8 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

No. 1882—197 SERVETİFÜNUN 231 bizzat doğrudan doğruya yazmaktan çok daha zordur. Bu şeklin tam ihtiyaç gösterdiği hakiki savatkâr M. N, Rainov'dur. Şimdiye kadar neşrettiği eserler şunlardır: <En iyi halk masallarından seçme yazılar», «Altın kuşlar», «Çocukların çocuğu», «Garip hikâye- ler», «Altın tencere», «Camlı köşk», «Hikâyeler ağacı», «Güzel peri», «Prens ile tâun>». Genç bikâyecilerimiz arasında M. Emile Karo- lov'u saymak lâzırıdır. Bu sanatkâr son zamanlarda «Neşeli kız arkadâş» unvanlı hikâyelerini havi bir kitap neşretmiştir. M. Todor Harmandjiev de zikre değer. M»: Tatiana Condratenko da muhtelif gazete ve mecmualarda mevzuları hayattan alınmış büyük ve küçük bir seri hikâye neşretmiştir. M. Simon Andrdev mevzularını bizzat çocuk hayatından aldığı lezzetle okunabilecek bir çok hi- kâyeler vermiştir. Çocuk ruhunun içine —şehirli ve- ya köylü çocuk— kim bakmışsa, orada karışık bir ifade bulmuştur. Halbuki, muharrir ilk eserlerinde, çocuk âleminin muhitine temas ediyordu, Yavaş yavaş bu hayatın ta içine nufuz ettiği görüldü. Bununla beraber, nu- fuzun epeyce müşkül ve mühim olduğunu da bu suretle göstermek istiyordu. Eserleri meyanında: «Kasırga», «Müneecimler», «Uçurmalar» zikre değer. Maruf bir muhafrir olan M. Dimitre Chichmanov uzun senelerdenberi çocuk mensureleri sahasında çalışıyor. Realist bir muharrir olan, ve büyükler için yazdığı eserlerde natüralist görünen M., Çbi- chmanov çocuk hikâyelerinde bilhassa kendini gös- terir. Mamafih, bu içtimai unsurun temayüz ettir- diği «Bir âsi» ismindeki romanı çocukler için yaz- dığı eserler meyanında değildir. Buna mukabil, M. Denteho Martehevsky—Lioulia- kov tam manasile realist. ve içtimai hikâyeye tevec- cüh gösteren bir muharrirdir. İki kitap neşretmiştir, «Yapyalnız biz» ve «Küçük dostlarıma mektup- lar», Ve bu satırların muharriri M. Nicolas Nikitov da «Arkadaşlar» ismi altında, içinde realist ve içtimai hikâyeleri toplıyan bir kitap neşretmiştir. Son günlerde, çocuk edebiyatımız, Bai Gagno'nun müteveffa Al&ko Constantinov'un klasik eserlerinden adapte ettiği çocuk hikâyeleri ile zengişleşmiştir. Bu adapteleri aynı zamanda M. Nicolai Fol'u me- dyunuz, Bu muharrir ayrıca, en müntahaplarını neş- retmiştir. Bundan başka çocuklar için ikinci mizahi roman olan «Mechko ve arkadaşı Taralechko'nun harukülâde sergüzeştleri» isminde bir roman yazmış- tır. Bu roman, iki çocuğun dünyayı dolaşlıkları e8- nada başlarından geçen maceraları anlatan küçük küçük parçalardan mürekkep eğlenceli bir seridir. Muharririn yeni bir eseri de aynı mevzua müşabihtir; «Fatounteho ve Fatounka, yahut iki çocukla bir kedinin aya seyahntleri» Çocuk edebiyatımızda tarihi hikâyeler de yok değildir. M. D. Pantehev-Kardachev uzak mazimiz- den mevzular alarak tarihi hikâyeler vucuda getiren yegâne muharrirdir. Burada bir muvaffakiyeti kay- detmek lâzımdır. Tarihimiz yeni doküman ve muta- larla hergüu bir az daha zenginleştikçe, muharrir bunu gözden kaçırmamaktadır. Bilhassa bir kaç senedenberi gençler için bir çok güzel tarihi hikâye- ler neşredilmektedir. Bu çok faydalıdır. . Pantehev-Kardachev «Madara süvarisi> isimli içinde taribi hikâyeleri toplıyan bir eser neşretmiştir. M. İvan Kirilovun çocuklar ve aynı zamanda gençler için yazılmış olan «Baba ocağı» isimli hik&- yeler kitabının intişarı, bize, bu çocuk muharririni biraz hususi bir şekilde göstermiştir. Muharririn gençler için yazdığı eserierini tanıyanlar, onun çocuk hikâyelerinin kıymetini takdir için fazla zahmet çek- mezler. M. Kirilov'un halk kurafelerini ve masalları tercihte şayanı kayıt bir muhabbeti vardır. Muharrir, çocukluğunda, doğduğu şehir olan El&na'da güzel macerâlar anlatan büyük annesi Krassa'dan bir cok hikâyeler dinlemiştir. Bu hikâyeler onun şair muhay- yelesine çok büyük tesirler yapmış ve bilâhara bu maceraları, muharrir, lezzetli ve renkli birer sanat hikâyesine çevirmiştir. Çocuk edebiyatında tecrübeler yapan M. Vladimir Roussaliev ve M. Pantcho Mikhailov tercihan röalist ve içtimai hikâyelerde bize bikes çocukların sevinç ve kederlerini tanıtmağa çalışmışlardır. M. Gheorghi Raitchev «Paranın başından geçen masal» isimli küçük hikâyeler kitabının muharriridir. Bu muharrir ufak çocuklardan ziyade yetişmiş çocuk- lar için yazmıştır. Burada bahsedilebilinir daha bazı muharrirler de, isimlerini saydığımız sanatkârlara kuvvetlerini yetiş- tirebilmek için, mecmua ve gazetelerde çalışmakta» dırlar. ei Bizdeki çocuk tiyatrosu eserlerine dair yaptığı etütlerden birinde M. P, Zakhariev-Teh&mera şöyle diyordu: «Çocuk edebiyatımızda tiyatro eserlerinin insana ilk verdiği tesir, bugün hâlâ, onların bu nevideki ilk tecrübelerin basitliğini ve saflığını muhafaza edişidir. Çocuk tiyatrosu mubarrirlerimiz, sahne eser- lerinin sanat vasıflarını ihlâl eden pödagogigne bazı meyillerden, kendilerini bir türlü kurtaramainışlardır. Denilebilir ki, hali hazırdaki bütün çocuk edebi- yatı eserlerimize hâkim olan umumi karakterden tiyatro eserlerimiz hariç kalamamıştır. Yani realism tesirinden ziyade, edebiyatımızda umumiyet itibarile, hayali mevzu ve unsurlar hâkimdir. Filhakika. ço- cuk tiyatrosuna dair ahlâki eserler kaleme alınmıştır. Fakat bu kalem tecrübeleri, ahlâki sahne eserleri meyanında, çocuk piyeslerinin inkişaf etmiş şeklini göstermekten çok uzaktır.» Biz, çocuk tiyatrosu karakteri noktasınan M. Teh&mdra ile tamamen hemtikiriz. Bununla beraber, bize öyle geliyor ki, çocuklar için vücuda getirilen dramatigue eserleri kastetmek manasında kullanılan <piğces veya «drame> ifadeleri, burada muvafık düşmüyor. Çünkü bu iki kelimeden umumiyetle, tiyatro artistlerinin ruhunda husule gelen mücadele, çarpışmalara istinat ettirilerek vücuda getirilen eser- ler manası anlaşılıyor. Daha iyi ifade edebilmek için, çocuk piyeslerine sadece «<scönette» demelidir, — Devamı var —