16 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Yakın şarkın petrol kaynakları ve ALMANYA , (Baş tarafı $ üncüde) Buna mukabil Almanyanın istih- Lehistan, Arnavutluk; yakın şarkta | iâki 6.843.000 ton, İtalyarım istibr Bakü, İran, İrak petroludur, lâki 834.000 tondur. Bura Çekoslo. Almanya Eratz (kimyevi dir Şe. | vakyayı (283.000 ton) , Mâcaristanı kilde temin olunan suni maddeler) | (258.000 ton) ilâve etmek lâzım kullanacağını idin ediyor, bunu | dır. Harp zamanında bu istihlâkin biliyorum. o Almanya bügün (O bulen az iki misline çıkacağını kabul maddelerden iki milyon ton kadar | etmelidir. Almanya, İtalya ve müt- imal ediyor, Fakat bu, harp halinde | tefikleri - belki işaret ettiklerimden muhtaç olacağı miktarın yedide biri | daha başka müttefikleri (olacak - bile değildir. Bundan başka İtalya | senede en aşağı 20 milyon ton pet. nin ve diğer muhtemel müttefikle- | rol sarfedeceklerdir. rinin ihtiyacını da gözönünde bu-| Halbuki Romanya, Lehistan ve lundurması lâzamgelecektir. Şüphesiz, Almanya, kamyonları. ton petrol istihsal ediyor. Almanya! nın bir çoğunu havagazi ile işler bir | ve müttefiklerinin, bütün bu üç! İ Arnavutluk hep bir arada 7.200.000 hale sokmuştur. Fakat nakliyatta) memleketin petrolünü elde (etseler kolaylığı, sürati, tasarrufu (ancak petrol temin edebilir ve o tamamile petrolun yerine geçecek bir şeyi fen henüz icat etmemiştir. Buna mukabil İngiltere, Fransa ve müttefikleri - Atlas Okyanusu yolu ile * iaşelerini temin edecekler. Hindistan veya Hindunezya petrol İeri gerek İngiliz ve Fransız müstem Jekelerinin, gerek Kap yolunu takip ederek şimalf Afrikadaki Fransız or dusunun ihtiyacı karşılamaya kA. fidir, Yakın şark petrolleri de Türk or dusu ile, İskenderundan İskenderi- yeye kadar bulunan bütün İngiliz ve Fransız ordularına kâfi gelir, Rus ordusu da petrolunu Baküdan temin edebilir ve kendi o petrolunu Lehistana verebilir. Almanya ile müttefikleri bitaral memleketlerden istifade edemezler. Zira son'harbin tecrübeleri önü müzde, Bitaraflar son derece az is“ ge bulacaklar ve büyük bir kontrol altında kalacaklardır. Bu suretle Almanya ile müttefik. leri petrol kuyularını elde etmedik” “çene barbi kazanabilirler, ne de zun müddet çarpışabilirler. Harbe devami edebikheleri için mühim pet- rol menbalarnı elde' etmeleri Jâ- zımdır. (Şüphesiz, burada mevzuu. bahs olar şey yalnız petroldur. Ayni şekilde bir de kömür; demir, bakır, pamuk, lâstik, birçok nadir maden- ler meselesi de vardır, Şunu da işa- “© ret edelim ki petrol meselesinde ol- duğu gibi, Almanyanın sahip bulun madığı bütün diğer maddelerde stok meselesini gözönünde bulun” durmak icap eder. Fakat bu stoklar ne kadar fazla olursa olsun bir mem leketin ihtiyacını senelerce karşılı. yamaz.) Binaenaleyh, meseleyi bu suretle ortaya koyabiliriz. Bugünkü harp lere petrol lâzım olduğuna, diğer maddelerle bu temin olunamıyacağı na, İlarpte fazla petrol sarfedilece- ğine, Almanya ile müttefiklerinin petrolu olmadığıma, harbe devam et- mek İçin bu petrolu ele (geçirmek Tâzımgeldiğine göre, petrolu en çe" buk ve en kolay bir şekilde elde € “dip çıkarmak ve muhafaza etmek is* tiyecekleri aşikârdır. Vaziyet meydanda. Elde edilmesi «n kolay petrol da evvelâ Avrupa" — daki, sonra yakın şark, nihayet Rus petrolurdur. Burada rakamiz:'a kar şılaşıyoruz. Avrupada istihsal olu. © man petrollerin miktarı şudur: Ton © Sovyetler birtiği 29.500.000 © / Romanya 6.620.000 © Lehistan 507.000 © Arnavutluk 120.000 Avrupa dışındaki istihsal ise şer dur: Ton Amerika 206.175.000 Afrika 214.000 Okyanusya 2.292.000 "Nihayet, üçüncü grup olarak şun- — lar geliyor: Ton Japonya 360.000 Hnidistan 1.400.000 Holanda © müstemlekeleri 7.900.000 iran 12.350.000 Irak 4.300.000 İ bile, gene ihtiyaçlarına kâfi gelmiye yor, EE Bu suretle Almanya ve müttefik- leri, Rus veya yakın şark (o petrolle- rini ellerine geçirdikleri takdirde her türlü hareket serbestisini kazanmış bulunacaklar. Binaenaleyh, istikbal için besledikleri gaye bu petrolleri elde etmektir, Fakat Almanya ile müttefikleri nin ellerindeki stok (sayesinde - sani alkol vediğer eratz'lara Ro manya, Lehistan, Arnavutluk pet rollerini ilâye ettikleri takdirde altı edebilmek ihtimalleri var. Buna mu kabil, Romanya petrollerini hâkimi yetleri altına Almadan veya alacak. ile müttefikleri harbi düşünemezler bile, Romanyayı kolayca işgal edebile- ceklerini düşünerek bir harbe atıl maları onlar için maceraya atılmak demek olacaktır. Zira insanım aklı- na şü sual gelir; Almanya Roman tahrip edilip ateşe verilmiyecek mi- dir? Bütün bunlardan şu netice çıkı yor ki, Almanyanm ilk hedefi - is ter askeri hedefi olsun, ister siyasi hedefi: ikisi ayni oyolaçıkar . Ro manyadır. dutlanan Rusya - yakm şark petrol sahasıdır. İngiltere, Fransa ve dostları Vazi. yeti arlarlarsa derhal şarkta ve üç cephe tizerine vâziyet alacaklardır. Bu cephelerden biri Rusya - Yakm üçüncüsü de Rusya ile beraber Tür kiye ittifakıdır. Bunun için, Mer rın ve Suriyenin kuvvetli bir şekil de elde bulundurulması ve Müslü. dır. ay ve hattâ daha fazla harbe devam | met pamuk yağı karışık yağ satar. larma kani bulunmadan Almanya! yayı İşenl ettiği saman kuyular da. |hila yapan Şek ha onların eline geçmeden , acaba | Alumedin muhakemesine HABER — Akşam Postas Hatay iktisat müsteşarı Şehrimizde bazı temaslardan sonra Ankaraya gitti Hatay iktwat müsteşarı Celâj Akyürek, iki vatan parçası arasm. daki ticari ve iktisadi temasları art- tırmak için şehrimize gelmiş ves. lâkadarlarla temaslara başlamıştır. Hatayda ana vutanla ticari te- maslar yapmak Üzere yüz bin lira sermayeli bir anonim şirket kurul muştur. İstanbul, Bursa ve İzmir gibi sa- İnayi şehirlerinden fabrikatör ve sa | mayicilerin mal satmak Üzere bu şirkete derhni müracast etmesi İs. tenmektedir. Hataylılar bilhassa deri, kösele, pamuk, yin, keten, karyola ve ma- deni eşyalar, tuhafiye ve tuvalet eş yaları, ipek kadm çorapları ve #e. bun imalinde kullanılan osudkostik İstemektedir, Hataydaki ipek ve sa bun sanayicileri Galatasarayda açı- lacak yerli mallar sergisinde pav . iyon kurmuağa karar vermişlerdir. İ Iktisat müsteşarı Celâl dün ak- jem Ankaraya gitmiştir. Cezalandırılan üç dükkâncı Karışık yağ satmanın cezası bir ây hapis... Seyyar yağ satıcısı Konyalı Meh- ken yakalanmış ve dün sulh ikinci cezsda muhakemesi görülmüştür. Mehmet sorgusunda: “— Ben yağı hazır aldım, Karr şik olduğunu Mimiyordum,, demiş- tir, Neticede mahkeme suçluya bir ay hapis ve bir ay da sanattan men cezası vermiştir. Akide şekerinde hile! Bundan başka #kide şekerlerinde ve süç sabit görülerek Ahmed bir ay hapis ve bir ay da Sanattan İmen'e mahküm olmuştur. Fakat bu ceza tacil edilmiştir, Fırında fare! Sultanahmet ikinçi sulh Geza Almanya için ikinci he | mahkemesi dün bir fırm hakkında def de Kafkasya, Karadeniz, İstan | Üç gün Kapanma kararı vermiştir. bul, Akdeniz, Afabistan çölleri, Bas | Bü firm Çarsikapıda Ahmet ismin. ra körfezi ve İran yaylası ile hu: |90 birine aktir. Kapanmasma se- beb de harman yerinde görülen bir faredir, Belediye memurları tarıfından mahkemeye sevkedilen o fırmer iL razlarda bulunmuşsa da mahkeme üç günlük kapanma kararını tasdik şark cephesidir. Diğeri, Romanya, | semanın Tarih Hocası İhsan Şerif öldü Maarif hayatında 48 sence hiz. man dünyasmın — Fransız - İNGİİZİ cet eden emektar tarih hocası Il” bloku İle beraber yürümesi İâzmeeİ san Serif dün vefat etmiştir. İstanbul erkek Disesinin tarih Subayların maaşlarına dair | 27 Vilayete kanun lâyihası bütçe Ankara, 16 — Bülçe encümeni subaylariz askeri memurlara sit ba“ remin tetkikini bitirmiştir. (1453 numaralı kanuna ek olarak hazır lanan lâyihanın birinci maddesi Ka ra, deniz, hava, askeri (fabrikalar, harita subayları ve askeri memurla. rt ve jandarma suabyları için 13 de rete tayin etmektedir. Askeri mek- teplerdeki maaşlı sivil memurlar ve Muallimler lâyihadan — hariçtir. 13 derece şunlardır: nden çıktı memurlar. Asli maaşları 80, tutar 260 lira, Altırıcı derece — Yarbaylar, ikin ci sınıf askeri memurlar, ovekâlet hususi kalem müdürü, aşli maaşları 70, tutarı 210 lira, Yedinci derece — Binbaşılar, 0 çüncü smıf askeri memurlar. Asli maaşları 60, tutarı 170 Fra, Sekizinci derece — Önyüzbaşılar, dördüncü sintf asketf memurlar, As- Mi maaşları 50, tutarı 140 lira, Birinci derece — Örgeneraller, or| pokuzuncu derece — Yüzbaşılar amiraller, asl! maaşları 150, tutarı; beşinci smuf askeri memurlar, Asli 600 lira, İ maaşları 40, tutarı 120 ira. İ ve mektepli ile dolmuştur. Merasi- İkinci o derece — Korgeneraller, Koramiraller, asif maaşları 125, tu- tarı 500 lira. Üçüncü derece « Tümgeneraller, Tümamiraller, asli maaşları 100, tutarı 400 lira, Dördüncü derece — Tuğgeneral” ler, Tuğamiraller, Askeri o temyiz şaviri, asli maaşları 90; tutarı 300 lira, Beşinci derece — Albaylar, aske. ri temyiz azaları, birinci sınıf askeri Onuncu derece « Üstteğmenler. galtmer sımf askeri memurlar; Asli maaşları 35, tutarı 100 lira, On birinci derece — İ yedinci sınıf askeri memurlar. Asif İmaaşları 30, tutarı 85 lira, On ikinci derece -- Üstteğmenler müddelumumisi, vekâlet hukuk mü- | ve sekizinci sınıf askeri memurlar. | er, içele Ayrı valisi BUĞU Asli maaşları 25, tutarı 75 lira, On üçüncü derece — Askeri me jmur muavinleri. Asli o maaşları 20. tutarı 60 lira. “Hava şehitlerimizin aziz hatıraları Dün Ankara ve Istanbulda yapılan ihtifallerde hürmetle anıldı Vazife uğrunda şehit düşen tay- yarecilerimizin hatıralarını anmak üzere her sene tertip edilen tayya” re ihtifali dün de Fatihteki tayyare parkında yapılmıştır, Saat on üçte me, İstanbul komutanı korgeneral Halis Bıyıktay, merkez kumandanı Cemal, hava müsteşarı Zeki, vilâyet ve belediye erkânı, şehir meclisi a. taları iştirak etmiştir. Parktaki şe hitler âbidesine hava kurumu, hava subayları, halk partisi, İstanbul komutanlığı, belediye ve muhtelif müesseseler (Otarafından çelenkler konmuştur. Merasime, saat on dörtte Beya nt, Selimiye, Taksim ve Maçkadan atılan toplarla başlanmış ve arka- sından şehitlerimiz bir dakika süküt ile selâmlarmıştır. Bu sırada Galata ve Beyazıt ku- lelerile limandaki gemiler bayrakla. tını yarıya indirmiş ve o düdükleri- ni çalmışlardır. Bir dakika osüküt bittikten sonra parkta (hazırlanan kürsüye gelen hava subaylarından Kemal heyecanlı bir bitabe söyle. miştir. Kemalder sonra Hava kurumu de yüksek tahsil gençliği bir nutuk söylemiştir. Nutuklar bitlikten sonra mızıka tarafından matem havası çalınmış İ ve bir, vaya Üç atılmıştır. © a rak yapılan resmi geçitle merasime İnihayet verilmiştir. Geçitresminde en önde bandesile birlikte Maltepe ve bunu takiben de tümen mızikası, bir piyade taburu, Türkkuşu tale beleri, kız öğretmen okulu, İstanbul kız ve erkek Bseleri, (Pertevniyal, Cumhuriyet, Vela, (Darüşşafaka Hayriye, İstiklâl ve Yüceülkü Jise leri geçmişlerdir. Ankarada Ankara, 16 — Hava şehitleri ihti fali dün saat 11 de Ulus meydanın. da yapılmıştır. Bir dakika o süküt tan sonra Hava müsteşarlığı namı ha önyüzbaşı Suat, parti (o Ankara merkezi namına Enver, gençlik na mına Yılmaz ve hava kurumu na mma da Mekki Sait tarafından mi. tuklar söylenmiştir. namma PARK OTEL'de «| Maraş valisi Sabri Citak, PX Romanyayı himaye edecek (Olan) muallimi olan merhum, aynı za. iki cephe de şunlardır: muna da Beyoğlu merkez Rum 1 — Kaunas - Varşova - Belgrat. İlizesinin de müdür muavinliğini namına şehir meclisinden Meliha Avni de bir nutuk irat etmiş ve ar- Hehrgün saat 17,30 da Bu cephe daha şimdiden Türkiye. | yapıyordu. ! kasından şehir namtna Şehir meclisi » | azalsmdanıSırrı Enver de bir hita- ÇAY—KONSER nin şimalinde çökmüş ve Yugoslav.| ihsan Şerif vaktiyle yanın osnubuna doğru istikamet al: | Terakkide muallimlik ederken ta. mış sayılabilir, lebelerine hürriyet fikrini aştladı. 2 — Kaunas * Varşova - Bükreş <| ğı için Urfaya sürülmüş ve meş. İstanbul - Atina, Bu henüz sağlam | rutiyete kadar orada kalmıştır, bulunmaktadır. Meşrutiyetten sonra Galatasa. p; ha.) TâY Tisesinde o Darülmualliminde, Bulgaristanın da bu cepheye İlha" İyi, ve erkek madallim mekteplerin- — dilşünülebilir. Fakat bu henüz) de hocalık etmiş ve memlekete kati değil, Bununla beraber, ne “€ | binlerce münevver insan yetiştir. ölsa, İngiliz ve Fransızların Bükre. miştir. va önünde iyi bir vaziyet d ula Merhumun ailesine ve sevenle. yalnız muhtemel bir harbi kazan İsme taziyetlerimizi bildiririz. mak için değil, harbe mani — Olmek | esmmmmmmmmnmmuzmzzmmamuz için de lâzımdır. Fransızların Bük* | istihsale, geniş ihtiyat mallara sa reşin önündeki vaziyetlerini gerek | hip bulunacaklar, Mısır, arak ve harple, gerek harpsiz kaybetmeleri | Türkistan pamuk tarlaları sayesin- Almanyanın ve müttefiklerinin harp | de, miihim miktarda iptidai madde etmelerini ve harbi devam ettirme | temin edebileceklerdir. lerini mümkün kılacak, fakat gene| Nihayet, Basra körlezine yerleş harbi kazanmalarını temin etmiye" | tikten'sonra, asıl Asyadaki petrol, cektir. : , çİlâstik veya pamuk servetini elde et. Buna mukabil, ( hâkimiyetlerini | mek için lâzımgelen sevkulcevş nek yakın şarka kadar uzattıkları tak. talarım ellerinde hulunduracaklar dicde dünyanın hâkimi “olacaklar | der dır. Filhakika, o zaman mühüm bir/ ! pek aşikâr bir surette görülü | Za Tribune des Nations'dan Mar bede bulunmuştur. Arkasından Üniversiteden Cengiz - Bütün Amerika donanmasının iştirakleriyle hazırlanan .. . - Panama kabarelerinin Rumbalarile süslenen... - İspanyol kadınlarının işvelerinden ateş alan... Nöş'e.. Zevk... ve Kahramanlık dolu Film: TÜRKÇE SÖZLÜ Denizaltı -- D -| Memleketimizde şimdiye kadar yapılan Türkçe Filimlerin engüzeli Bu Perşembeden itibaren LÂL E Sinemasında 18 MAYIS 1039 yeni valiler tayin edildi Ankara, 6 (tunus) SİNİ ler arasında yeniden sayisi” yapılmış ve yüksek tasdike titan etmiştir: İzmir valiliğine Balıkesir isi Ethem Aykın, Kopy&# © liğine üçüncü umumi mute ik başmüşaviri Nizamett taker, Sivasa nüfus mi dürü Muhtar, Manisays yak ( idareler umum müdürü Turel, İspartaya eski valisi Tevfik Hadi, Bali Muğla valisi Recaj Gürel, ye za mülkiye miifettişi Asi veli, Bursaya Trabzon valisi ? ik, Tokada Ankara vali al Salâhatlin, Kayseriye valisi Setik Soyer, (Çan mülkiye müfettişi Refik, ga Aydın valisi Salim, hire Ordu valisi Baran, Or Kırşehir valisi Mitat, Gi ! be İzmir vali muavini Cavid) peker, Trabzona hukuk vir muavin! Osman Sabri, ya Kırklareli valisi Hasilğ zeye Çankırı valisi Hüsn gören, Kırklareliye mulkiyfiğ fettişi İhsan Aksoy, Edi Gümüşhane valla! Ferit T Gümüşaneye Edirne vazisl yazl Mengen, Boluya gö umum müdürü Naci Kıcf” Muğlara Malatya valisi Akiner, Malatyaya Erzincafiğl lisi Fahri Özer, Brzincana #& kiye müfettişi Osman Nurf e keli, matbuat umum müd #üne Bolu valisi Salim, Nİ umum müdürlüğüne dahi vekâleti müsteşar muavini © ri, müsteşar mmuavinliğine antep valisi Şefik, mahal vee erener yeri TE ge val!si Rüknettin Nasuhoğ yin edilmişlerdir. 4 Rize valisi Nuri Türkkii Tokat valisi Faiz Ergün, > seri valisi Adli Bayman yeğ emrine alındılar. ğe Pr) | A Konvansiyonel gene geç kaldi | Avrupa teenlerine ait yeni ilerin tatbikma başlamakla b , Konvansiyonel treni bu sabadı öl saat gecikerek gelmiştir. İ Bu gecikmenin bermutağ © " hududumuza geç girmesinde duğu, bihassa Bulgaristanda trollârm çok uzadığı anlaşıimıi Ürik 7 Dört şehrin elektrik tesisatı satın alınıyof Arkara, 16 — Tekirdağ, ve Anteb şehirlerindeki elektif İlerini idare eden İtalyan şirk€ le muhabere ve mlünakale arasmdaki müzekereler Şirketler bundan sonraki müddetlerinden vazgeçerek larmı satmayı kabul t Mukaveleler haziran ayında iy lanacaktır. 9 ———— Kredi Fonsiye tahvillerinden kazai Kahire, 16 (ALA.) — Yüzde?” izli ve ikramiyeli Mrsır kredi ** ye tahvillerinin dünkü çekiliş” 1903 senesi tahvillerinden 66 numara 50.000 1911 senesi tahvillerinden 265 numara 50.000 frank ikrami zanmışlardır fi :âl . a 7 | Azize Aşar | Yazlık son modelleri sesi | tir. 184 Galatasaray karşısı. Kât: 2.