7 Şubat 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8
146 UYANIŞ irk Metbusk sergisi 'Dürk matbaacılığı teessüsünün 200 ncü yıl dönümünü idrak etti. Garpta mütaharrik lâtin hurufatı ile ilk ki- tap 1440 ile 1450 arasında basılmıştır. Arap hurufatile ilk kitapta 1514 senesinde İtalyanın Fano kasıbasında tabedildi. Türkiyde matbaa- cılığın tesisi daha sonradır. 'Türkiyede gayrı müslim anasır dillerile ta- b'iyat icrası için matbaalar açılmış, 1728 senesi Kânunsanisinin 31inci günüde Arap harflarile ve Türk dilile eseri basın matbaa kurulmuştur. Yirmi sekiz Mehmet Faizi çelebinin Paris sefirliği zamanında kendisile birlikte Fransaya gidip garp medeniyetini tetkik etmis olan oğlu sadaret mektubi hulelasından Sait Ef. ile mülteci ve mühtedi bir macar olan dergahı âlı mütefer- rikalarından İbrahim Ef. bu işin ilk müteşeb- bisleridir. Istanbulda kitap muhabbetini salgin bir devri olan üçüncü Ahmedin Padişahlığı za- manında sadrazam damat İbrahim Paşaya ver- dikleri istida ile faydalarını sayıp dökmüşler, izin istemişlerdir, sıdrazım bu işin nafi bir iş olduğunu, kaptan paşının de- fterdar efendi ile ketküda paşa ile müzakere e- derek müsaade olunmak üzre iktiza eden kâ- basma san'atının gıtların yazılmasını arzühalin derkenarında bil- diriyor. Bu istidayı müteakıp İbrahim paşanın da ibram ve 1srarile şehislâm Abdullah Ef. tara- fından bir fetva verilmiş, üçüncü Ahmet, Sait Ef. ile İbrahim Müteferrikaya hitaben bir fer- is Liya IN kepeğe cil a) Al leo! ele salla dala) dl Alİ s7 zle Ye dil çyal Ap 4lü 27 em ES, iii Z 3 A Gael İMSTİN Ma il e) Te iü pile se ds” e ppsal Şal ae öle zaya çileli MA — — ve ül İL Ye 512455 Ana dek ği GL sali İYİ düze Gi)3l özal Je > 3 desa gel kel Si dl Lp yle Je gö 7 yyial once ye$ Müzi WS, ip AT a7, ay Aİ AŞİ Jl dila hide gube Sb «al gezel öy öğil mi GT YA düzme «ve ğe gülay ae 4S. del doğ OYA Mezeme Şehülislâm Aptullah Efendinin verdiği fetva man çikarmış. Tefsir, hadis, fıkıh ve kelâmıkadim kitabları basmamak şartile matbaa tesisine ruh- Sait Ef. ile İbrahim müteferrika aralarınde bir şirketi- mudarebe akt, edevatı imıl etmişler, hurufatı dökmüşler, İb- rahim Ef. nin Sultan Selim semtindeki,konağın- da matbaayı filen te'sis edip işe başlıyorlar. İlk matbaa hazırlığına 1727 tarihinde başla- nılmış, ancak iki sene sonra 1729 Kânunusı- nisınin 31 inde ilk kitab satışa çıkmıştır. Bu kitab «Sahhahı çevheri» isimli lügatin tercü- mesidir. sat veriyor. alât ve Bu eserin tab'indan sonra diğer bir çok fay- dalı eserler basılmıştır. OCAKTAKİ SERGİ "Türkiyede ilk matbıanın 200 üncü yıl dönü- mün münasebetile Türk ocağında Matbuat ce- miyetinin hazırladığı matbuat sergisi açılmıştır. Sergi 10 gün devam edecektir. Küşat merasiminde meb'usumuz Hâmdullah Suphi, Vali muwini Fazlı, Şehremineti inu- avini Hamit gazete ve mecmun sahip ve muharrirleri, kitap tabilerinden ve matbıacılardan ekserisi hazır bulunmuşlardır. Beylerle diğer bazı davetliler Matbuat cemiyeti reisinin nutku : Cemiyetimizin bu daveti yalnız Türk Ocağının kucağını kabul etmek luttunda bu- lunduğu küçük bir sergiye iltifatınızı recaetmek için değildir, bu münasebetle tarihin Güten- berg adına kaydettiği mühim ihtiradan 'Türki- yede “Türk dilile bir mükemmel eser aldığımız günün yarın (200) ücü yılına kavuştuğumuzu Türk matbaacılığının banilerini minnetle anmağa vermek hatırlamak, hörmet ve vesile istiyoruz. O vakıt Türkiyede türkçe bir kitap basması- nın icadından üç, Türkiyede türkçeden başka dillerle kitap basılmaya başladiğindan itibaren iki büçuk asır beklemek lâzım geldi; ve bu gecikme hiç şüphe yok, Türkçenin ve 'Türki- yenin ve Türklerin lehine olmadı: bununla bera- No.1695 —10 j j
