6 Ekim 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11
Ümanı Hekikat) ın imtiyaz sahibi ve Beyazıt belediye müdürü Mehmet Cevdet Beydi... ş>hçamadan geri döndü. Bu defa kapıdan bir ŞE göründü. Budu o vaktin gazeleisi «Şeyh #i idi. Ahinet Mithat Bt. Şeyh Vasfinin suratına İzyayı hizla 5 yedi dl bağlı ve sonra bant döndü: we Oğlun; bize nur Avrapadan gelebilir. Mey, Ahde, Jam, piriningan, çarebru bunlardan seri sakın bu sarimsak kafalı şairlere onun İçin senin yazdıklarını beğendim. a sözleri hâlâ kulağımdadır ve hiç çık» İstanbulda bu tarihte türlü türlü mevkut mec- mualar mantar gibi çıkıp batışordu. Hepsi gazel, rubat, kaside ve methiyelerle dolu başlar ve köhne nelillen ayrılkmazdı, Ermenice herfleri öğrenmiş ol- dGuğum için «Cihan» isminde ve Ermeni harilerile yazılır, fakat lisanı Türkçe ve on beş günde bir çi- az bit mecmua gördüm, Onun tarzı Avrupa mee- tağklarını taklit eyliyordu. Fenni ve edebi ve ikti. bii yazıları haşuma gitti; «Cihan» & bir hayli zaman- la? makaleler yazdım. «Cihan» 1888 de başlamış, fiğ sene yaşamış bir meomuadır; sahibi, Mihranın a «Sabaha ına uzun seneler baş muharrirlik #den <Direh İKelekyan» idi, «Cihan» ın idarehanesi Bakçokapıknda şimdiki Senayi ve Ticaret bankası- “ou oldnğu köşede bir çeşme üstünde ufak iki oda idi. dibins in kapanmasından sonradır, ki ben mâ- nasandi teftiş ve muayene encümeninden ruhsat «Ümran» isminde bir meğmua tesis ettim, Ve “Ölhan» dan boş #öjen iki odayı kiraladım, Odaların ' Avusturya Lüit vapurları acentehanesi vardı. si bir levha hazırladım; sülüs hattı derşlerim- diğ istifade eyleyip güzel bir «Ümran idaresi» lev- boyadım ve yaptım. Bahçekapısında fırına siriköğe esine satım, «Ümran» Servetifünun- Şia #eba syvel başlamış ve iki sene yaşadıktan bütün meemualaria beraber lağvolunmak felâ- uğramıştı. ex»... 8 8 a. © Afmet Mithat merhum ile tasavvur edilen şirket şuya Öğiştükten sonra, (Musavver Tercümanı Hakikat) İeşagi #midi de uçmuştu. Bana tekrar haftalık iaşe imtiyası bulmak arkasından koşmak lâzım gelmişti. Padişah yeniden imtiyaz vermiyordu; şunun Atiymlernn. miuamelesi yapılıp gönderilen gazete Atiyadarının iradesi çıkmıyordu. O halde mevcut şelslerden bir tânesile uyuşup o gazeteye ilâve s#ealhmli mecmua kurmak mecburiyetinde idim. ite İstanbulda Ahmet Mithat merhumun bni Hakikats tan başka günlük olarak ia efendinin «Vakıt» i yerine çıkan «Tariksi, Kisgwetemiz olan Çörgilin «Ceridei Havadis»ini No, 2198—213 istiblâf eden «Ünadet» ve Galatada Millet hanında intişar eden rumca «Kostantinopolise sahibi D. Nikolayidinin öğleden sonra çıkartıpakta olduğu Türkçe «Servet» gazeteleri vardı. Türkçe Servette ben de Ajans telgraf havadisleri mütercimliği yap- mıştım. D. Nikolaidiye baş vurdum; ufak bir ücret mukabilinde «Gervet» gazetesine bir fenni ilâve çı- karmak üzere ruhsatını alıp bana vermeği kabul eyledi; istidasını verdi; istida Babıâli matbuatırdan Dahiliyeye, oradan Saraya gitti; «Servet» gazetesine ilâve olarak çıkacak resimli nüshanin «Servetifünun» namında olması hakkında |karihaiilham sabihai haz- reti /padişahiden) bir Rum namına(!) irade Çıktı. Artık ben sevincimden kabıma gığmıyordum. Çünkü daha matbaayı kurmadan Tophane müşiriyetindeki tercümanlık vazifemden iştifa ederek kendimi bütün bütün matbaacılık âlemine hasretmiştim ve gazeteci olmak istiyordum. «Servet» iu ilâvesi şeklinde müsa- «desi çıkan «Servetifünun» un hazırlığına başladım. «Tercümanı Hakikat» le şirket yapmak için kaybolan zamanlara acımağı unutmuştum. Übeyduliah Efendi de geçinmek için «Servet» gazetesinin ingilizce, arapça ve farisi mütercimliğini üstüne almıştı. D. Nikolaidinin matbaası da Babil kulesi gibi idi. Gazete sahibi gazetesini okuyamazdı; Saraydan kayırtılmış muharrirler imlâsız idi; sahibi imtiyazın odası Rum patrikhanesi şubesi gibiydi. Übeydullah Ef. ile ikimiz burada duramıyacağımızt anladık; ben kendi matbaamı kurunca «Servet» ten ayrıldım, Übeydullah Ef. de sergüzeştli hayatına dü- larak İstanbuldan savuşmağa karar verdi, Avrupaya gidecekti; yol parası arayordu. Biraz sonra «Gervel» gazetesi galiba kendisinden beklenilen hizmeti gö- Temediği için yardımsız kaldı, kapandı; Nikolaidi rumea «Kostantinopolişe gazetesine döndü. 1887 de kurulup üç sene yaşadıktan sonra ortadan kalkan «Servet» gazetesi namına onun fenni ilâvesi olarak izni alınmış olan ve bir sene gsonra imtiyazı bana devredilen «Servetifünun» yaşadı. Edebiyatı cedideye alt hâtıralar Servetifünun ailesini teşkil eden <Edebiyatt Cedide» zümresinin içinde birkaçı 'namt müstear kullanırdı; bunların resmi memuriyet- leri kendi imzalarını atmağa müsait değildi. İkisi Mabeyin Başkâtipliğinde kâtip oldukları için daha nazik noktalarda bulüniyorlardı ve işte bu nazik yerde bulunan iki zat bir gün <Servetifünun?u galeyana getirmişlerdi | Çünkü yazdıkları eserlerini Baba Tahirin «Malümat?ına göndermişler, neşrettirmişler ve içimizden ay- rılıp oraya girmişlerdi. Kâtip beylerin eserleri Baba Tahirin gazetesinde çıktığı günü takip eden çarşamba akşamı — çünkü her çarşamba bizim idarehanede Edebiyatı Cedide ailesi birle- şirdi — çok ateşli bir toplanma oldu. Başta üstat
