11 Ağustos 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9

No. 2190—505 DIL Alaman, Capon Geçen hafta galat meselinden bahsetmiş, bu ars arada, camii yerine camisi, molör yerine mofor, “ens- pektör,, yerine ispekler demenin doğru olduğun etice- sine varmıştık. Bu gala meselesine birçok misal ekleyebiliriz. Alaman, Capon bu, doğru egalat» lar arasına konulabilir, Bir kelimenin «aslını» ârayanlar bunları galattır deye mahküm edecektir. Onlarca Alman, Japon demek doğrudur, — ve bugün de bir- çokları böyle deyor ve daha fazla bir ekseriyetle herkes öyle yazıyor. Hattâ, fransızcanıu daha fazla tesiriyle, 7? yi incelterek Âlman veya Aleman deyen» ler bile var. Ne yalan söyleyeyim, kelimenin, bu dilimize mu» gayır şeklinden ürkerek gazete yazılarını okumaktan korkuyorum: bilhassa bugünlerde gazeteler hep 4f- man dolu. Bu öyle yerleşmiş bir hata ki kimsenin aklına Alaman deye yazmak gelmeyor, — hattâ, ko- nuşurken, dilinin bünyesi henüz tamamıyla “ Fransiz tesiri altında kalmamış olduğundan Alaman deyen- ler bile. Yalnız, esasen bütün yazılarını, dil bilgisiz- liğinden ileri gelen hatalarla okarşılaşmayacağımdan emin olarak zevkle okuduğum B. Nurullah Ataç müstesna. O da benim gibi Alaman deye yazar. Ben onun fikrimi takviye etmesinden memnunumdur; 0 da unutmamıştır, benim Yabanoı Kelimeler Türkçede nasil yazılmalı isimli küçük kitabımda Alaman yaz- dığımı daima hatırlar, Yine aynı şekilde Karagöz'ü içim ferahlayarak ve yanlış görüp hiç olmazsa bu cihetten sinirlenmeye- rek okuduğumu söyleyebilirim: Orada da, bütün diğer gazetelerin aksine olarak Japon değil, Capon vardır. Neye herkez Japon deyor da Karagöz «Capon demeyi tercih ediyor? Çünkü, halka hitap eden bu gazete baikın Japon değil Capon dediğini biliyor. Peki, neye ötekiler halkın dediği gibi Capon deme: yorlar da Japon deyorlar? Çünkü frapsızcanın tesi- riyle Japon deyenlere hitap ediyor. Fakat «bunlar» neye Japon deyorlar? Yine Fransız tesirini memle- kete yayan gazetelerden alıştıkları için değil mi? Ohalde, bütün gazeteler, Karagöz gibi yaparak, «mü- nevvef» (1) kitleyi bırakıp halka dönerek, onun di- liyle Oapon, Alaman deseler daha iyi olmaz mı? Bence daha iyi olur, günkü <halk» dediğimiz daha geniş bir kitledir «münevver» den ve onun dili de- ha türktür. Belki Alman deye alışılan şeye Alaman demek, Japon deye alışılan şeye Capon demek biraz,— değil, fazla — yadırganacaktır. Fakat demin de göy- lediğim gibi, bu hep öyle yazıldığını, hep öyle okun- duğunu görmemizden ileri geliyor. Kırk yıllık Yâni, olur mu Kâni, derler. Bence olur: nasıl? Yâni'yi kırk yılda Yâni yapan. şeyi aynı tesir kuvvetiyle Kâni üzerinde tatbik ederek. Kırk yıllık Alaman, kırk yıllık Oapon bugün nasıl Alman, Japon oldu? « Alman de UYANIŞ meye aklım ermeyor» deyen bir arkadaşa tl rullab Ataç'ın geçen gün dediği gibi: « 4 sorun, bakalım Alman mı deyor, Alanla yu katen bir evvelki — yani Branuz ve ein altında daha az kalmış olan — nesle şurken dikkat edin: hep Alaman, Dayan 2 Gaponya deyecektir. Buna galat deyecveksiniz. da dediğim gibi, benos değil. Çünkü e sine uyarek olmuş birdeğişiklik: asıl $ işin itham Üapon deyorua, yara pim «Görmesi», «Cepenea> mi deye büyük farkla bir değişiklik olmas» deyekiye Fakat ben tenirle ö dl ölür deye iddi ; çünkü görüyoruz ki yine eyni Fransız tesiriyle & yılık Lehistan Polonya olda. Sonra, bu «ehemmiyetsiz» yabandı bi #tmezsek v6 olsun vörün detsek daha de itiraz etmek kabiliyetini kaybeder; dilde milliğ bünyeyi muhafasa etmek iyiş evvel bu yabancı tesirlerine yat çoliyhşi  Yabancı tesiri ve türkçhülni değji aramak kaygusu ile, bazan şimdiye kada dil bünyemize muvafık olatak yerleşmiş ilgli bile değiştiğini görüyoruz. Meselâ, devvalea b Kimiz motor'dan başka) meska. Şimdi, yine biliyorum deye ukalâlık taslamak deye yazanlar ver. Bu kelimenin aslı . olamaz, türkçesi mısıka'dir bunun. e Rüya gören # Düşüncelerimin mercan ehrami Dönmesi istenen ipek kervanlar. Ve taşıyacaklar rüyalarımı, Alından kuşlara dönüp zamanişe.. Kaybolan fildişi mermer Allahlar, - Şarkıları meşhur dost memlekefin - ; Uçurdular, dağlar ardı sabahlar, Mavi kuşlarını tanıdık cennetin., Ve kirpiklerinde taşınan rüyal Haber getirmiyor o, deyalardani, Bamer gündüzlerle yikanüt 'eğyü1 Tuz'a kızlarını kaybeden iimân NR İ