5 Ağustos 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

L —.. ae 6 HABER — Akşam Postası ingiliz “ Artık Almanya ilf hesabı görmeliyiz ! ,, İngiltere Ay nihayetinde bir milyon insanı silâh altına toplamış bulunacak; harp bu yaz muhakkak — patlıyacakmış gibi bütün tedbirler alınıyor G ARAP AĞA Yazan Stanislas Roşefonkold RAERIRPEURENLARİ Bu günlerde Londraya — yapılan bir seyahat insanınm kuvveimanevi- yesini arttırıyor. Efkârı umumiye. nin hükümet mükarreratı üzerinde bu kadar mühim tesirler tevlid et. tiği bir memlekette ferdi ve şahsi aksülâmeller şu veya bu resmi be. yanattan çok daha ehemmiyetli ad- dolunmak icab eder. Birçok muharrirler, idarecilerinin zayıf olmaları dolayısiyle İngiltere- Yi artık bir dekordans halinde ad. dettiler. Şurası muhakkaktır ki u. mumi harbdenberi İngiliz idarecile. rinin gerek Avrupa ve gerekse u- zak şatkta tatbik etmiş oldukları fena politika İngiltere için bütün dünya mikyasında birçok sıkıntılar verdi. Fakat Habeşistan, Çin ve Münihte İngilterenin maruz kaldı- ğ1 izzetinefis darbeleri nihayet halk üzerinde tam — bir aksülâmel uyandırdı. İngilterenin çehresi asıl hatlariyle meydana çıktı. Bu çeh. rTöde azim, sebat ve cesaret mana. sı mevcüttu. Maamafih Çemberlaynın, parlâ. mentoya mecburi askerlik hizmeti- nin tesisi işini ve Avrupada birta- kım yeni siyasi taahüdlere girişil. mesini teklif edebilmesi için Prag. m Almanlar tarafından işgali icab etti. Çemberlayn bu suretle en mü. him muarızı olan Vinston Çörçile de hak vermiş oluyordu, İngiliz efkârı tmümiyesi bundan dolayı Çemberlayna kızmadı, İngi- lizler peygamberlikten pek anla - mazlar, Buna mükabil hatasında ısrar etmiyen bu adama karşı mü. tesşekkirdirler. Infirat devri artı' geçti... İki senedenheri Tİngiltereye git. memiştim, — Londrada birkaç saat firad devrinin tamamiyle geçmiş ol- duğunu anlamağa kâfidir. İngiltere payitahtmm en iftihar ettiği yer olan parklarda geniş si- perler kazılıyor, binaların tepeleri. ne tayyare defi top ve mitralyöz. leri yerleştiriliyor. Londra hava. larımda mütemadiyen tayyare motö rü sesleri işitiliyor. -Londra bir Alİ- man istilâsina karşı koymağfa ha. zırlanıyor. Çünkü bu tehlike, şim. diye kadar Avrupa kıtasında olup bitenlerden müteessir olmamış İn. sanlar ve eşyaya da şamil bir teh- likedir. Efkârı ümumiyede büyük bir inkılâp müşahede olunuyor, Londra caddelerinde halkı milli vazifeye davet eden muazzam afis. ler var, Kışlalar ve talimgâhlarda toplanmış olan yeni efradın talim. leri halk tarafından büyük bir alâ. kayla takip ediliyor, Bütün bun - lardan anlıyoruz ki İngiltere tam bir harb yapmağa hazırdır. Bütün fahminler hilâfma olarak gençler büyük bir hahişle asker kaydolun maktadırlar. Orduların en büyük kuvveti di siplinlerindedir, derler. Bu — şerait altında İngiltere niçin askeri bir devlet olmasın? Rütbe farkınm en mükemimnel şekilde tatbik edildiği vezâne memleket İngilteredir. İnguterede mecburi hizmet usu. lünün ihdası halkın kuvvei mane- viyesi Üzerinde çok iyi tesirler tev. lid etmiştir. M. Ramsey Makdonaldın sözleri, bugünkü şerait içinde herhalde ay. ni aksi sedayr tevlid edemezdi. Sol temayüllü bir İngiliz bana şunları söyledi: “Gençlere silâh — kullanmasının öğretilmesi bunların psikolojileri ü. zerinde çok büyük değişiklikler tev lid etmiştir. İngilizler o kadar pra. tik görüşlü İnsanlardır ki ceğer bu. geçirmek, İngilterenin muazzam in. nu kuvvete karşı kuvvetle mukabe. ordusu Şu veya bu gaye için değil, Hitlerle mücadele İçin Harp istiyor! İngiliz ordu erkânmdan bazıları şöyle diyorlar. “Hitler, Münih- te bizim haysiyetimizi le etmek üzere yaptığınızı anlat. madığımız zaman onlar için askeri hizmetin hiç manası kalmaz, Her şeye rağmen sulh istiyen millet, bu gün ortadan yok olmuştur. - İngiliz 'gençliği yeni bir spor keşfetmiş bu. lunuyor. Bu da, harb Gençlik bu sporda da mak İstiyor.,, sporudur, birinci ol - Tabiatiyle kadınlar. buna iştirak etmiyorlar. Nevil Çemberlaynın ka., dınlar nezdinde bu kadar geniş bir şöhret ve sempati tesis etmiş olma. sınin sebebi de budur. Maliye na. zırlığı zamanında bıraktığı hatıra « lar ve tam bir meclisi idare reisi nutkuna benziyen nutukları dolayı. sile İngiliz mali muhiti de Çember. layna çok sadık bulunmaktadır. Mu hafazakâr mahfeller de kendilerini başvekile çok bağlı hissetmektedir. ler, Fakat, eğer bir sergüzeste ka, pılarak yeniden bir Münih hâdise. sini tekrarlamağa kalkarsa mem . leket bu projenin tâahakkukuna im. kân bırakmıyacaktır. Bu hususta en manidar alâmet Vinston Çörçilin kabineye girmesi hakkında son zamanlarda gazete - lerde tesadüf edilen fikirlerdir, Çünkü vasat sorait içinde yaşıyan İngilizler müzakere yollarını ta - mamiyle kapamış olduğu için Hitle. re son derece kızmaktadırlar, İn. gilizler her ihtilâfin müzakere yo .. luyla ve iki tarafça yapılacak mu. ayyen fedakârlıklarla kabili hal ol. duğuna kanidirler. Hitler herhangi bir müzakere yolunu tamamiyle fay dasız bir hale getirdiğinden İngiliz. ler için büyük bir cinayet miştir. işle. “Hitlerle mücadele için harp istiyoruz' ,, Meşhur İngiliz muharrirlerinden kırdı; sözünde durmadı. içindir ki onunla dövüşmek istiyoruz!.,, | Çörçilin 5 AĞUSTOS — 1939 İşte bunun biri ve ayni zamanda mebus olan Harold Nikolson şunu anlatıyor: — İngiliz kara ordusu erkânm - dan iki kişiye demokrasiler - için harbetmeğe hazır olup olmadıkları. nı sordum. Hayır, dediler. “Nasıl olur, siz harb etmek istemiyor mu. sunuz?,, diye Israr ettiğim zaman; “Elbette ki harbetmek istiyoruz, diye cevabh verdiler.,, diye cevab verdiler, ancak, şu ve- ya bu gaye için değil, Hitler ile | mücadele etmek için... O bize ça .- mur müamelesi vaptı. Münihte bi- zim haysiyetimizi küçülttü. Sözün. de durmadı. İşte bunun içindir ki onunla döğüşmek istiyoruz.,, Onlara müstakbel bir harbde ne. | rede döğüşmek istediklerini sor - dum, Bana: “Almeanyada!,, diye ce. vab verdiler, İşte Almanlar için uzun zaman müspet bir fikir bezlemiş olan İn- gilizlerde yepyeni bir fikir, Anlattıklarma göre İngilterenin garbindaki çi€tçiler açıkça göyle söylüyorlarmış: « Artık bu sefer Almanya ile hesabi tamamen görmeliyiz, 1919 muahedeleri kâfi derecede kuvvetli değildi. Almanya başkalarma en u. fak bir zarar veremiyecek hale ge. tirilmelidir.,, Bu gerait altında, büyük bir ma- nevi nüfuzu olan Lord Halifaksın prestijinin artmasını gayetle tabii karşılamak icab eder. Eğer Çemberlayn mevkiinden ay rılacak olursa onun yerini alacak | olan muhakkak Lord Halifakstır. Fakat eğer bir herb olursa Vinston başvekâlete getirilmesi — —a aa Rüzgârların tesiri Yazan: Dr. G. A. Bugüznlerde nun olmalıyız. Yurdumuz, arz derecsi bakımından sıcak olma- sı lâzım gelen bir iklim olduğu halde, bu rüzgârlardan dolayı memleketin Toros dağları. nın şimalinde bulunan kısmı sıcak iklim olmaktan kurtu- lur, Anadoluda bu mevsimlde esen büyük rüzgârlar tâ Asyanın ortasından gelir., Oraları ancak bu mevsimde mıya başladığından, hararet derecesinin değişmesi ne, Âsya ortasından kopan Trüzgârlar Anadolunun şarkı- nt açık bularak bize kadar gelirler. Anadolunun şimali Antitoros, cenubu da Toros dağlariyle kapalı olduğundan şarkı da kapalı olsaydı bütün memleket bu mevsimde pek sıcak bir iklim olurdu. İstanbul, ve Karadenizde bu mevsimde esen rüzgârlar da bize tâ Rusyanın ortasındaki steplerden gelirler, Gene oralarin bu mevsimde ısınmalarından dolayı, İstanbul da bu sayede, pek sıcak bir iklim olmaktan kurtularak, bir senenin vasati sıcaklık derecesiyle, İstanbuldan — bir kaç arz derecesi yukarıda bulunan Kopenhag şehrine muadil olur, Halbuki tamam İstanbul gibi 41 derecede bulunan Nevyork şehri deniz kenarında bulunduğu halde bu mev- simdc'cayırcayır yanar ve orada sıcaktan bir çok insanlar telef olur. İstnabulda çocuklar arasında tektük sıcaklık vurması görülse bile, sıcaktan telef olan insan işidilmemiş. tir . Demek ki bu mevsimde yük bir iyiliktir. Rüzgârm tesiri, estiği yerin sıcaklık derecesine göre başka başkadır. Vakıa her nereden rüzgâr esince, ha. raret derecesi daha az hissedilir. Meselâ hava 20 derece de sıcak, hem de rutübetle dolmuş olduğu halde bulundu- ğu vakit saniyede 3 metre hızla esen bir rüzgâr — gelse haya 14 derecedeymiş gibi sî_rvi'n olur, Yazın hararetin daha az hissedilmesi bir iyiliktir. Fa- kat kışım soğuk zaten ziyade olduğu vakit rüzgüâr eserse, soğuk daha fena hissolunur, zarar verir, Amerikalıların bir çok şehirlerinde, rüzgâr esen günlerde tuttukları istatis- tikler, rüzgârın, mevsime göre faydasını yahut zararını pek iyi göstermiştir: Rüzgâr estiği vakit sıcak mevsimde ise telefat azalır, soğuk meyvsimde ise telefat çoğalır. Bununla beraber rüzgârlardan bazılarının her simde zararları olur. Meselâ İstanbulda kuvvetli lodos rüz- gârı estiği vakit, hattâ lodos rüzgârı daha başlamadan ön. ce, pek çok kimse rahatsızlık duyar. Bu fena tesir, bizim yur- ısmM. üzeri- rüzgâr esmesi bizim için bü- mev” 4 i_ ’ sıcaklara karşı imdadımıza yetişen rüz. gârlar bazılarının sinirlerine | dokunuyor, kimisi sıcakta rüz. gârın zararı olur mu diye me- rak ta ediyor. Anadoluda, olsun, İstanbul. da ve Karadeniz kenarındaki sahillerimizde olsun bu mev- simde esen rüzgârlardan mem. ı * —-. MAF LAY , ZL YS ae Akdenizden gelen Trüzgâr denizden geldiği için vakit, bizim cenup arasından yukarı rüzgâr daha başlamadan, elektrikte karışıklık olur. gelir. malıyız. dumuzda ve yakın iklimlerle lara mahsusutur. Cebelüttarık bir boğaz olduğu nirler, uykusuz kalırlar, başağrısına sıkıntı basar.. Gene Akdenizden çıkan Fransara Ron nehri den şimale çıkan Trüzgârlarda öyle.. Bu rüzgârın her yerd? adı başkaldır, Bizde Lodos, Cebelüttarıkta Levante, Tirol. da Töhn, Fransada, cenup rüzgârı, fakat her tesiri yapan Akdeniz rüzgârı. Bunun fena tesirini rütubete hamlederlerdi. rütubet hissedilir.. Akdeniz Müzgârı daha gelmeden, yerden çıkan Belki fena tesir de bundan ileri Akdenizden gelen rüzgâr” ve oraya şarktan geldiği halde, Akde - İstanbuldaki lodos rüzgârı tesirinin aynini yapar. Oralarda bulunanlar da, şark rüzgârı estiği rüzgârı estiği zamandaki gibi sinirle” tutulurlar, içlerine esen ve Tirol dağlarının vadisir- yerde ayni Halbüuki gelmeden — rahatsızlık « Lodos rüzgârından her mevsimde çekinmeli, fakat bu mevsimde esen şimal ve şark rüzgârlarından memnun ol- TP LTPRPAER PÜT LN —— kat'i intibadır, İşte bundan dolayı. dır ki İngilterenin istikbaline em . niyetle bakmak İcab eder. İngiltere hava kuvvetleri kemi, yvet ve keyfiyeti itibarile bütün dün ya mikyasında birinci mevkii al . mak yolundadır. Donanması dünya. nın en kuvvetli donanmasıdır. Ka., ra ordusunun teçhizatı da bütün dünyada bir eşine tesadüf edilemi- yecek bir mükemmeliyettedir. Sulh cephesinin en kıymetli ele. manlarından biri muhakkak ki İn. gilteredir. En nihayetinde donan. 'ma pratik olarak seferber edilmiş olacak ve İngiltere bu —suretle bir bulunacaktır. Londrada tesadüf ettiğim bütün kuüvyvetle muhtemeldir. İngiliz milleti idarecilerinden cok daha kıymetlidir. Bu Londraya Iİn_ı';ilizleı" mecburi hizmetlerine ha- zırlanıyorlar. İngiltere, sanki harb muhakkak milyon insanı silâh altına toplamış yaptığım son seyahatten edindiğim surette bu yaâaz patlıyacakmış gibi bütün tedbirleri ittihaz etmektedi" Çemberlaynın şemsiyesi bu Siw fiilen bir kılıç olmuştur. ) Bu da sulhün en büyük garant” sidir, Vakıt Kitapevi Dün ve yarın tercü- me külliyatı No. 31-d0 4 cü seri Kg 31 Rasin külliyatı IV 50 32 Metafizik ü 33 İskender 60 | 34 Kadın ve sosyalizm 100 35 Demokrit 25 36 Dinler tarihi 37 Filozafi ve sanat 38 Etika 39 Heraklit 40 Ruhi mucizeler ae y TERKON ! AAT AOA N