16 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TELEFON: BEŞİNCİ 5 24310. 24318. 24319 YIL — No. 1361 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ TAN ŞİŞMA larnızla tuhafiye ve HALK GAZETESİ Sevincimizi İzhar Etmek Hakkımız Değil midir ? Yazan: M. Zekeriya SERTEL T ürk matbuatı, totaliter devletlerdeki o matbuat gibi, Propaganda Nezaretinin dikte ettiği emirleri neşir ile ik- tifa eden birer resmi ceride de- ğildir, bugünkü dünya matbu- atı içinde Türk matbuatı, en hür memleketlerdeki matbuat nis- betinde, hürriyetten istifade et- mektedir, Böyle olduğu için de, bütün hür memleketlerde oldu- ğu gibi, Türk matbuatında da az çök dünya hâdiselerini görüş ve tefsir farkları vardır. Yalnız Türk matbuatmın - birleş- tiği bir nokta vardır: Bütün hâdise- leri milli ölçüye vurarak tarlmak ve i menfaateen uygun şekilde taf- sir etmek. Fakat bu ölçüyü herkes kendi te- likkisine göre kullanır. Bu sebeple matbuat arasında içtihat farkları 45- rünmesi tabiidir. Nitekim bütün de- mokrat memleketler matbuatında da ayni içtihat farkları görünmektedir. Biz dünya hâdiseleri karşısmda men- leketin menfaatini, topraklarımızda emelleri bulunan devletlerin siyaset- lerine karşi uyanık bulunmakta bus luyoruz. Bunları» oiyesenerini, mak «sitetini, emellerini halka bildirmek to fayda görüyoruz. Şimdiye kadar yaptığımız neşriystta bu gayeden ayrılmamağa çalışmıştık. Memlekete hizmet ettiğimize kani bulunduğu- yuz için böyle yapmışızdır. Son hâ- Mhişse, bundan dolayı sevinç duymal Ve bu sevincimizi izhar etmek bizim hakkımızdır sanırız. * azı arkadaşlar, bizim dünkü B yazımızdan, hükümete âdeta akı) hocalığı ettiğimiz manasını çi- karmakta haksızdırlar. Hükümet, el bette hâdiseleri bizden daha iyi, da- ha vazih, ve daha olgun bir tarzda görür, Hükümetin gayesi, son daki- kaya kadar memleketi bir harbe sü- Tüklenmekten (o kuttarmak, bitaraf Kalmak, şu veya bu cereyanın tesi- Tine kapılmamaktı. Büyük bir sabıt- la son dakikaya kadar bu siyâsetin- de ısrar etti. Fakat son aylar İçindeki hâdiseler, memleketimiz. hakkmda İcna emeller besliyenlerin maksatla- Tim açığa yurdu. Dünya hegemonya Sw: kurmak hülyasile hak ve ahit ta- Mümiyan devletler Balkanlara sekw- Yunca, ve sahillerimiz boyunda bilâ #bep tahkimat yapınca, memleketin Mukadderatinı elinde bulunduran ikümet, şüphesiz, istiklâl ve Bet | Yetimizi taarruzdan korumak tedbir. i almağa mecburdu. Bu mecburi- Yet, Akdenizde emniyeti korumakta izim kadar slâkadar olan Ingiltere anlaşmamızı intağ etti Şüphe yok ki, TAN'ın neşriyatı ile ükümetin bu kararı arasında hiçbir Münasebet yoktur. Ne biz hükümete bir fikir verecek vaziyette olduğu- Muzu iddia edecek kadar had naşina- MZ, ne de Türk'hülkümeti bir gaze- tehin neşriyatına uyarak devlet ida- Tesine bir istikame: verecek kadar “İZ vaziyettedir. Bunu akla getirmek ile affedilmez bir günahtır. Bizim sadece kaydetmek istediği- Miz hâdise, hükümetin vardığı bu ka- Hp ile, TAN'ın görüşlerindeki isabe- ünit etmiş olmasıdır. Ve bu vesile kullandığımız milli ölçünün doğ- 'Uğu meydana çıkmıştır. Bunu tes- © ederken sevinelmizi izhar etmek <ibetiç bizim hakkımızdır. * ri Ş unu da köydetmek isti 5, Ma dünkü yazımızda “faşist dev- dai Bariç ve dahildeki gazetelerile ye a efkliri umumiyeyi zehirlemi- >* çalışmışlardir.” cümlesinde Türk i ! Sulh Cephesi Teşkili Moskova Mukabil Teklifini Bıldırdi. Temaslar İyi Safhada İlmgili Hariciye Nazır | Sovyetler, Üç Taraflı i Bir Httifak İstiyor "İzvestiya", Türk - İngiliz İtilâfını Tecavüze Karşı Adımların En Mühimlerinden Birisi Addediyor Yolunda Atılmış Olan J, Ananiyadi Mahdumları İst. Yenipostane cad. No. 39 Mevsimlik yünlü, ipekli, pamuklu bilümum kumaş. Alman ordusuna mensup motörlü kıtalar seyir halinde N YANKO cihaz takımlarımızı O emniyetle Londra, 15 (Hususi) — Öğrenildiğine göre, İngiliz mukabil tekliflerine Sovyet cevabı. bu akşam İngilterenin Moskova El- çisi.Seeds'e tevdi edilmiştir. Tahminlere göre, Moskova, gene İngiltere, Fransa ve Sovyetler arasında mütekabil yardım esa- Danzigde Vahim Hâdiselerden sına müstenit bir ittifak teklif Cenevrede Sovyet mümessilleri | İngiltere Hariciye Nazırı Lord ile yeni temaslar yapacak olan'Zörd Halifax Mussolininin Son Nutku .NeParisteNeLondrada Alâka Uyandırmadı Londra ve Paris, Düçenin Sözlerinden Totaliter Devletlerin İtidalle Harekete Karar Verdikleri Mânasını Çıkarıyorlar - Londra, 15 (Hususi) — Mussolininin evvelki gün Turinöda, söylediği nutuk ne İngilterede, ne de Fransada büyük-bir alâka uyandırmamıştır. Nutkun büyük bir kısmı meydşiygkaima ma- hiyetinde olmakla beraber Duçe tarafından Söylenen sözlerin Avrupa münasebetlerine evvelkinden daha vali ir şekil ver- ediği tebarüz ettirilmektedir. Hi yar Daily Telegraph, diyor ki: “Mussolininin harbi muhik gös- terecek sebepler mevcut . olmadı ğına dair söylediği sözlerden tota- liter devletlerin bundan sonra da- ha mutedil bir tarzı hareket İtti- haz edecekleri anlaşılıyor. Bu dev- letler şimdiye kadar siyasetlerinde izhar ettikleri harisane emellerde İ itidalden pek uzaklaşmışlardı.” News Chronicle, şöyle di “Mussolininin hissiyatında bir de- Bişiklik husule geldiğine İnanmak bir delilik olur. Nutkunun daha mu- tedil olan tonundan sulh cephesinin derslerinden istifade ettiği -anlaşılı- ge Daily Herald'e gö şebüs başka ellere geçtiği i #atörler artık sadece sözle iktifa &- diyorlar. Fransız matbuatında Nutuk Fransız matbuatında Bibi aştır, g0. azıyor: |“ “Mussolini, eğer memnun © “TA te geçikilirse mihverin çağin ti yani ihtilâfı karşılamağağhazır: öld. ğunu söylüyor. Fakat bu şakdirde|. (Sonu Sa. 10 Yüyö) ah Yan Papen Mezunen * Berline ,Sidiyor ” 15 (Tan Muhabirinden)—| . Tayyare şehitlerimiz için dün mümessilleri ile yapacağı mülâkatın iki taraf arasındaki anlaş- maya büyük bizmet edeceği işaret olunmaktadır. 4Sovyet. mltekabil yardım paktı plâ- Tayyare İhtifali Yapıldı ! İsmeesesezsee sese erer ser sese se a mer ee eee ee ae de ve etmektedir. ' Bununla beraber, Halifax'ın Cenevrede Sövyet Bir Moskova haberine göre, evvel- ki akşam Molotof ile İngiltere sefiri| Seeds arasında yapılan görüşmeler esnasında bir İngiliz — Sovyet pak- tı imzası hususunda mutabık Kalın- mıştır. Bu görüşmelerin dostane ve İeesaret verici olduğu salâhiyettar mektedir Varşova, 15 ( Hususi) — Dan: İ mahteklerde söyl Moskovanın kanaati Havas, Moskovadan şu haberi ve- riyor: “Siyasi Sovyet mahfellerinde söy- lenildiğine göre, Sovyetler Birliği garp demokrasilerile teşriki mesai etmiye karar - vermiştir. Fakat hör ne bağlişine olursa olsun değil, Sov- etler “Birliği İngiliz — Fransız — dün şehre, Şarki Prusyadan bir Pat ajansı, Alman Silezyasında kâln Dobrodzlende ikamet eden bir- k Leh ailelerinin tehdit mektupl, aldıklarını bildirmektedir. Diğer cihetten şarki Prusyada kâin Kras- polekadaki Leh Kilisesinin rahibi So- sazevski, dört gün için Alman top- raklarmı terketmek emrini almış- tır, nından hiç bir zamah vazgeçmiye- cektir. Sovyetlerin evvelee İngiliz teklif- Dânsigdeki Leh kütüphanesinin camları ikinci defa olarak meçhul lerini reddettikleri malimdur. Bu) Fehslar tarafından O kırılmıştır. tekliflesi şimdi de kabul etmek niye. | Polonya komiseri Şodaki, serbest tinde değillerdir. Ancak Londra, | Yerin âyan meclisi nezdinde hâ- diseyi protesto etmi Vahim hâdiseler bekleniyor “Paris - Soir” gazetesinin Berlin muhabiri Robert Lorette'in bildirdi- ğine göre Mussolini, Alman - Leh ih- tilâfında mutavassıt rolü oynamak- tan vazgeçmiştir ve Danzig'de'ya- kında vahim hâdiseler cereyan et- mesi beklenmektedir. Muhabirin bil- dirdiğine göre, Dansi n meclisi, Polonyânın menfaatlerini korumağı taahhüt etmekle beraber serbest şeh rin Almanyaya iltihakını ilân ede- cektir. O andan itibaren de Danzig hududu bir Alman hududu olacaktır. Polonyalılar müdahale ettikleri tak- dirde bu'hududa tecavüz etmiş ola- caklarından yardım “paktlarının tat- bik edilmesine imkân kalmıyacaktır. Hükümet merkezinin salâhiyettar mahfelleri muvaffakiyetten o kadar emindirler ki daha şimdiden koridor meselesile. iştiğale başlamışlardır. Hitlerin teftişleri Achen, 15 (A.A') — Hitlerin teftiş seyahatinin ilk günü Ashen minta- İ kasındaki istihkâmlara inhisar et- Sovyetlerin üç devlet hatlâ müm- (Sonu Sa. 10 Sü, 4) amana se ve see ap ran | miştir. Köylerde halk Hitleri geçer- ken alkışlamak için sokaklara 'dol-| İ muştur, Bütün evler donatılmıştır. | (Sonu: Sa, 10, Si 6 da) i İspanyol Kıtaları Siperler Kazıyorlar Cebelitarık, 15 (A.A) — Ispanyol kıtaları Cebelitarığı İspanyaya âit o- Fatihte çok hazin bir ihtifal ya. Endişe Ediliyor Nazi Teşekküllerinin Yapacakları Geçit Resmine İştirak İçin Şarki Prusyadan Birçok Hücum Kıtaları Danzige Sevkedildi zi teşekküllerinin yapacakları geçit resmine iştirak etmek üzere zigten gelen haberlere göre, Na» çok hücum kıtaları gelmiştir. ri Valiler Arasında Değişiklik Yapıldı v 2 Bolu Valiliğine tayin edilen Naci Kıcıman Ankara, 15 (Tan muhabirinden) — Valiler arasmda geniş . değişiklikler yapılmış ve yeni: tayin listesi yüksek tasdika iktran' etmiştir. Listeyi gıy- İnen bildiriyorum: ri Balıkesir valisi Etem İzmir” vali. Hiğihe, Üçüncü umumi O müfelttişlik başmüşaviri Nizamettin Ataker Kon. ya valiliğine, nüfus umum müdürü Muhtar Sıvas valiliğine, mshalliida. reler umum müdürü Fa'k Turel Ma. nisa valiliğine, eski “Sevhap valisi Tevfik Hadi İsparta valiliğine. Muğ- Is valisi Recal Gürel Bahkesir vali- liğine, mülkiye mifettislerinden A- sım Tureli Elâzığ valiliğine, Trab- pıldı, nutuklar söylenerek aziz şehitlerin hâtıraları anıldı ve bunu bir geçit resmi takip etti. İhtifale ait tafsilât ve diğer resimler ikinci sayfamızdadır. yük elçisl-von Papen, me- Zunen Berline ,giihâf üzere bu ak- şam İstanbula hareket etmiştir. be atı kastedilmiş değildir, Istan- da İtalya ve Almanyanm propa- . (Sonu: Sa. 10, Sü: 6 dağ» | lan Lilinea şehrinden ayıran bitaraf | Zn valisi Refik Bursa valiliğine; mıntakada büyük bir faaliyetle si. | Ankara vali muavini Sulâhattin Tö- İper kazmaktadırlar.. (Sonu: Sa, 10, Sü: 8 da) k.
