30 Temmuz 1936 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5

No. 2084—399 Dil Tedkikleri : 2 ———— — HE EE — — UYANIŞ O e Yabancı Kelimeler Türkçede Nasıl Yazılmalıdır? Türkçeleşmemiş kelimelerin yazılışı: Bir dile başka bir dilden gelen ve geldiği dilin ses ve yapı kaidelerine uymiyarak kalan yabancı kelimeler her dilde asıl imlâlarile ya- zılır. Bunun başlıca sebeblerinden biri dil bilgi- sinde esas olan şeyin ses ( (phonöligue) ! değil, şekil (morphologie) olmasıdır. Şekli doğuran da kelimelerin asıllarındaki köklerdir. Avrupa dillerinin çoğu bizim gibi nasıl okunursa öyle (phondligue) yazılmaz. Kelime- lerin imlâlarını tayin eden eski kökleri ve sonradan aldıkları eklerdir. Bu kök ve eklerin bazen muhtelif dillerde aynı olduğu vardır. Ö zaman görürüz ki her iki dilde de bunlar asıl imlâlarını muhafaza etmişlerdir, fakat baş- ka başka okunurlar. Çünkü, yazılışı tayin eden şey kelimenin aslı, okunuşu tayin eden ise dilin bünyesidir. Meselâ, g harfi Lâtin dillerinde, ince sesli harflerle j veya © veyahutda h okunur. Anglo-Sakson dillerinde ise g veya © okumur. Fakat, Lâtin aslından gelen bir kelimedeki 9 Anglo-Sakson dillerinde, hiç bir suretle ses ciheti göz önünde tutulmadan, 9 diye yazılır, fakat € veya g okunur. Aynile, Anglo-Sakson bir kökteki g harfi (yani ince harfler onündeki g veya € sesi) lâtin aslından olan dillerde hiç bir zaman / veya dj olarak yazılmaz. g şekli mahafaza olunur fakat j okunur. Binaenaleyh, kelimelerde esas olan, kökler, yani asıllardır. Okunuş, ber milletin dilinin yapılışına göre değişir. Bu itibarla, bir kelime bulunduğu şekli muayyen dil kanunlarının tesiri ile almıştır. Bunu bozmak, bir ilim kanununu bozmak olur. Diğer taraftan, yabancı bir kelimenin oku- nuşunu başka dilde aynile vermek kabil değil- dir, Meselâ bizde, son moda ile, parfümöri gibi garip kelimelere tesadüf ediliyor. Bu, fran- sızca parfumerie kelimesinin sözde türkçe ya- zılışı olacak |! Halbuki o yazılıştaki ö sesi ke- limenin İransızca okunuşunda yoktur. © harfi f#ransızcada adeta hiç okunmayan bir harftir. Gayet hafif bir ö şeklinde duyulabilir. Fakat Yazan: Vahdet Gültekin hiç bir zaman tam bir ö değildir. Binaenaleyh, bu sesi türkçeye geçirmek kabil değildir. Bunun gibi daha bir çok sesler vardır ki türkçede tam mukabilini bulmak kabil olmaz. — Sonu 150 nci sayıfada — —Sonu 58 nci sayılada — Ispanyadaki isyan... Son haftalar ld” içerşinde İspan. iğ yada çıkan mü- | him bir isyan, © şimdi de bütün gidiyor. «Paris © Soirr gazetesi, İspanyadaki isyanı, hulâan olarak, şöyle S1 anlatıyor : « Sabah sö- at üç buçuk. © Madrit mezar. lığının bekçisi son defa olarak mezarlığın par- maklıkları Ö“ nünde bir oto- mobil duruyor. : Onbir kişi yere İsyancıların şimal ordusu kumandanı eneral Mola İsyancıların işgal ettikleri Barselonda San-Juan caddesi