6 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

23872 pak Fiy e “. ABONE YANI KANI . e 050 «, demi $ ve he öze . İsi ir eği | İT şı, günleri malarda olduğu gibi mzlâtlı tarife tatbik edilecek Mey VE İktasat müdürlüğü yaz Hereg bez a eğlence yerleri Düş idare nden sonra bu sene Telerini sek olanlardan plâj tari. Bakan, Eiştir. Belediye riyazet Pahyış © “tedenberi İstanbulun pa- İS Bühvet bulan plâj üeret- Miş a hadde indirümeninin Diş, SÜSAt müdürlüğe bildir. Bej e at müdürlüğü, plâj. “eti, ehine ve aile kabineleri Bi ÇA birlikte Mayo verme Üc- Yen ae Jİ büfelerinde satılan bilü Li iğ at ve mekülâtın Ücret- ii Yeniden tetkik ve tesbit 0. da | Patla bu kiş sinema vetti. İİ temi, Ptlediyenin tavassutu ile İN abi, V6 çok iyi netice ve- | © e Bulan Yazın plâj ve eğlen bi le de iatdiki için teşeb. sin, lir. Bütün kış müd. birey “MA Ve tiyatrolar hafta- ili günü yapmışlar ve İli, Pzaran fevkalâde ten HE etap TİR halka senalar tere İİ ime Yaz Yazm da bütün eğ. | bir gün et Ye blâjlarm Kuftada NE eleği tenzilât yapma - Marta Silgi ZÖlmektedir. Bu he Sİrleti yg, “lehe yerleri müste- Üşülecektir. Bira ne zaman Ucuzlatılacak ? A mınmas; üzerine İz . tan | sina, İnş istihilii birdenbire ve İz. ir, Maamafih sıcak iy tay nez malüm olan sarfiya- Na buğünün artmış olan ra B*ne hiç mesabesinde Le - edilene ir. Bunun işin An. Nakiye İabtikanı hemen bütün “ak, e İstihlâkinin yarısını İstanbulun bira ihtiya” mi “larında yi arşılıyabilecek * almaktadır a m başında bir ta - "ORtinin mukavelesinin ol a dagy Ve Ankara birası sa. hı İm birdenbire vaziyete mesi dolayısile Tatrin- İn buhranı başgöster - ” a böyle bir vaziyete bi ih yacaktır. İstanbu - kaş iğ Ax oi 81 bir taraftan bal - Ür taz içkilere alışması ve dan hiç, devlet gelirleri bakı. ir eti yakmdan alâka- ea giy İt, İn ueuzlatılması için çi Sakat bazı sebebler d İN Becikimin biler do- N Ayaz çalındı Yacının yakit ve zamo-! Denizbankın bir. motörü Rasgele : Latfi Bırdarın, eski adliye binası nın yerini gezerek enkazın biran &v- vel kaldırılmasını söylediği ve bu yere bir bahçı savver olduğu yazılıyor. Bu saha çok geniştir. Şehrin ge rek seyyah bakımından ve gerekse Sultanalunet mıntakasının itap et tirdiği imar ve ümran bakımların dan bu sahanın bir bahçe olmasına ihtiyaç bulunduğu ve daha mühim işlere tahsis olunabileceği söylene bilir. Bü münasebetle Avrupanın muh. telif yerlerinde bulunmuş o güzide dekoratör mühendislerimizden biri ile görüştük. Bu zât eski adliye bi- nasinin bulunduğu mevki hakkında şöyle bir teklifte bulunuyor: “Seltanahmet ve civarı parklarla" bahçelerle doludur. Burada Ayasof ya ve anak n başka da hiç bir eser mevcut değildir. Pilhakika âbidelerimizin meydana çıkarılması bakımından bu fena bir hareket sa. yılamaz, ama, imardan, ümrandan maksat yalnız âbideleri meydana çıkarmak değildir, Bu gaye tabak* kük ettirilirken diğer (e taraftan da ele geçen fırsatlardan istifade ede- rek fetanhulm ihtiyaçlarını" karşı- Ismağa çalışmak ve modern mahal- ler kurmak icap eder, Eski adliye sarayının o bulundu İ gu yeri bir bahçe yapmağa ( lüzum yoktur, Zaten oradan aşağıya doğ” İ ru olan manzara imar bakımından | hiç de güvenilecek bir şekilde değil» dir. Zaten solda Gülhane bahçesine açılan saray ve müze ve hastane, İ sada Sultanahmet ve bu havalide pılmış yeni inşaat, önde tevkif hâne ve birkaç harap bina Vardır. Tevkilhunenin de meydana çıkma. i bu iş, bu havali olamaz. Bu sahanın azami iki veya üç kat” Tt bahçeli evlere tahsis olunması. buradaki hayatı hızlandırır. İstan- bulun muhtaç olduğu eğlence yer lerinden biri haline getirilebilir. Ev. velce İstanbulun eilence yeri Şeh zadebaşıydı. Burası artık tarihe in tikal etmiş bulunuyor. Bü itisarla İstanbul Beyuğluna derecelerinin düşürülmesi, şarab ve bira fiatlarının düşürülerek halkm az alkollü içkilere alıştırılması pro- İğesi ile bir kül telâkki © edilmiştir. | Projeye göre simdi İstanbulda 30, Ankarada 29 kuruşa satılan bir şi- ge birn İstanbulda 20, Ankarada 19 kuruşa satılacaktır. Bomonti fabrikasmın satmalınıp apılmasının muta | Halbuki İstanbul halkı için bir eğ lence merkezi yapmak lâzmdir ve ait olan Ayasofya mizde hazır böyle tahak- uk ettirmek gerektir. bir sinema, bir t- yatro ve bir büyük gaziro ve hattâ İicabında kafeşantan veya başka bir getirilecek bir sese kurmak ve modern evler inşası suretile, Abidelerimizin şerellerile mütenasip bir maha teşkil et- mek, İ encelerini burada teksife muvaffak olmak çok fayda. hı olur. Bunun için belediyenin hir hamle € kâfidir. Toprak münasebeti” le verilmesi icap eden parasın- dan a! ve başka kombinezonlarla, is Zincirlikuyu mezarlığının tanzimi Bütçeye otuz bin lira konuldu E Zineirilkuyudaki mezarlığmn bir türlü yâpilamıyan tanzimi işini bu söne kat'i olarak yapmaya karâr vermiş ve buhu. susta yeni bütçeye tahsisat da ko. nulmuştur. Zincirlikuyuda bir mezarlık ku - rulması: İşine bundan tam beş sene evvel teşebbüz (edilmişti, Bugün devlet gürasmen muhakemesi yapı- lan bu mezarlık sahasınm İstimlâki işi süratle başarilermiş, fakat on. dan sonra geçen beş #ene zarfında aocak mezarlığm Marlei duvarları kismen ve bir de İki kademeli cep. be merdivenleri yapılabikriştir. Belediye'bu sene mezarlık için 30 bin Mra tahsisat ayırmıştır. Bunun- I& mezarlık tanzim edilecek, du - varlar ikmal olunacak ve arhlar ay rılacaktır, Ayrica şehir içindeki mezarhıkla. tın da tamamen kaldırılması için ev kafla belediye arasmda esasta mu- tabakat hâsıl olmuştur. Belediye evvelâ şehir içindeki mezarlıklarda bulünan ve bir heyt vasıtasile iki senedenberi hepeai tamamen tesbit edilmiş olan Türk büyüklerinin ka- birlerini yeni mezarlığa nakisdecek tir. Belediye elde bulunan cenaze na. kil otomobillerinin o kifayetsizliğini ve bu yüzden bir firmanm ihtikâr yaptığını nazarı dikkate niarak ye- ni bir cenaze otomobili satmalmağı karar vermiştir. Bu cenaze otomo- Belediye; yeni Eski Adliye sarayında bir bahçe tesisi | doğru değil midir ? Bu arsa, buradaki âbidelerimizin şereflerile mütenasip modern ve İstanbu'un eğlencesini teksif edecek bir yer haline getirilebilir mi ? İstanbul vali ve belediye reisi Dr, (akın etmek mecburiyetinde kalıyor, | tenile: Doğrusu gareteciliğin bu kadarına şartlar dahilinde burada sire | ma, tiyatro vesaire gibi müesseseler kurmak çok mümkündür ve Jâzım- dir, Beyazıt! bu muazzam adanın binlerce halkı | için bu yer, Beyoğlundan ve eski Şelizadebaşmdan daha fazla mw mante bir hale gelir. | Bu iş: hususi olarak vazolunabi lecek sermüyeler çok kolaylıkla te. min edilebilir, de belediyeye varidat iniz masraf demek olan ve müte- madiyen sulama, teştir vesaire su retile masrafa mecbur eden ve ede cek olan bir mahivet alır. Zaten bu meydanda Sultanahme, din üç parçalık parkı, Sultanahmet camiini-ı bu parktan geniş bahçesi, Ayasofya karısındaki kapalı büyük bahçe, Ayasolyanın geniş bahçesi | vardır. Biraz emekle ve alâkadar teşekkül leti harekete geçirerek o Ayasofya ve Sultanahmet aviuları pekâlâ bi” rer bahçe haline getirilebilir ve ge- tirilmesi de muvafık olur, Bu tak- dirde burada artık veniden bir bah. çe kurmağa lüzum kalmaz y Zaten sola -doğtu: biraz ilerleyin- ce hastane havalisi, Gülhane bah çesi gelir. Yani bu meydana fazladır. Bele- diye için de memleketin şu İmar ve we ümran ihtiyacı manazrası kar. yısında biraz dâ kend varidat menbaları araması gibi bir lüzum mevcuttur. İşte eski adliye saray? bunu temin eder, Hapishane boşaltılıyor İstanbul müddelumumiliği tara - fından hapishanenin boşaltılmasma devam sdilmekteğir. Dün mahkümlardan bir kısmı tev kifhaneye, bir kısmıda Üsküdar hapishanesino O nakledilmişlerdir. Bu İş bittikten sonra hapishane bi. nasinin derhal yıktırılmasma başla naçaklır, Gümrük komisyoncu'arı- nın kongresi Gümrük komisyoncular (o birliği heyeti umumiyesi ayın 16 sında E- minönü Halkevi salonunda bir top- lantı yapacaktır. Bu Içtimada ko- misyoncuların işleri Üzerinde görü- şülecek ve yeni idare heyeti seçimi yapılacaktır, TE Peyami Safaya cevap bu teklif yanlıştır Yazan: M. DALKILIÇ Peyami Safanım, Cumhuriyette (Mükümetimize bir tek, M1) başlığı altında bir yazısı intişar etti, “Bugün yirmi yaşında bir Türk gencinin Arab harflerini bilmediğinden, bahsederek "Gençliğin ve hal- km kültürüne yarıyacak © eserleri sayarsanız her İlim, sanat ve edebiyat mevine düşen mikdar birkaç kitabdan ibarettir, “Pelâket gözönünde: Kitab yok, ihtiyaç gözü. İ nünde: Kitab lâzım,,, diyor ve bir teklifte bulunuyor: i “Maarif vekâletinin emri altında, fakat bütün veki- £ letlere hağlı bir (Neşriyat umum müdürlüğü) ihdas edil, | metidir, Bu umum müdürlüğün neşriyat bütçesini bütün vekâletlerin ve milli bankaların kendi bütçelerinden sy racakları mikdar temin eder. Peyami Safa ile bir noktada bütün Türk münevverleri ve mütefek. kirleri beraberiz, Kitab yok. Kitab lâzım. Hart Inklâbı 1928 de oldu ve 3 ikincileşrin 1978 de kanuni- yet kesbeiti, 1928 , 1929 ders yılı başında bütün mekteblerde ye- ni Türk harflerile tedrisat başladı. İlkmekteblerin okuma ve bilgi ölçüsünde ihrari mahiyetini hssaha katarsak ferah ferah yirmi iki yasında ve yani normal bir seyirle üniversite tahsilini bilirmiş veya bitirmek üzere bulu, nan Türk gençleri arasında arab harflerinin meçhul oldağunu ka- İ bul edebiliriz, Peyami, meçhul bir derde temas etmiş değildir ve itiraf et- mek lâzrmgelirse neşriyat tarihimiz, Osmanlı devrindenberi çok Kisir bir haldedir, Arab harflerile yazılmış ve basılmış binlerce eser bulunabilir, ama, bugünkü Türk kültürünün tatanini için, yeni harflerle basılmış olsalar dahi, bunlar kâfi midir? Bizzat Peyami de ve böylece makis kültür ve irfan sahibleri de bu varlıklarını bir garb Hsanı bilmiş olmalarına medyun değil midirler? O halde dava, bir harf inkilâl karşısında birkaç bin eserin gençlik için İşe yaramaz kalışı değildir. Mesele, kitab yokluğu, kitab lüzemu ve yani gözle görülüp elle tutulan Kültür buhranı, dır. Peyami İle beraber olmadığımız nokia şudur: Bu iş bir orga” nizasyon meselesi değildir. Yani neşriyat umum müdürlüğü diye bir teşekklile kat'iyen Yüzüm olmadığı gibi, yalnız paraya müte. İ vakkıf bulunan bu İşin para cihetinden sebebsiz masraf demek o- lan böyle bir organizasyona da iktiyacı yoktur. Her vekâletin ve Peyaminin varidat olarak kaynak gösterdi. ği bütün milli bankalarn birer neşriyat teşekkülleri vardır. Bun, lardan mürekkeb bir komisyon, pek âlâ matlub olan organizosyo- nu meydana getirebilir, Zaten maarif vekâletinin bugünkü Hari bünyesi çinde neşriyatı tedvir için kâfi kudret vardır. Bunu di- ğer teşekküllerin neşriyat servisleriyle komisyon şeklinde takviye mümkündür ve illâ bu İş İçin teşkilit masrafı olarak on para bile harcamamak en Büyük hedef olmak gerektir. Kültür buhranmı önliyebilmek için, terelime, yeniden tellf ve arab harflerinden kopye gibi üç veche düşünülebilir. İlim, sanat, edebiyat ve yani umumiyetle kültür, harf inkılâ. bi ile bıraktığımız Arab bârfli eserler devrine Bszâran o kadar ile, ri gitmiştir ki, bugünkü mevzuat yanmda bunlar ancak birer tekst halinde kalırlar, Bittabi müstesnalarma bir şey demiyoruz. O halde birinci derecode lâzım olan ba İleri kültürü, Türk cemiyetine terelime kül, liyatı ve telif himayesi yolile nakledebilmektir. Bu aralık Arab harflerile olan eserlerin de nakli ihmal olun maz. Yani bir sistem, bir plân, bir program şarttır ve bu en ksa müddote taksim ve tevzin edilmiş bir çalışma esasiyle başarılabilir, Bu yolda Türk #fbilerinin el birliği asla ihmal olunamaz. Beledi- yeler, hususi mühasebeler, milli bankalar, hükümet teşekkülleri yollariyle temin olunacak kültür seferberliğinin bütçesi arasmda hususi sermayelerin ve yani ferd sermayeleri olan tâbilerin hima- yesile de büyük bir kaynak temin edilmiş olur. İse cemiyetin en çok muhtaç olduğu noktadan başlanır ve tâbi, lerin neşriyatına ortaklık veya neşriyatının bir mikdarmı mübayas süretile sermayesine yardım tarikiyle evvelbevvel, uzun yıllardan beri âtıl bir hale gelen Türk tâblleri faaliyete sevkolunurlar, Kontrol ve teşebbüs esasları kaybedilmeksizin ihtiyar olma, cak bu yolla kültür İstiksmetindeki kazancımız 87 olroryacakfar, Bir de en mühim duva şudar: “Mekteb kitablarmı serbestçe tabı ve satmak hakkınm tâbi £ lere verilmesi ve buns mukabil Sir yılda tayin olunacak mevzu ve mikdarda öser neşri mecburiyetinin ikamesi de bu yolda büyük bir rol oynar,,, Mekteblere sit tab'iyat yüksek rakamlara baliğdir. Mevcut tü- biler arasında âdilâne bir taksim İlo bunu hükümet üzerinden alıp hususi sermayelerin mumanına bağışlamak denense görülecektir ki, bu yükün yüzde çok mühim bir tarafı hafifletilmiş, ve gayenin mühim bir kısmı tahakkuk ettirilmiş olar, Dikkat edersek görürüz ki Arab harflerile basılmış eserlerin hemen hepsi, ferd sermayelerile meydana gelmiştir. O halde fec- rübe edileni tecrübe etmeğe lüzum yoktur. Bütün dünyada ol, duğu <ibi evvelâ bu yoldan yürümek daha kestirme neticeye ka, Yuşmak olur, 7 : ENİZBA NK Re Bu İş organizasyon da İstemez. Mevcut organkasyonun için- K - e a e kasaları koymak ve şafakla beraber ge. ||—|oAltın suyuna batırılmış bakır den çıkar. i big ği bacalı ve karguni renkte ve ön ne denize bırakmak. İ BRAHİM Karakaş adında bir açık mermere sess sene sane sen sanan eensen bi le bir motör çalmmış, sa- İşle kılıfını hazırlayıp o minareyi çal- göz âdi bakır bilezik ve yüzükleri Adana Jandarma kumandanı allın suyuna batırarak yaldızlamış, çarşıda bazı kimselere altm diye satmış, Mahaza çok geçmeden yakayı ele ver. mis, Karsaş, bu açık gözlülük örneğini dip- mak buna derler, *.* Veliaht sokağa çıkmamış! KDAM gazetesi, Aravutlak veliah- Hikniy saharriyat yapılmış, telgraflar çe, Mi, başlanmış, YAN eyi MEM, mavmaları ve gemileri 20- liğe eki korsanlar tarafından ya Bir kaza neticesinde öldü gi Adana , — Vilâyetimiz jandar. ,ürkerek dört nala koşmağa başla ; mâ kumandanı Ali Rıza Oyman, | mışlardır. dı feci bir kaza neticesinde ölmüş « Arızalı olan yolun kenarındaki almakta yaş, Ve büna güre li- İng ilin söyle bir tedbir alması o, Bu ve bı abiyi na bınkis hursızlıklara mâni VS niş İçim çeneleri Trak, Ege, Sus Vapurları hazırlanacnk büyük dınm Ferapalastan bir yere çik- madığını ve otelde kaldığını yazıyor. İyi ki çıkmamış, Yoksa kundakla bir yavrunun İstanbul sokaklarında dolaşması, velevki veliaht dahi olsa, panik yapardı ha- fazanallah” Immaflardan ve siyasetten © almış olacak. Değil mi yat Onlar da, birkaç devlete yaldızlarmış harbi sor: diye yutturdular. , Bu işlerde biraz da kabahat aldanan. da, Mim, tür, Ali Rıza Oyman yanında bö. lük kumandanı Bezmi Altıntop öl. duğu halde Misis nahiyesi kara - / kolumu teftişe çıkmıştır. (Fakat (bindikleri arabanın atları yolda uçurumlaar yuvarlanacaklarını an layan Ali Rıza ve Bezmi kendile, rini arabadan aşağı atmışlardır. Jandarma kumandanı aldığı ya- raların tesiriyle (memleket has. tahanesinde vefat etmiştir .