16 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
16 -5-939 miral Nelson “Cebe. litarık Akdenizin a- nahtarıdır da Tanca değil midir?,, demiş ve bu sözile Tancanın İngiltere menfaat- leri bakımından Süveyş ka- dar ehemmiyeti haiz olduğu- nur tasdik etmişti. PE Akdenizde TANCA NIN Ehemmiyeti Tancanın denizden ve içerden askeri vaziyetini gösteren harita "Tancansi coğrafi vaziyeti göz önüne alınacak olursa, bu- ranın neden Solayı asırlardanberi mudil bir taksi meselelerin do- ğum noktası .olageldiği, ve neden İngilterenin Tancayi başkâ bir Av- rupa hükümetinin elinde görmek istemediği anlaşılır. Tahkim edil miş, ağır toplarla, ve tahtelbahir, ve torpido filölariyle teçhiz edil- miş bir Tanca, Cebelitarık Boğazi- nı Cebelitarıkın kendisi kadar ks- pıyabilir. Panger'in oCebelitarika büyük faikiyeti; tayyare meydanı olabilecek araziye malik oluşun- dadır. Cebelitarık ise bir kaya ol- duğu için hava kuvvetleri nokta. nazarından Tanca kadar elverişli değildir, Ve bunun orada tay- yare gemilerine ihtiyaç vardır. Tanca bu itibarla çok daha müsa- İt bir hava üssüdür. anca Fas demiryolunun mün tehasıdır. Toulous'dan hava yoluyla beş saat ve Merakeşden şimendiferle on iki saat mesafede- dir, Otuz beş vapur şirketinin uğ- rağı olan birinci derecede bir ih- racat limanıdır. eneral Frankonun muzafle- riyetindenberi, o Tancadaki vaziyet göze batacak kadar değiş- ti. Harp esnasında ekseriya boğaz boğaza gelen Tancadaki İspanyol- lar ve İtalyanlar Madridin zaptı- nın ertesi günü hemen barışarak, Yekvücut olarak faşist taraftar: ol- | dular, Sokaklar yaşasın faşizm ya- tasın Düce nidalariyle çınladı. İs- Penyada harp biter bitmez Tanca hududu boyunca askeri sevkiyat başladı. Sebte'de, Melilla'da Te- tuan'da İtalyan krtaatı karaya çi- karıldı. Bu kuvvetler İspanyol Tancası, ve Fransız Tancası hu- dutları boyunca dağıtıldı; ve mü- > noktaların tahkimine başlan- L Bir mütearrız Fransız Merakeşi tarafından yapılacak bir taarruz dan korkocağı İçin İspanyol Mera- keşinin Sultanı Fransız Merakeşi- Nin Sultanının hâkimiyetini tanı Madı, ve hummalı surette tahki- Mata koyuldu. Kısaca topladığımız bu vaziyet- lerden de anlaşılıyor ki, Akdenizde Üslerin ve mühim noktaların mu. hafazası, sadece deniz üstünde alı- Dâcak tedbirlerle tamamlanmış ol- Müuyor, Bu gibi mühim mevkilerin Akdenizin muhte if bahri üsleri ve harp vu- kuunda fevkalâde ehemmiyet kesbedecek nokta- ları işinde Tanca birinci plânda gelir. Tancanın ehemmiyetini tebarüz ettiren şu yu- kKarıdaki harita ile Fransız askeri mütehassısının aşağıya aldığımız makalesi tetkik edilince vazi- yet olduğu gibi anlaşılmış olur. —— —— ————— askeri bakımdan tetkiki iki taraf- lı, hattâ son zamanlarda üç taraf- lıdır. Eskiden bir deniz, bir de ka- Ta tarafı düşünülürdü. Tayyarele- Tin bugünkü vaziyetleri düşünü- lecek iki meseleyi üçe çıkarmıştır. ğe ol Tancasının dahilden olan vaziyeti kuvvetli gö- rünüyorsa da, bir harp vukuunda deniz hâkimiyetinin ( İngilizlere geçeceğini hesaplamak şartiyle, İspanyolların orada uzun müddet İngilizleri tazyik edecek halde kalamıyacaklarını anlamak müş kül değildir. Bügünkü harplerin motörle, ya- ni benzinle yapıldığı da mslü; dur. Deniz hâkimiyetini ele cak bir millet, Tancadaki müdafaa Okumak öğrenen deniz domuzları ; Londra hayve- İ vat bahçesinde de- siz domuzları de- nen bir nevi hay- van üzerinde ente- resan o tecrübeler yapılmış. Bir kaç hayvan, bir havuzda ayrı yere kapatılmıştır. Bunların en çok sevdikleri yiyeceğin bulunduğu bir sandığın üzerine boya ile “M” harfi İayni yiyeceği havi diğer bir sandığın üzerin: de “O” harfi İ yazılmıştır. Hayvanlar serbest bira- İkalınca, ayni kokuyu neşretmeleri dolayisile her ik! sandığa da koşmuş” lar. Fakat “O” hacfi yazılı sandığın üzeri tel örgü ile kapalı olduğundan “Mi” harfi yazıl sandığa kaşmuşlar- ren aaeama se vans sensen eman versene ŞU GARIP D silâhları ne kadar mükemmel 0- lursa olsun, orayı bir müddet son- ra ele geçirebilir. Çünkü İspanyol "Tancasındaki kıtalar da gelecek düşmanlar gibi motörize teçhizat- Ja çalışmağa mahkümdurlar, De- niz aşırı üslerden, deniz bâkimi- yeti elinde bulunmıyan o mitletle- rin mukavemetlerj bir müddet İ- çindiz. Muhtemel bir harpte, iki taraf kendi yaziyetine göre plânlar ku- racaktır. İtalyan ve İspanyollar vakli geçirmeden işlerini başarma- ğa mecburdurlar. İngiliz - Fransızlar da deniz bâ- kimiyetlerini karada ağır bastıra- cak zamanı kazanmağa çalışatak- lardır. YA TAN Meraklı Seyler Nevyork Sergisinde Türk pavyonunun pek iyi tesir yap tığını aldığımız hususi mek- tuplarla bilidirmiştik. Serginin dikkate yüzlerce köşesinden maada birde “küçük küçük, fakat pek meraklı ve öğrenilmiye değer melümatı ve bazı şeyv- leri var. Bugün de onlardan bahsediyoruz. Nevyork sergisi, zaman, mekân, sanat, endüstri ve tarihin en bü yük, en canlı kütüphanesi sayılır. Buraya giden her seyirci, inan mıyacak şeyler görebilir ve yapa- bilir, değer Burada yeryüzünün yüzde dok- sanını görmek; semalara yükselip dönmek; dünü, bugünü ve ya gözönüne getirmek mümkündür m * Şikagonun bir asırlık ilerleme sergisinde altı ana çocuk doğur - muştu. Hesaba göre bu dafa Ney- york sergisinde 12 veya 18 çocu- ğun doğması bekleniyor. Sergide- ki sıhhi teşkilâ; * ibi hâdiseler- le meşgul olmağa ha: * Sergiyi hazırlamak için dağlar kaldırılmıştır. Bunların biri Kuro- na dağıdır ve 100 kadem yksek- liğinde idi. 30 bin kişi bu iş için ça- aşmış, 7 milyon yardalık taş top ÜN dır. Bu suretle alıştırıla alıştırıla ve harfler değiştirilmekle deniz domuz ları harfleri seçmeği öğrenmişlerdir. Böylelikle deniz domuzları, harfleri okumağı öğrenmişlerdir. * 200 senelik ayak izleri Yeni Zelânda'da kurumuş bir geh- in o mecrasında loa isminde bir tuşun. ayak. izleri yukarimuştur. Şim- Wiki halde, bu kü- jun cinsi tüken- miştir. İzler, 200 sene evveline alt- tir. Kuş, saka kuşu büyüklüğündey- miş. İzler, kuşun bastığı çamur içe- risinde kurumuş ve kalmıştır. rak taşımış ve 2 suni Tk vücude getirmiştir, Dağı kaldırmek 143 2 milyon 200 bin dolar sarfedilmiştir. ka “ Sergide her gün 30 milyon s0- sis istihlâk edilmektedir. Bunlar biribirine eklendiği takdirde Ne york ile Londra arasındaki mesa feyi doldurur Sergide her gün 500 imi gösterilecektir ve bu filmler içinde sanayi hayatma sit olanla- rı da, terbiyevi mahiyeti haiz olan- ları da vardır. * Sergide 80 lokanta vardır ve bu- rada 250 bin kişinin karnımı do - yurmak münikündür. Bu İokanta- lar 18 milyon dolar kıymetinde gi- da maddeleri istihlâk edecekler » dir. Ba nlsrın gün- delik istihlâki 4.647.000 dolar de- ğerindedir, * Sergide yapılan 300 bina kırk, elli milyon dolara mal olmustur. lergi biter bitmez bu binaların hepsi de yıkılacaktır. Nevyork Sergisinde Tüfk kısmının pek beğenilen çinili ve işlemeli zarif binası Nevyork Sergisinde Göze, Kulağa Çarpan Türk pavyonuna girilirken, ziyaretçileri kapıda Böyle güzel giyinmiş mütebessim yüzlü kızlar karşılıyor. Zamân ve mekin manzaraları sahada 480 kentirliyon mil mesafeye bir saat içinde yük- selimek, yıldırım sağnakları için - den geçmek, kürreiarzı gözden kay- bolan bir nokta gibi görmek, gü- neş tutulması hâdisesinin yakından temaşa etmek, zühre, ay ve merih yıldızlarile âşina olduktan geri dönmek mümkündür. a Sergiyi kul k işi 800 bin nü. fuslu yeni şehri kurmak derece sinde zahmetli idi, gösteren sonra Sergide her gün, zabıtanın yar dımı ile bir kaç katti vakası olacak, cinayetler derhal tahkik olunacak, katiller, Cenni usül ile hemen ele geçirilecektir, * Serginin yıldızı olan Trylon'un ışığı 1 milyar vatlıktır. bir kısmı ağaçlar, her sermektedir. Bu ağaçların Süyisi 10 bindir. Sergi zemininin ıslahı için 12 milyon dolar sarfolunmuştur ve buraya su yolları. gaz yolları, & lektrik kablolar: döşenmiştir. Serginin 11 methali vardır ve her methalden saatte 160 bin kişi girmektedir. a 250 kademlik tlerle atlamak kaza çıkmama- alınmıştır. Eğlence sahasır mesafeden pi mümkündür. sı için her tedi . Sergiyi boyamak için 200 ton bo- ya kullanılmıştır. o Serginin açık olduğu müddetçe 230 milyon dolar eğlence, 250 mil. yon dolar yemek ve içki, 50 mil yon dolar münakale, 10 milyon şah- si hizmetler, 140 milyon dolar mü- vasala, 140 milyon ticaret eşyası için sarfolunacaktır. Romanya Kralının Teçhizat İanesi Bükreş — Kral Karol ordu zatı Me, tesine bey mi lisht de yarım mil yon teberrü Eral bu müna sbetle gönderdiği mek. tupta en takir halkın dahi yurdun s<Uâhi lanması için teberrüde ttan çok süt gösterdiği müse- s olduğunu bildir mektedir,
