6 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

y eZ dün mesalisini 15 Müessesenin iştirakile bir neşriyat şirketi kurulması ; Belediye teşkilâtı olan her yerde birer bayi bulundurulması ; her hafta çıkan eserlerin radyoda, gazetelerde muhakkak - bildirilmesi isteniyor Ankağır S (HUSUSI) — Bi-| rinci Türk Neşriyat Kongresi bugün öğleden evvel ve sonra ol. mak üzere iki celse akdetti. Maa- rif Vekilimizin kapanış nutkiyle mesaisine son verdi. Öğleden evvelki celse saat 10 da İsmetpaşa Kız Enstitüsünde açıl- dı. Eski zabıt okunup kabul olun. duktan sonra reis Hasan Âli Yü. tel ,kongrenin bundan evvelki cel- Bede verilmiş olan kararın tatbi. katından olarak Edebi Şef Atatür kün kabrine minnet çelengi kon- duğunu, Cumhuürreisimiz Millt Şef İnönüne, Kamutay başkanına, Baş vekile koöngrenin tazim ve şükran larını bildiren telgraflar çekildiği- ni, cevap alındığını bildirdi. Gelen telgraflar şunlardır: Cumhurreisimizin telgrafı “Saymım kongre Üüyelerinin a - Bİl duygularma tercüman olan telgrafınızdan mütehassis oldum, Teşekkürlerimin ve kültürümü . zün yayılmasına ve yükselmesi. ne matuf mesâilerinde tam başa. rıya varmaları hakkmdaki temen nilerimin kongre üyelerine iblâ- ğını rica ederim.,, İSMET İNÖNÜ Meclis Reisinden gelen cevap “Birincti Türk neşriyat kongre s1 Üyelerinin izhar ettikleri sa- mimi hissiyata teşekkür eder, candan terakkiler diler saygıları. maı sunarım.,, Türkiye B.M. Meclisi Reisi Abdülhalik RENDA Başvekilin cevabı “Millt irfanımızda yeniden nur lü ve ümitli yollar açacağma ka. ni bulunduğum neşriyat kongre. Binin hakkımda gösterdiği çok değerli duygulara teşekkür eder büyük başarılar dilerim.;,, Başvekil Dr, Refik SAYDAM Mareşeli 1 cevabı “Birinci neşriyat kongresinin toplanışt münasebetile kongre üyelerinin ordu ve şahsrm hak . " kmda gösterdikleri teveccüh ve iltifattan mütehassis oldum. Kongrenin memleketin kültür hayatrı için feyizli neticeler ver- mesi hakkında temennilerimin yüksek kongreye arzımı saym başkanlıktan dilerim.,, Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi ÇAKMAK Encümenlerin raporu Bundan sonra koöngrenin yedi encümeni tarafından hazırlanan |— Taporların tetkik ve müzakeresine geçildi. İlk olarak basın ve yayın encümeninin raporu okundu. En. cümen raporunda hülâsa olarak gazete ve mecmuaların baskısının mahdut olmasının fiyatlar üzeri. ne müessir olduğunu, memleketin her tarafında bayi bulunmadığını, birçok bayilerin satış paralarını göndermediklerini, muhtelif sebep |lerle kitap ve mecmuaların paha- Lya mal olduğunu, halkın neşriya tr tanımadığını, hâdiselerden ha. berdar olamadığını, posta fiyatları nın çok yüksek bulunduğunu ve bunların halli lâzım gelen en mü- him meseleler teşkil ettiğini bildi. riyordu, Encümenin tavsiyeleri arasında satış işlerinin bir elde toplanarak | bir şirket kurulması, kazalara va. rıncaya kadar bayi teşkilâtının vü cuda getirilmesi, çıkacak her ese- rin gazete ve mecmualara gönde. rilerek — bibliyografya — sütü- nunün mecburi olarak yapilması, kâğıtların gümrük resminden mu- af tutulması veya az bir gümrük resmi alınması, kitap ve mecmua. larıdan bugün kilo başına alınmak. ta olan 6 kuruş posta parasının bir kuruşa indirilmesi, kitapçıların kazanç vergisinin tenzili yordu. y Kurulması istenen şirket 15 mü essesenin iştirakiyle kurulacak, maarif neırı irket tar. dan idare ed ecek, Zet ve mec- mua sahipleri -isterlerse. şirket iştirak edebileceklerdir. Şirkete Maarif Vekâletinin elli bin liralık kredi temin etmesi ve belediye teş kilâtı olan her yerde birer bayi bulündürulması, radyoda her haf- ta çıkan eserlerin bildirilmesi, si. nemalarda aynı şekilde reklâm yapılması da temenniler arasında idi. Raporun — okunması bittikten sonra Nurullah Ataç radyonun neşriyata lâzım olan ehemmiyeti vermesinin bir zarüret olduğunu söyledi. Gazete kâğıtlarının kese- kâğıdı olarak kullanılmasının ki- taplara da teşmili etrafında bazı kitapçıların isteklerinin aleyhinde bulunarak işportaya konulan ese. rin muharrir ve meslek namına bir yüzkarası olduğunu anlattı. Bu mevzu üzerinde uzun boylu müna kaşa oldu. Ahmet Halit encüme- nin fikirlerini müdafaa etti ve: — Eğer dedi, şirket kurulursa bügün sayısı 60 olan bayi adedi 600 e çıkacaktır. Bundan sonra reye konan rapor aynen kabul e- dildi. Dilekler encümeni raporu Muhtelif encümenlerden kendi. sine gelen dilekleri tetkik ve bun- lara istinaden bir rapor hazırla- yan dilekler encümeni — muhtelif isteni- temennilerden kongreye arza de. ger olanlarını tesbit etmişti. Bu ara da resmi veya yarı resmi müessese lerde koordinasyon, teşkilâtının vücut bulmasını, gramofon plâkla- rının devlet kontrolünden geçiril. mesini, milli musiki ve terbiye ile mânen alâkalı bulunmıyan birçok plâkların kahvehanelerde ve içki- li yerlerde halk üzerinde çok fena bir tesir brraktığını anlatıyordu. İlânların daha muntazam ve neş- rini kolaylaştıracak tedbirler de tavsiye eden encümen raporü ay- nen zabul edildi. Edebi Mülkiyet Encümeni raporu Bu encümen raporunda tetkik etmiş olduğu hakkı telif kanunu- nun bugünkü ihtiyaçlara göre ta- dili Jlâzım gelen maddelerini bildi. tiyordu. Encümen her türlü kitaplarla, broşürler, — makaleler, nutuklar, konferanslar, sahne, temaşa, tem- sil eserleri, her türlü müzik eser- leri boyalı veya boyasız resim, her nevi heykel, kabartma ve oyma sanat eserleri, coğrafya haritaları, fotoğraf ve mümasili bir usulle tes bit edilmiş resimleri telif hakkı kabul edilen eserler arasında sayı |yor ve maiddeyi buna göre tadil Emümen hükki telifin, müelli- fitr hayatında 'ikendisine ait oldu. ğu gibi vefatından itibaren de 30 sene müddetle kanuni mirasçıları- na ait olduğa şeklinde 9 madde ü- zerinde tadiller yapıyordu. Rapor okunduktan sonra göz alan karikatürist Ramiz, telif hakkına dahil eserler arasına karikatürle. rin de ithalini istedi. Çünkü bun- ların başka isim ve lejandlarla is- tismar olunduğunu söyledi. İzzet Melih edebi mülkiyetin ehemmi. yetine işaret ederek bu eserler i- çin teklif olunan telif hakkının da 30 seneye çıkarılmasında israr et- ti. Tahsin Demiray 30 sene olarak kabul edilea hakkı telifin müelli. fin ölümü halinde mirasçılarına verilen müddetin bu mirasçıları bulmak imkânı olmayınca birçok güzel eserler neşrinin 30 sene bek- lemesi gibi memleket kültürüne zararlr neticeler vereceğini ileri sürdü. — Encümen reisi Muvaffak Mene- mencioğlu bu kadar az bir zaman. da bu kadar mühim bir işin en iyi şekilde hallini teklif edebilmek ar- zusiyle sekizden fazla garp mem- leketine ait hakkı telif kanunları. nin tetkik edildiğini, bunlar arasın da bizim bünyemize en muvafık geleninin tercih edildiğini, miras- çıları 30 sene beklemekten doğa. Tzi BUĞÜN MELEK SİNEMASINDA BAŞ ROLLERDE: Çiflte Nikâh Ayrıca Paramunt Jutnal dünya haberleri ve Ankarada Çocuk Bayramı « Milli Şefimizin miniminilere Buğün saat 1 de ve 2.30 (da tenzilâtlr matineler iltifatları BUGÜN İPEK 1 - Kadın ve Deniz sözlü Sinemasında D film bîrden Fransızca BAŞROLLERDE: DOROTHY LAMOUR HENRİ FONDA AKİM TAMİROF 2-Üç Ahbap Çavuşlar harbe gidiyor türkçe AYRICA: Ankarada Bugün saat 1 de ve Çocuk Bayramı . Milli Şefimizin miniminilere iltifatları 2.30 ida tenzilâtlı'matineler v bilecek zararların her memleket için bahse mevzu olabileceğini, hattâ bazı memleketlende bu müd- detin 50 sene olduğu cevabını ver- di. Karikatürist Ramizin teklifinin yerinde olduğunu kabul ederek bir zühul eseri olarak listeye gir- memiş olan karikatürler hakkın. daki telif hakkının ithalini tasvip etti. Rapor teyc konarak kabul olun- du. Saat 14,5 ta toplanılmak üze- re toplantıya nihayet verildi. Gençlik ve çocuk edebiyat encümeni raporu Öğleden sonra ilk olarak genç. lik ve çocuk edebiyatı raporu o. kundu. Raporda, neşriyatı mek - tepten evvel, mektep zamanı ve mektep sonrası olarak üstüste mütalea edilen çocuk edebiyatı hakkında' bir çok tavsiyelerde bulunuluyordu. Bu arada dünya çocuk kütüp. hanesine mal olmuş şaheserler . den tercümeler yapılması, ilkokul cağında bulunan çocuklar için sadece öğretici mahiyette olma. yıp Türk inkılâbmım büyüklüğü. nü gösteren eserler verilmesi, re. jimin büyük davalarma ait neş- riyat yapılması, Türk büyükleri. nin tanıtılması, memleket coğ .- rafyasma, yaşama âdetlerine da. ir neşriyat ve çocuk-ansiklopedi. si gibi eserlere fazla yer verıl » mesi isteniyordu. Bu eserlerin üslüplermm açık olması, temiz bir baskı üzerinde ive hatasız olarak neşredilmesi, bilhassa köy neşriyatında bu hu- susa dikkat edilmesi, köyler için radyoda konferanslar verilmesi tavsiye ediliyordu. Encümen, gençlik çağındaki ço cuklar için partinin altı umdesini izah eden eserler, memleketin muhtelif sahalardaki inkılâpları. na ait kitaplar, klâsiklerin tercü. mesi, ansiklopediler ve bu mev. zu etrafında türlü neşriyat isti. yordu. Raporun okunması bittikten sonra söz alan Ahmet Halit, ra. porun ideal bir rapor olduğunu söyledi ve bu arada çocuk mec- mualarıma temas etti. Mizah neşriyatı hakkında Refik İnce mizah mecmuala . rımndaki karikatür ve resimlerin aile muhitlerine olan tesirlerini anlattı. Bunların bir çoklarının müstehcen denecek derecede açık olduğunu, aile ahlâkını bozduğu. nu, genç yaştaki kızlar ve erkek. ler üzerinde çok fena tesirler yap tığını izah etti. Bilhassa yaban. |er gazetelerden bu suretle yapı - lan adaptelere nihayet verilmesi- ni muztarip bir baba sıfatile is. tediğini, ailenin yaşayışı ve de. vamı üzerinde kötü tesir yapa. cak: bu tahripkâr neşriyatın feci misallerine şahit olduğunu ilâve ett.. Bu mütaleaya bir karikatürist olarak meslek namına cevap ver. meğe mecbur kaldığını söyliyen 'ı Ramiz Gökçe, karikatür mecmu. alarının rejimin sadık ve cefakâr | bir bekçisi olarak çalıştığını, her sahada ve her fırsatta o ideale hizmet ettiğini, ahlâk ve iffete mizah yolu ile tenbihkâr tesirler yapmış olduğunu anlattı ve bazı filmlerin, bazı gramofon plâkla- rının karikatürlerden daha mı az müessir olduklarını Refik İnce. den sordu. Cin ve peri masalları Nurullah Ataç raporda peri ve Birinci neşrıvat kongre' bit ) !MAYIS —| ir c Kongrede ileri sürülen Temenniler kanunlaştırılaca * Kongre BaşkamnıMağsğ Yekili Hasan Ali Yüce mutku Birinci Türk neşriyatı kongre. sinde köngte başkanı Maarif Ve- kili Hasan Âli Yücelin söylediği nutuk şudur: “Bu kadar kısa bir zamandı bu kadar verimli iş gören bir köngre. de çalışmış olmak benim için bir şeref, sizler için haklr bir iftihar vesilesidir. Hastalıkları dolayısile Halit Ziya Uşaklıgil, Halide Edib gibi buraya gelemiyen üyeleri de Cahil olmak üzere hepimiz, memle ketimizin kültür inkişafı için bes. lediğimiz emelleri, emek halinde birleştirmiş, bir araya toplamış bulunuyoruz. Grek burada okunan raporlar, gerek raporlar dolayısiy- le ileri sürülmüş fikirler, maarif vekilliği için, cumhuriyet hükü: meti için ve onun dayandığı cum- huriyet halk partisi için bütün or- ganlarımızı yen çalışmıaiaıa sev. kedici mahiyettedir. Varılan prensip kararları üze. rinde —yapılacak incelemelerden sonra burada ileri sürülmüş temen nilerin pek çoğu kanu tır. Her. memleket duygulu ve dikkatli Millet Meclisimizin vasında da dileklerimi imkânları vermekte çı lacağından eminim. olunuz. Kongre vesilesiyle | hakkında gösterdiğini itimat ve iltifatlara, b mı memleket irfanına ler gibi yüksek mens zularını yerine getirn mekle mukabele edet kültürünün ilerlemesi tırnağa hizmetkâr (« tek emelimdir. Sizdern samimi hisler, ancak malarımı çoğaltabilir. Hepinize ayrı aytı rim. Birinci Türk Ne gresini, müstakbel irf için bir başlangıç say rum.,, Her hafta bir sanat harikası, “ VİVİANE ROMANCE - * Bir zafer destanı göster LALESMM Bu hafta da bir hayat romanı yaşatıyor RENE E SAİNT Senenuı en mükemmel Fratsız filmi - KADINLAR HAPİSHAN Bugün saat 1 ve 2.30 da tenzilâtlı halk matineleri Tel: TAKSIM sinemasındı Tenzilâtlı fiatlar: 15 — 20 — 25 ve localar 100 kuruş. ORDUNUN KI PRESTON FOSTER ve MADGE EVAN: tarafından oynanmış büyük aşk ve harb filmi 100 ERKEĞE BİR DEANNA DURBİN'in en güzel filmi ğ- Bugün SAKARVA sineması: Sinema tekniğinin en son sözü KASIRGA ( Fransızca nüshası DOROTY LAMOUR Ayrıca: DÜŞMAN MASKESİ ALTIND,. Dolores Del Rio - Peter Lorre (M. Moto) - George Sar Asşk ve Casusluk filmi. İlâveten: Yeni Paramunt dür .eri. Bugün saat 1 ve 2,30 ten zilâtlı matinel Meşhur Centilmen Hırsız: ARSEN LÜP! —. SARAY « Fransızca sözlü ARSEN LUPE n I Filminde kadınları teshir ve erkekleri kıskanç | Başrollerde: MELVYN DOUĞLAS Hareketli... Eğlenceli... Ve — VIRGINIA | Esrartengiz ve hâdiselerle dc İlâveten: FOKS JURNAL en son dünya hab Bugün saat 1 ve 2,30 da tenzilâtlr matineli cin masallarının kaldırılmasına itiraz ederek bunların çocuğun hayalini genişlettiğini, binaen . aleyh fena taraflarının atılarak devammın faydalı olacağını söy. ledi. ğ Encümenin .raporu üzerinde i. leri sürülen mütalealara cevap ve. ren encümen reisi İsmail Hakk Baltacroğlu neşriyatta ahlâk kon trolünün mutlak olarak konma - smın çok mukadde olan neşriyat hürt hale teşkil edeceğ resim sergisinde v dahale karşısında |ve hürmetkâr olan yenin hassasiyetir alara en veciz bir | tiğini söyledi. Cin ve peri mas .(.Dovıım h