19 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

HABER — / Hükümetçilerin mukavemeti üzerine Italya Frankoya ye ve ehemmiyetli surette Yardım edecekmiş Fransa ile itilâf Suya mı düşüyor? Londra, 19 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinden ; İngilterenin Roma sefiri Lord pört, dün Kigi sarayında Kont Ci- ano İle uzun bir mülâkat yapmıştır. İyi bir membadan öğtenildiğine göre Lord Pört, bü görüşme esnasında İs- patıyol meselesi yüzünden çıkan imüş- külât sebebiyle tevekkufa uğramış olan Fransız — İtalyan mtzakerelerinin yeniden başlmasın: temin maksadiyle İngilterenin hayırhah bir tavassutta bu lunmak tasavvurunda olduğunu kont Italyânın Fransa tarafından Barselo- naya esleha ve mühimmat vermek su- retiyle ademi müdahale prensibini ihlâl etmekte olduğunu bahane ederek göne- ral Franko lehinde yeni bir müdahalede bulunmasından korkulmaktadır, İtalyanın böyle bir hareketi, İngiliz - İtalyan itilâflarm tehlikeye düşüre- cektir. Lord Pörtün bu noktaya, Kont Cianobun Bazar: dikkatini celbetmiş olduğu söylenmektedir, Italya. neden haşin davranıyor Paris, 19 (A.A.) — İyi malümat ak makta olân mabafile göre, İtalyanm Fransaya karşı son zamanlarda takın. mış olduğu hâşin tavrın sebebi şudur: 1 — İspanyol hükümeti kuvvetlerinin göstermekte oldukları anudane muka - vemet... İtalyanlar böyle bir amıkavtme- te intizar etmiyorlardı. | 2 — Hitlerle Musolininin, Fransa ile İtalya arasında bir itilâf aktinden evvel Fransız - Sovyet ve Çek - Sovyet misak. larının reddi neticesini istihsel etmek hususunda mutabık kalmış olmalart.. Ayni mahafil, Müsolininin Cenova nutkunun ve bu netukta Frantanm Bar selsnaya yardımda bulunmokta oldu - ğu suretinde yapılan ithamilarm hedefi, Fransayı Moskova ile olan ittifakiyle İtalya ile yapılacık bir mukarenet ara- sında tahyir etmek (yani Praneayı iki şıktan birini tercihe davet etmek) olduğunu ilâve etmektedir. Diğer taraftan, Hayrlaynın Londrayı olmak için Çek - Sovyet misakının red- dedilmesinin zaruri olduğuna ikna et mek idi, İyi malümat almakta ölen mabafil, Haynlayam İngilizleri Çek - Sovyet misakınm reddi hâsunun zaruri oldu- ğuna ikna edememiş olduğunu be- yan etmektedir. Diğer taraftan âyni mahafl Frtasanm Musolininin Cenova nutkunda kendisine karşı yâ- pilmış clan ithamları bilmemezlikten gelmeğe karar vermiş olduğunu ve bu ithamları aslâ hesaba katmıyarak İtalya ile müzakerelerine devâm etmekte bu- lunduğunu ilâve eylemektedir. Muallimlerin tertihi için hazırlıklar Ankara, 19 (Hususi) — Söylenildiği- ne göre, maarif ilk, orta, lise (öğretmen- lerinin maaş mebdelerinde öğretmenler lehine bir değişiklik yapacaktır. İlkokul öğretmenlerinin maaşı 20, orta okul öğ- retmenlerinin maaşı 25, lise öğretmenle rinin maaşı 30 liradan başlıyacaktır. Şim diki usulde ilkokul öğretmenlerinin ma- yetiştirmek üzere yeni tedbirler almak- tadır. Bumaksatla Galntasaraya ayrıca talebe vörilecoktir. Ehliyolname almak istiyenler Üniversitede imtihana tâbi tutularak Avrupaya Jisan tahsiline gön derilecek, orada tahsillerini ikmalden sonra lisan öğrenmeni olacaklardır. Maarif encümeni dün toplanarak para- aşları 17,5 liradan, ortaokul ve lise öğ- İsız yatılı talebenin Şi 75 nin yüksek öğret retrmenlerinin imaaşlart ise 25 liradan baş | men okulundan geçerek lise öğretmeni Jamaktaydı. Bu hususlara ait kanunlarda olmalar: hakkındaki kanun lâyihasını yapılacak tadilâtm bu yıl olması muhte. | kabul etmiştir. Bu karar bu sene lise. meldir, Bundan başka maarif lise öğretmeni lerin son sınıfında bulunan parasız ya: tılr talebeye şamil değildir. Elektrik şirketi Ankara, 18 (Hususi) — İstanbul Elektrik Şirketi tesisatının sâtm âlm. ması münasebetile salâhiyetli bir zat gazetemize şu İzahatı vermiştir: “ — Şirketin imtiyazı esas muksve- leye göre 1980 yılımda bitmekte ve eti yim Sa eld) la Yapılan unal mukavele ile imti- yaz milâdeti 1993 yılma atılmış, satm alma müddeti 1960 yılma çıkarılmış. t. Sermaye miktarı İsviçre frarkıa lerine göre 3T milyon Türk lirasına tekabül etmekte ve bugünkü 2353 mil. yona tekabül etmektedir. Bu sermaya. nin mütenazırı olan iptidai tesisatm da bu kıymette olması icap eder, Bü- tün bu izahat nazaran İstanbul elek» trik şirketinin İmtiyaz müddetinin bitmesine henüz elli beş yıl ve satın alma müddetinin bitmesine de 22 yıl vardır. Şirket hükümetin karşısına 23 mik yon liralık bir aktif ile çıkmış bulun- balline çalışıldığı halde bunun görüş melerle imkânını göremediğimiz ma- Jümdur. Bunun Üzerine iş satın slmaya dö. külmüş ve bütün hesaplar görülerek şirket tesisatı 11 milyon liraya devir almıştır. : 1 İkincikânun 908 den yani bu sene başından itibaren işletme bize âiltir. Bü- tün masarif hükümetin namına yapıla caktır. Bu muazzam işin böple bir şekil alması zahiren iyi görülmekte ise de ha- kikati söylemek lâzimgelirse ötedenberi bildirildiği veçhile tesisatın (o tslaha çok ihtiyacı vardır. Bunların ve tasarruf ve dikkatle ya- pılması derhal tevessül edilmesi lâ zımdır. Bir taraftan taksitlerin öden- mesi, diğer taraftan işletmenin temi. ni ve ıslahatın kısa bir zamanda ba- garılmaşına tevessül edilecektir. Hükümet bunu kendi eliyle yapmak ve bu işe hemen başlamak mecburi- yetindeğir. Kanuni salâhiyetler almacak, hu- kuk müşavirlerinin üzerinde çalıştık. lari mukavelenin bir iki güne kadar bitirilmesi ve imzanın yapılması mu- karrerdir.., 100 bin Çinli bir şehirde muhasara edildi Şanghay, 19 (A.A) — Çin eyalet kr taatından 100,000 ilâ 150.000 kişi henüz Huşow dahilinde bulunmaktadır. Bu kuv vetlerin kurtulması ümidi pek azdır. Şeh l Çekoslovakyada Almanlar Çeklerle çarpıştı Südetliler motörlü kıtalar teşkil ediyorlar Prag, 19 (A.A.) — Trebenikde vukua gelen bir arbedede üç Çek ile üç Alman yaralanmıştır. Askeri teşkilât Haynlayn'ın fırkası şunlara karar ver- miştir: 1 — Parti azasından olan (tacirlerin Haynlayın'ın portresini dükkânlarma as- maları mecburidir. 2 — Parti mensupları İntihabat müna- sebetile ev ve dükkânların bayraklarla donatacaklardır. Kontrol servisi fırka arasının intihabat arifesi olen cumartesi günü pencerelerinde tenvirat yapmaları» na nezaret edecektir. 3 — Alman nazi kıtaları gibi motörlü kıtalar ihdas edilecektir. : . Hatay meselesi y e” Başlarafı 1 ircide ve Hatay davasının hayati ebemmiye- tini kavrayan mes'ul makamların mü. sarpahası nereye kadar vwecacağını me- rakla bekliyorduk. Şimdi ise başka bir sual sormak zaruretini hissediyoruz: Fatrika mı, politika m:?. Hatay ekseriyetini pargalamak için akla gelmez usullere muracaat edilmiş, sömürgecilik idare sanatının bütün in- celikleri tatbik edilmiştir. Hedefin ne olduğunu Oriyan gazetesinin ilhamcısı pek iyi tayin ediyor. Hatoyda smanila idaresini devam ettirerek, yeni rejimin tıtbikini akim bırakmak!, Bunun içindir ki teşvik: tehdit, hak elk, zulüm ve nihâyet cinayete ka- dar her türlü vasıtalar, Hatay Türkle rine milliyetlerini inkâr ettirmek için a- labildiğine kullamlıyor. Bunlarm hep- sinin iflâsa mahküm, sulh zararına, Fransız ve Türk münasebetleri aleyhi- ne Şseeketler olduğumu tekrar söyli- yelim. Eğer yapılan şeyler mahalli entrika- Jar ise, mes'ul olanlar (bunlar 1 çabuk önlesinler; Eğer böyle değil de muay- yen bir hedele varmak için güdülmek- te olan bir politika ise, odu önlemek için biz vazilemizi yapıxağız... Yeni hâdisnler İskenderun: 15 (A.A.) — Anadolu Ajansmin husust muhabiri bildiriyor: Arsulda Türk yazılmak istiyen Eti "Türkler Üzerine jandarmalar tarafın- dan iki Eti Türkün üzerinde tabanca bulunmasi vesilesile ateş atıldığı bil diriliyor. Reyhaniyede çok feci bir bâdise Reyhaniye, 17 (A.A.) — Anadolu Ajansının hususi mahabiri bildiriyor? Bu sabah burada hükümet memur - Yarınım tevil ve müdafan edemiyecekleri gok Teci bir hâdise daha vukubulmuş - tur, Türk kardeşlerinin listesine rey vet- mek üzere Reyhaniye tescil bürosuna gelmekte olan Ayrancı Şark köyünden 12 kadar Kürt, Ekradileyyabi isminde teşekkül eden Hoyboncuların teşvikiyle şiddetli bir taarruza uğramışlardır. i rin Japonlar tarafından zaptı neticesinde bunların kâmilen imha edilmesi beklen- mektedir, gap” Başlarafı 1 inelde Yurdun her tarafında olduğu gibi bügün İstanbulda bu büyük bayrt- mi neşe içinde kutluladı. Evvelce ha- Iu idman hareketler! yapıldı. Taksimde Taksim staddında her gençlik bayra- mında olduğu gibi, ağzına kadar dolmuş bulunuyordu.Burada bulunanlar arasın da İstanbul kumandan: Halis,amiral Şük rü Okan, üniversite direktörü Cemil ve daha birçok zevat göze çarpıyor- du. Evvelâ bayrak merasimi yapılmış ve hep bir ağızdan İstiklâl marşı söy- lendikten sonra Vali Üstündağ gu nut ku söylemiştir: Bayanlar baylar; Bize şeref veren değerli huzurunuz- Ja bölgemizin 938 yılı spor ve gençlik bayramı şenliklerini sevinçle açıyo- | rum. Gençliğin heyecan dolu güzel gösterilerinden önce bugünün admr bir kere daha saygı ve tapı ile analım: 19 mayıs. Her yıldönümü daha heyecanla kar #ilanan bugün viodanlarımızda mu- kades bir tarih olarak ebediyen ya- şayacak ve Türk milletinin ilerisini hiç sönmiyen bir ışık gibi daima ay- dınlatacaktır. Bugün milli varlığımız. da hudutsuz bir köşebaşı bir dönüm noktasıdır. Tam 19 yıl önce Atatürk sonsuz valan severliğinden ve ölçüsüz azim ve iradesinden aldığı ilham ve kuvvetle Türkü mahküm eden ölü- mün suratma tükürmüş mili hayatın asil varlığını koruyup kucaklayan o- nun yoluru cehennemin uçurumundan O günün muvaffak jesti Türk mil- letinin her geye rağmen bugtüne kadar muzaffer olan açık ve parlak tali ol- du. Biz bu (güzel talihe (kıskançlıkla sarılıyor ve yardımcısına derin bağ- lık ve yüreklerimizden kopan sön- #uz sevgile tapıyoruz. İşte bugünkü bayram o mesut bı vicdanları. mizdan taştmlığı sükran borcünün bir ifadesidir. 19 mğyisın ( gehçliğe Ve #porculuğa nisbet ve isitnat edilerek hususi bayramlara temel tutulması Türk milletinin bünyesindeki hüsusi karakterleri teşkil eden sayısız kuvvet ve kiymellerin bütütnünü Üzerinde toplayan ve bunları kurtuluş sahası- nın her sufhasında lâzım olduğu gibi tebarüz ettiren . Atatürkün millete hizmet yolunda Samsunda açtığı bay- rağın gençliğe ve sporculuğü emanet edilmesi hiç şüphesiz Türk © gençliği ve sporculuğu için pek büyük mazha- Tiyet ve pek yerinde bir iftihar sebe- bidir. Bunun için hepinize tercüman olarak kendilerini kutlular ve geçen sene âyni vesile İle burada söyledik- lerimi bir kere daha tekrarlarım: Kıymellerin, kuvvetlerin ve güzel. Miklerin sembolü olan Atatürktür. Türk genci örneğe sadık ve lâyik ol, yaşasın Ulu Önder, yaşasın Türk gen- ci ve sporcusu, - Üstündağın bu mütkunu kız mual. lim mektebinden Hürmet Erginin gü- sel sözleri takip etmiştir. Hürmet Enginin nulkunda bilhassa şu (cümle ler büyük alkışlar toplamıştır: Bizler bugün coşkun bir wi gibi içimizden köplürca heyecanın ilk hızını O tarihi değiştiren günden alârk, Ata- türk çocuklarıyız diye haklı bir şeref. le öğünen Türk gençliğinin en mühim Jâyik olmaya çalışmak ve cihan tarihi iğrenç yalan Ankara, 18 (A.A.) — Beruttan bütün Avrupa ve Amerikaya gön- derilen bir telğrafta Atatürkün ye- niden vahim surette hastalandığı ve devlet işlerine bakamıyacak bir Baştan başa yalandan ibaret ölen bu haberi Berut masraflara girerek bütün dünyaya neşir ve tamim et- mekte acaba ne gibi bir menfaat görüyor? Bu gibi adi vasıtalarm dost hir devlet reisi hakkında bil bassa Hatay intihabatı tazyikler içinde hedefinden inhiraf ettirilir. ken kullanılması yalnız calibi dikkat olmakla kalmaz ve şüphe yok ki, her okuyanm nefretini de mucip olur, 19 MAYIS — 1938 Gençlik bayramı nin tek Önderini:; “Ben böyle gocuklarm Atasiyım, diye öğündürmektir. Bu nutuklardan sonra, davetlilerin önllnde geçit resmi başlamış bulunu- yordu. Bayrama iştirak edenler ara- sında spor klüplerimizden sekiz tanesi de vardı. Geçit resminde Çoban Meh- met büyül alkışlar toplamıştır. Önce kız, sonra da erkök talebenin beden hareketleri uzun uzun alkışlan- miş ve hareketlerden sonra da talebe. ler valinin önünden geçerek Taksim Abidesine bir çlenk koymuşlardır. tanbul kız liseleri 1060 talebenin iştirak ettiği bu ha- rekette şu mektepler iştirak etmişler» Erenköy kız lisesi, o Heybeliada orta- mektebi, Kadıköy kız enstitüsü, Kadı. köy 1, 2 ve 3 üncü, Üsküdar 1,2 ve 3. e m Si, Haydarpaşa lisesi, “Biyik aran gü âmme â 55'e başlamış ve ayni şekilde devam etmiştir. Burada hükümet mümessili olârak Kadır köy kaymakamı bulunmuştur. Buxün öğleden Sonra şehrin muhtelif Nazi propaganbası Arjantinde bir mebus ilşaatta bulunarak hükümeti ikaz etti Buenos Ayres, 19 (A.A) — Sosyalist mebutlardan Dikmanın nazilerin Arjan- tindeki faaliyetleri hakkmdaki ifşaatı Can tevlit etmiştir. Dikman, nazilerin son zamanlarda Bre silyada yapmış oldukları (o tahrikâttan bahsetmiştir. Mumanileyh, icap eden ted- birler ittihaz edilmediği takdirde Arjan- tinin de ayni hâdiselere sahne olmak teh- likesine maruz kalacağını, beyan eyle- miştir. Dikman, Alman propaganda ne zaretinin Leşkilâtı ve bü mezaretin faali- yet tarzı hakkında izahat vermiştir. Mumaâliyeh, nazilerin o ecnebi memle- ketlerde rüluzlarını teshile omatuf ta- limatı ihtiva eden mahrem bir visaleder sillerine gönderilmiştir. Hatip Arjantin. deki bütün nazi propaganda teşkilâtmı birer birer saymıştır. Bu teşkilât, Bue nos Ayres merkesine tabidir. Hatip bu merkezin adresini vermiş ve netice olarak narilerin Arjantindeki tahrikâtr hakkın- da bir anket yapacak bir parlamento ko- misyonu tesisini istemiştir. Mümessiller meclisi, Dikman projesini tetkik edilmek üzere bir encümene hava” Ve etmiştir. ğ