17 Aralık 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 18

No.1844 —159 SERVETİFÜNUN 45 Çin ve Japon ihtilâfı Dünya vekayii meyanında en ziyade nazarı dik- kati çelbeden şu son aylardı Aksiyi Şarktaki Çin ve Japon meselesi oldu. Nitekim bundan geçen İaftü da bahsetmiştik. Eaki zamanlarda, battü Harbiumumiden evvel hükümetleri, en yakın konişu devletler arasında 20 hur eden ihtilaf ve mühatebeler karşısında bilaraf ve seyirci bir vaziyette kalmakla iktifa sderlerdi. Fakat asre terikkiyat ve bilhassa İarbiumumi, uzak veya yakın dünyanın herhangibir noktasındaki büyümeğe müsait böyle esaslı ihtilaf ve münazanlar müvacehesinde bütün devletlerin ayni asabiyet ve öndişeyi izhar etmelerine sebep oluyor Nitekim Mançuri meselesinden dolayı Çin ve Jar ponya arasındaki siyasi münasebatin gerginleşmesi ve kanlı müsademeler olması Cemiyeti Akvamı hürekete getirdi. Bu anlaşamamazlığı sulhen tesviye ve hal letmek için virçok iç timalar yapıldı. Çin ve Japon hükümetleri nezdinde teşebbüsler ve İavassuntlarda. bu lunuldu. Fakat anla gıliyor ki cihanın en kudretli hükümetleri- nin mürahhaslarından mürekkep bu meclis dahi bu işe bir niha- yet veremiyecek. Çün ki Asyanın Ooöteki ucunda bu iki tarihi millet yine bir boğaz aşma devresile tarihe lekeli ve siyah bir yaprak ilâve ediyorlar. Kıvılalm Avrupa ve Amerikaya sirayet etmesin, çünkü bu defaki harbe (Büyük, Umumi) tabirleri pek küçük ve münasebetsiz düşecektir. Bu harbe sebep olan Mancuri denilen kıt'a 993,000 kilometre murabbammda büyük bir arüzi parçasıdır, Bir kısımı Rusyaya aittir, bundan başka Kore denilen bir pürçasinı Jüponlar 1410 senesinde ilhak etmişlerdi. Burası dahn ziyade bir mahuret yuvası olarak telâkki edilmektedir. Fakat iklimin pek seri olması dolayısile Hovjey ve Şantong eyaletlerinde imeskün çinliler buraya gelerek verleşiyorlar. Buna mukabil iklimin pek sert olması dolayızile kendileri gidemeyen Japonlar Mançuriye Korelileri iskân ötmek ve bu si retle Çin islilâsına mukabele etmek iştiyorlar, Fakat Mançuride sakin 29 milyon Çinliye mukabil Japonlar aveak 1 milyon kisi yerleştirebildiler, İkliminin biraz şerti olmasına . rağmen As yanın bu kıt'ası pek bereketli, mahsuldar, adeta bir (arzi mesut) olarak kabul edilmek- tedir, Zitünte pek elverişli almasından manda dağ“ larında zengin kömür ve demir madenleri bulunmaktadır. Şüp- hesiz yanı başlarında bulunan ve çok geri ve miskin bir milletin elinde bulunan böyle mümbit ve güzel bir parçayı Japonlar ilk Japonların hayat ve i E Alpi ğe ace emi Mançuride : Diy me ban birini geçen hırsatta | yak alanda o bulunmadı- ME EA ye istiyorlar. Esasen (Japonların © #ını gösterdiler. Geçenlerde Japonyanın Atina sefirile bir mülükat yapan bir Yunan güzetecisine &elir, Çin ile Japonya avasındaki muallak mesail adedini 300 olarak söyle- miştir ki Juponların Çin ile hiçbir zaman anlaşmağa niyeti olmadığını pek güzel ispat etmektedir, Cemiyeti Akvamın bu muslihane meğaisinde en ziyade gayret sarleden M. Briand oldu. Bu sebeple geçen ay Almanyanın bir şehrinde toplanan Beki Muharipler namındaki bir cemiyet M. Briand'ın bu mesaisinden dolayı kendisine teşekkür ve onu 8 askeri diyerek tebrik etti. Bütün bu hercümerç içinde Çine Manda teklif edenler de oldu, fakat İtalyadan çıkan bu haber pek çabuk söndü. Bu meselede Rusyanın ve dolayısile Amerika ve Avrupanın pek yakın alâka ve menfaatleri vardır. Temenni edelimki bu ihtilaf çabuk halledilsin ve bu Maneuriyi işgali bu arzunun mev'urna bir tezahürün- den ibarettir, Fakat Japonlar bu işi yaparken sebep olarak bunu göstermediler. Bakalım bu şiddetli ihtilâi daha ne şekillere girecek ve Mançuride kan kökülmesinin önüne ne yaman geçilecek ? g G.