8 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6

a li 230 SERVETİFÜNUN No.1882—197 Yazan : Nicolas Nikitov Türkçeye çeviren Reşat Feyzi Bulgaristanda Ekserisi çocuk edebiyatında bir isim yapmış olan genç şairlerden oldukça kalabalık bir grup, &on za- manlarda çocuk edebiyatına girmeğe muvaffak ol muşlardır. Şu isimleri hariç tutmak lâzımdır : M. M. İvan Karanovsky, Dimitre Pantöldev, Vis- dimir Rouşsaliev, Mr“ St. Tsankova ve Christina Stoyanova, M M. Nicolas Fournadjiev, Gheorghi Karaivanov, Gheorghi Kostakev, Vassil Pavourdjiev, Âth. Douehkov, v. 8. Bu şairlerin hiç biri şimdiye kadar birer kitap dahi neşretwemişlerdir. Bobevsky ve Me Catherine Mantacheva'nın isim- lerini zikretmeden geçmemek lâzımdır. Bu sanatkâr- lar bir çok çocuk kitapları yazmışlardır. Küçükler arasında bu kitaplar çok tanınmıştır. Fakat bu şair- lerin eserlerindeki sanat kıymeti kendilerinden sonra gelen şairlerden çok aşağıdır. # x* * Çocuk nesrine ait bir çok eser ismi saymak ve bu nevi temsil eden hakiki eserler göstermek imkân- sızdır. Bu nevide vücuda getirilen ve işaret etmeğe diğer eserler hep yeni taribler taşırlar. Büyük cihan harbinden sonradır ki, bizde çocuk edebiyatına dair nesirler edebiyatımızda bir ter işgal etmeğe başla- mıştır. Bu nevide masal kubilinden hikâye taslakları faik bir mevki ihraz ederler, Müteakiben ahlâki wi realist büyük, küçük hikâyeler gelir. Garibeleri havi hikâyeler nevinde M. Anglel Karaliytehev en muvakkak olan muharrirdir. Şayanı hayret derecede velüt olan bu genç muharrir halk eserleri içinde mebzul bir his memba! bulmuştu. Ve bunun için maddi manevi bir çok takdirlere mazhar oldu. Ferkalâi nakil kabiliyeti sayesinde, çocuk edebiyatımızda şimdiye kadar mevcut olmyan yer- yeni olgun ve orijinal bir hikâye siyle'i yaratmağa muvaffak oldu. Mükenınel bir hikâyeci olan M. Ka- raliytehev mesaisini yalnız masal tarzındaki hikğ- yeler üzerinde teksif etmiştir. Bize öyle görünüyor ki çocuğun şeni hayatı onu hiç bir vakit alâkadar etmiyor. Bü bir kayıptır, çünkü sanatkâr bu şeni hayatta müsmir ve faydalı bir çok mevzular oldu- gunu görecekti. M. Keraliytehev yalnız halk masal- larının şeklini değiştirmekle kalmıyor, onlara bazı Çocuk Edebiyatı unsurlar da ilâve ederek aslı üzerine, kendine mahsus güzel bir uslüpla orijinal hikâyeler vücuda getiriyor. Eserlerinde ekseriya, realizm ile fantaziyi ve roman- tizmi terkip eder. Ye bu suretle küçük okuyucula- rını, hergünkü müptezel şeniyet âleminden daha gü- zel ve şayanı temaşa bir başka âleme götürmeğe çalışır. Mubarrir her zaman oçijinal olmağa gayret ettiği için, ekseriya style ve lisan hatalarına düşüyor. Kullandığı bir çok ilmi, fenni ve yabancı kelimeler lisanını sakflleştiriyor. Fakat, herşeyden evvel şüphe edilmiyecek bir hakikat varsa o da, M. Kara- liytehev'in, bugün, genç çocuk hikâyecilerimiz arasın- da maddi manevi, en çok takdire mazhar olduğudur. Eserleri meyanında:; «Ayı yavrusu», «Küçük altın parçalar», «Kanatlı kahraman», «Kralı — Marko», «Meryemin gözyaşı», «Mesut adam», <«Âteş köşesin- de», «Perileı #lemi», v. &. M. Constantin Constautinov'un eserlerinde her zaman realist ve masal unsurları bulunur. Keza nedret de yazılarında yer bulur M. Constanlinov şeni hayatın mevzularını işler, İnkat onları cazibeli hikâye kadrosu içinde inşa eder. Muharrir realist mevzuları ve masal nüvelerini muvaftakiyetle kul- lanır. Ruzmerre hayat vak'aları ve küçük hadiselerle örülmüş olan M, Constanfinov'un hikâyeleri, lisanı- nın saflığı ve şairaneliği ile temayüz eder. «Senin için hikürulers, siırlak kuşunun hikâyeleri: eser leri zikre şayandır. Kadın hikâyecilerimiz arasında M” Vülis Boyn djiğva'yı saymalıyız. Hikâyelerini Karaliytelev ve Constantinov'dan başka bir tarzda tfihkiye eder. «Büyük Allah» vu «Yerden göğe kadar» isimli iki kitabında da asıl kahraman ve Allah bizzat kendi- sidir. Al” Boyadjidva'nın hikâyelerinde, kahramanlar çocuk olacak yerde, kuşlar, çiçekler, nebatlar ve hayvanlardır. Bütün bu cansız şabsiyetler Allahın himayesi ve hüsnünazarı altında yaşatırılmışlardır. M. Ran-Bossilek'ten başka M. Nicolai Rainov da genç çocuklur için yazdığı orijinal eserlerile tanın- mıştır. Bu sanatkâr da halk masallarından güzel hikâyeler çikarmak hususunda muvaffak olmuşlar- dandır. Yeknazarda, bir halk masalını çocuk hikâ- yesine çevirmek için fazla zahmet ihtiyarına lüzum yoktur, zannedilir. Hakikatte ise böyle değildir. Bu