28 Şubat 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6
194 AN Şi N. 1698—13 mm FENNİ MÜSAHABE : Beyaz kömür, fiş iş ya semadan rahme, yerde (adli 95 Senelik irva ve iska projesi .— Akar sular ve şelâleler .— elektrik kudreti istihsali . — Bursada, setbaşında . — Ziraat memle- keti ve yağmuriar.— Türklerin irva ve iska işlerinde hünerleri.— Setler, bentler, cetveller. — Nehir yollari: Sabanca gölünün ayağı.— Tuna ve Rayn nehirleri.— Nehirlerden seyrisefer hususunda İstifade, e A Geçen hafta içinde enbüyük hadise, dala mükabil mümkün olduğu kadar doğru olacak, doğrusu, memleket namına, ortaya konulan en Ankara ve İstanbul beynindeki mesafeyi kisal- büyük fikir Nafia vekâletinin irva ve iska tarak, süratli otomobiller bu, mesafeyi altı, yedi projesi idi. saatte alabilecek. Bu tasavvur bir misaldir ve Muhterem Nafia Vekili Recep Bİ. nin yeni yollarımız her halde tamamile asri başına gelince, yevmi gazete muharrirlerinin de olacaktır. söyliyecekleri gibi, memleketin ihtiyaçlarını tet- kike koyulmuşlar. Recep Bİ. yirmi beş senelik, Türkiyenin İrva ve iskaya gelince, buna müteallik yolları, irva ve iska ameliyeleri, bunlara proje, hükümet erkânı bilhassa başvekil İsmet mümasil sair ihtiyaçları için bir porğram çizmiş. Paşa Hz.nin evelce “demiryollar siyasetimizi Yine yevmi gazetelerin gösterdiğine göre, su siyaseti takip edecek» tarzında ifade etmiş - bugüne nazaran olacak — bu porğramın irva oldukları fikrin tatbik sahasına çıkabilmesi için ve iska cihetine tekabül eden meblağ 250 mil- atılmış olan mühim bir hatvedir. yon liradır, senede on milyon lira demek ki Ortada bir irva ve iska tabirleri varsada, porğramın bilhassa irva ve iska kısmının aza- yevmi gazetelerde de bu tabirler tekrar oluna- metine bakılırsa hemen hiş bir şey degil! gelmekte isede biz mevzuu bahs olan projenin Memleket namına, iktisadi ve içtimai hayat- su siyasetine müstenit bulunduğuna zahibiz. ta enmüessir olan mafia işlerinde, yirmi beş Su siyaseti diyince de anladığımız başlıca senelik bir devreyi düşünmek, rubu asra ait üç büyük kısımdır. Biri beyaz kömür denilen proğramı çizmeği teemmül etmek durendişliktir, tabii servet menbaları, kudreti elektrikiye bin kere hamdolsun, her şeyden evel bizde istihsıline yarayabilecek akar suları, şelâle- isterse bizden sonra tnfan yağsin!» diyen idare leridir. , adamlarının devreleri artık geşmiş olduğuna 'Vekrar olunagelmiştir : Bursayı ziyaret eden bir işarettir. bir ecnebi uzunca bir müddet setbaşında dur- Nafia vekâletinin 25 senelik projesi de muş, akan ve şelâle teşkil eden suları temaşa dahildir. Yollar, diyince bizim eski sistem, etmiş, etrafındaki yerlilere demiş ki: bu su bilhassa bize göre bakimdan mahrum şosele- böyle akar, sizde boyle bakar mısınız? rin alelâde çoğaltılmasını anlayamayız. ka- 'Türkiyemizde böyle akar sular vardır, me- ön! arabalarına nispetle şimdi vesaiti nakliye selâ Toroslarda.. Nice türbinler çevirecek ne- pek değişmiştir. Otomobiller, otobüsler, kam- hirler vardır. yonlar her tarafta aldı yürüdü. Eski ağıza yeni Ümumi harp sırasında milletler makinele- taam yakışır, derler ama eski o yollarin rini döndürmek, vapurlarını, şömendöferlerini yeni nakliye vasıtalarına tahammülü yoktur. işletmek için mahrukata (kömür ve petrol) Zifli, katranlı, kerpiçli, hatta demir levhalardan ihtiyacı pek şiddetle hissettiler. İstanbul, deniz dayanıklı yollardan türlü türlüsü taraf taraf vasıtası ımuattal kaldığı; hariçten de kömür tecrübe ediliyor. Şüphesiz 25 senelik projenin alamadığı, kara vasıtası da bulunmadığı için kö- yolları enyeni sistem, üstünde işliyecek ma- mürsüzlükten çok sıkıntı çekmişti. Zonguldak kineli ağır arabalar elverişli yollar: olacaktır. ve Freğli kömür havzasından istifade edememiş Nafia vekâletinin, bek yakınlarda icrası şartile, ti, Kehtane ve Gemlik civarında işletilmesine Ankara ile İstanbul arasında yepyeni, kâmilen çalışılan linyit kömür ocakları da bu kömürün asfalt bir şose yapurmak tasavvurunda oldnğu da kuvvei haruriyesi zaif olmasile mahdut istifade söylendi. Bu şose, demir yolunun dolanbaçlarına temin edebildi. » Y
