20 Nisan 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3
ii al SERVETİFÜNUN Hi Par. No. 2226—541 ELİ Tarihi ve Siyasi bir Hasbıhal Bir haftadır kimi görsek aynı sual: — Muharebe var mı? Ne olu- yoruz! Ne olacak? Bu hususta daha ziyade heyeca- nı gençlerde ve görgüleri az olan- larda buluyorum. Rizler ise mu- harebelerle piştik, kanıksadık; he- le Avrupa emperyalistlerinin ku- ru laflarına çok alıştık ! Bence, işin esası: Avrupa bü- yük devletleri birbirlerine karşı yüz göz olmuşlardır; birbirlerine inanmazlar. Şimdiye kadar emper- yalist oyunu yalnız küçük ve za yıflara karşı oynanırdı; büyüklere göre ehemmiyetli değildi; bu yıl şekil değişti, oyunu birbirlerine karşı oynamak lâzım göldi ve te- lâş çok arttı. Diğer taraftan mu- harebe, tahrib ve imha aletleri müthiş surette tekemmül eyledi, bundan da korkmak tabiidir. Bize gelince, bizim güvenece- ğimiz, geçen hefta da yazdığım üzere, yalnız biziz, kendimize ve kuvvetimize ve baştakilerin tec- rübeli görgülerine (güvendiğimiz gibi bize yakışan tavır kendiliğin- den gelir, Yani metanet, soğuk kanlılık ve cesaret, telâş lüzum- suzdar ve beyhudedir. Hazır ol, cesur ol, metin ol ve soğuk kanlı ol! Sevgili okuyucularıma &on y& rım asrın bize taallük eden em- peryalist siyaset oyunlarını biraz sayarsam Avrupa büyük devletleri- nin birbirlerine inanmamakta, hele küçük devletlerin onlara güven- memekte ne kadar haklı oldukla- rıoı teslim edersiniz. Geçen haftaki makalemde 1875 de İşkodrada bir Türk valisine karşı yapılan ilk cinayetten bah- sederken 1878 Rus muharebesinin böyle parmak işi cinayetlerle baş- tadığını söylemiştim; şimdi sayıyo- ram: 1877 — Rus hıristiyanlığını çarlığı (Rumeli Türk boyunduru- gundan kurtarmak üzere, bizim Sırplara karşı olân zaferimizi mü» teakib bize Rusya ilânı harb ey- ledi. 1878 — Ruslar Ayastefanosa kadar geldi; Avrupalılar Rusyayı geri çevirmeğe uğraştı, Berlin mu- a&hedeşi yapıldı, Rumeli kısmen bizim oldu ama Kıbrısı kaybeyle- dik. Bosna ve Hersek güya mu- vakkat olarak Avusturya işgaline girdi; Tesalyayı Yunanistana ver- dirdiler, Karsı Rusya aldı ve biz- lere şark vilâyetlerinde şimendifer ve yol yapmağı yasak ettiler. Ke- pitülâsyon denilen müthiş iktisadi ve adli esaret halkası daha kuv- vetlendi. 1881 — Vatanperver fedakâr ve İzmir valisi Mithat paşa mer- hum padişahın zulmundan kurtul- mak için İzmirde bir konsolosha- neye iltica eyledi. Konsolos Mithat paşayı teslim etti ve tesadüf ola- rak Tunustaki son hâkimiyetimiz bunu müteakib silindi. 1832 — Arabi paşa adında bi- risinin Mısırda isyanı üzerine bize bağlı olan Mısırı İngilizler işgal eylediler. Adı gene muvakkat idi. Bu tabir umumi harbe kadar de- vam eyledi. 1895 — İmperyelistlerin dur- mayıb tahrik eyledikleri Ermeniler Babıâliye hücum eylediler, sokak- larda ilk boğuşma oldu. 1896 — Ermeni komitacıları Ga- latada Osmanlı bankasını bastılar, berhava ederiz dediler. İstanhulu ateş ve kan sardı. Ermeni haydudlar bankadan çıkarıldı. Osmanlı bankası umumi müdürü Sir Edgar Vinsen in Gülnar isimli yatına müreffe- hen bindirildi ve İstanbuldan çıks- rıldı 1897 — Yunanistan Tesalya gephesinden bize hücum ettiriliyor- du. Biz muharebeyi göze aldık. Avrupa devletleri derhal ilân ey- ledi: Galip mağlüp tanımayız, barbden sonra, istatüko mabfuz- dur» Galip olduk. İstatüko mah- fuz oldu. Aldığımız yerlerden çık- dık i 1902 — Bulgar çeteleri tahrik olundu, Rumelide Türk kanı akı yordu. Emperyalistler Rumelide jandarma teşkilâtı yapmağa kalk- tılar; 1908 inkılâbımız doğuyordu. 1901 — İki Levantenin biz- de alacağı varmış tahsili lâzım imiş diye Midilli'yi donanma ile işgal eylediler ve daha bir çok imtiyazları saraydan kopardılar. 1908 — Bizim inkılâb olunca Avusturyanın muvakkat Bosna iş- gali resmen ilhak oldu. Bulgaristan Rumeli garkiyi ilhak etti, Krallık tamam oldu. İstanbulda siyaset ent- rikaları şimalden, şarkdan ve garb- tan merhametsizce tahrik olunu- yordu 1911 — Günün birinde, ani olarak İtalya Trablusgarbı ve Bin- gaziyi işgal eyledi; Avrupa devlet- leri ses çıkarmadılar, Lozanın is- kelesi Onchy muahedesile beşinci Mehmed o vilâyetleri verdi. Ayni zamanda, İtalya Rodoş adası ile on iki adayı ele geçirdi. 1912 — Belkanlılar birleşib bi- ze harb ilân ettiler. Başta, şimdi yerinde yeller esen Karadağ vardı. Avrupalılar gene ilân ettiler; ega- lip mağlüp tanımıyoruz. İstatüko /» dediler. Bu defa mağlüp olduk. İstatükoyu unuttular ! Bizden Ru- meliyi Çatalcaya kadar uldılar, Bulgarlar Romenlerle uğraşırken Edirneyi tekrar kurtardık. Fakat bütün Akdeniz adaları gitti. 1914 — Umumi muharebede Rus çarlığına karşı gelmek üzere merkezi devletler yanında harbe girdik. Seferberliğimizin ilânında derhal kapitülâsyonları kaldırdık. Fakat en başta Alman sefiri kıya- met kopardı. Nihayet şimdi kabul ediyorum, fakat bharbden sonra kabulüm diğer devletlerin kabu- lüne bağlıdır dedi !! 1918 — Mütarekesinden sonra- ki vak'alar daha yenidir. Türkiyeyi ve Türklüğü kökünden kazımak
