe- den glmışsa... Bandelaire, seneleri- nin birçeğunu Poe için harcadı, eatarnizmasını Poe'da düşündü (9). Bandelairg'in Fanfarlo adlı bir hikâyesini hatırlıyorum, hikâyede: ki, Samuel, - ki müellifin bizzat döforme&sidir - İntelligence sayesin- de her yoldaki muvaffakıyetin mut- lak olduğunu gösterir. (Samuel) Fanfarlo'nun rolüne akacak kadar garib fikirleri kendinde toplamıştır, Daha önceki yazımızda, Valdty- nin şiir tslâkkisine bir bakığ yap- mıştık. Şimdi de Vülöry'nin halis şiiri, nasıl yâptığımı,. şiiri atmosle- rini göstermiye çalışslım. Bu hu- sustaki fikir ve misglleri F. Porehö nia eserinden alacağız. Porchö, Valery'nin manzumeleri üzerindeki tesinülünü, uzuu düşümüşlerini, ka- idelerini, arıyarak tesbit ediyor. Birkaç tanesini görelim : Salurt!encore endormles A vos sonrires jumeaux, Simulitades amles Gui berillez parmi les mots! Au vacarme des abeilles Je vous sarai par corbeilleş, Et sur Pöchelon tremblant De Mon &chele dorde Ma prudence övsporde Dejâ pose son pled blane, Valöryenne şiifin en güzel bir nümunesini teşkil eden şu mısra- lar son dört muısrağındaki hayal zenginliği nekadar boldur: «Serin bir ilk bahar tablosu önü- 19) ui eser, ayni sayı 0) Un döbat surla a P. MİB. R. De Sonza,
