14 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Avusturyanın ilhakı Sinyor Muso- —Rieeramrimaiz Politika Aleminde Deliye AVR UPA Bugünkü Çin, Avrupanın bir çok yerlerinden Çindeki vakayii yakından tetkik | için son samanlarda Çine gitmiş o- lan dünyanın en maruf siyasi mu- harrirlerinden Vernon Bartlett İn- giliz mecmualarından birine yazdığı bir yazıda, harb halindeki bugünkü Çini sulh halinde olan Avrupadan çok daha sakin buluyor. Muharririn “Deliye 'dönen Avrupa,, başlığı al- tında yazdığı bu yazıyı kısaltarak naklediyori “Bugün harb içinde kıvranan Çin, sulh halinde olan Avrupadan o kadar daha sakin ve mutedil ki, adam Avru- payı büsbütün unutup siff uzak gark- tan bahsetmek istiyor. Bugünkü Çin, Avrupanın birçok yerlerinden daha medeni ve rahağg Kantondan Hong- konga kadar yolculuğum esnasında pasportumu bir defa olsun kimseye göstermeye lüzum olmadı, Çinden çı- karken kimse yanımda kaç param olduğunu sormadı. Halbuki Avrupa- nım herhangi bir yerinde dört gün o- | turup da sonra başka bir yere gitmek isteseniz birtakım beyanndmneler dol- durup vesikalar almanız, bir sürü vize muamelesine tâbi tutulmanız icgb e- der. Netekim Yunanistana girerken bir eye, çıkarken de ikinci bir vi- zeye tübi tutuldum, Atinadan ayrılır- ken yanımda birkaç drahmiden başka Yunan parası olmadığına hükümet memurlarını ikna mecburiyoğinde kal- dım. Birkaç saat sonra tayyaremizle Sofyaya gelmiştik. Sofyada 20 dakl- ka kalacaktık. Bu yirmi dakikalık ziyaret bana, on sekiz İngiliz şilinlik bir vizeye mal oldu. Belgraddaki tay: yare meydanı oraya ulaştığımız stra: da büyük hava manevralarına sshne oluyordu. Havada uçuşan harb tıyyare lerine aşağıdan manevra Ilşelderi &tı- lryor, burası tam bir harb meydanını andırıyordu. Budapeştedeki — tayyare meydanını oldukça normal- buldum. Fakat Viyana Avrupada — alduğumu hemen tekrar bana hatırlattı. Viyana tayyare meydanmda Alman harb tay- yareleri saf, saf dizilmiş duruyorlar- dı. Onların arkasında askeri karar - gühlar göze çarpıyordu. Bizi kârşılı- yanlar Nazi askerleri oldu. Her şey- den evvel makul insanlar olan Avus : turyalılar kırmızı beyaz. çizgili bay - raklarma alelâcele Hitlerin işaretini dikmişlerdi. Bir turist gehri diye ta- nıdığımız Viyanada otelimin kapısı - rün önünde dimdik iki nöbetçi bekli - yordu. * * * Çinden Avrupaya dönerken ne dü- şünmüştüm, nelerle karşılaştım. Av- rupa tıpkı büyük bir tımarhaneye benziyor. Lord Halifaks İngilterenin herhangi bir kriz karşısında şaşırma- dığını ve şaşırmıyacağını — söylüyor. İngilterenin liderliğini kaybetihiş ol- ması ve bugünkü vaziyeti Lord Hali- faksın iddiasinin tamamen aksini* is- pat etmez mi7 Bu da çok yazık. Çünkü Britanya - nın düşmanlarını en fazla sevindire - cek olan şey, onun kendini mütered- did ve aksıyan bir siyasete kaptırmış olmasını görmektir. Maamelih bu gün için Avrupadan büylük bir harb tehli- kesi mevcut olduğu zehabma kapılın- masın. Birtakrm milletler yapabile - ceklerinden çok daha büyük sözler sarfetmeyi itiyat edinmiş görünüyor - lar. Aslında herkes biribirinden kor- kuyor. v . & HA L)) S A TÜ AOLU akşam gazetesidir. İlânlarını HABEFP'e verenler kâr ederler l | yeste yoluyla daha medeni ve rahat ! Yazan: Vernon Bartlett liniye pek tepeden inme bir darbe ol- muştur. İtalya matbuatr 6 vakadan lç dört gün evvel Avusturyanın her ne pahasmna olursa olsun müstakil kaal- cağını ygzarlarken, birkaç günlük kı- sa bir fasıladan sonra onun Avrupa haritasından silinmesinin nekadar isa- bet olduğunu yazmışlardır. İtalya, Habeş harbini müteakip or- taya bir de İspanya harbi çıkarmış - tır. Bunu Almanları Brennerden uzak- laştırmak gayesile yapmıştı. Halbuki bugün Almanlar yine Brennerdeler. Bu sıkışık vaziyetinde İtalya İngil - tereye el uzatmaya muztar kalmıştır. ' * * dönen Berlin - Rom& mihverinin zaafa uğ- ' ramasiyle Çekoslovakyanın istiklâlini kaybetmesi ihtimalleri artmış ve ya- kımlaşmış oluyor, Bu harpsiz olabile cek bir iştir. Avrupa ordularımım en mükemmel surette teçhiz edilmiş o - lanlarından biri bulunan Çek&lovak ordusu harbe imkân bulamıyacaktır. Çünkü Çek ihracatı Hamburg ve Tri- pilryor. Eğer Alman- lar bu iki yolu kaparlarsa Çekoslo - vakyanm dünyanın diğer piyasalari - | le irtibatı tamamen kesilmiş olacak - tır. Şuna nazaran Çeklerin, Alman - lardan nefret etmelerine rağmen, ye- ni bir dünya harbinde Almanların ta- rafında döğüşmeleri hiç de müstebat sayılamıyacak bir ihtimaldir. Yalnız muhakkak olan bir şey var- | sa, o da hürriyetin tadını tatmış bir | ordunan ecnebi bir kuvvet için canla, başla döğüşmiyeceğidir. Almanların son harbden ders almış olacakları veç- hile her lıırhdı netice Üzerinde en mü- r olan'âmil, halkın maneviyatıdır. Alman nüfüz vestahakkümünün yayı- hp şümullenmesile belki ham mevad bollaşabilir ve daha kolay temin cdl- lir. Fakat bu sayede halkın maneviya- tının düzelebileceği şüphelidir, Britanya hükümeti, üç büyük dev- leti kargısında cephe almiş görmek korkusunun telâşiyle kendi zaafmı ve karşısındakilerin kuvvetini mübalâğa- landırmak hatasına tekrar düşmüş o lüyor. Lord Halifaks'ın İngilterenin imuh- temel düşmanlarıyla anlaşmak arzu- su şayanı takdirdir; lâkin ongn bu arzuya ulaşmak için tecavüzleri hoş görmesi bilemeyiz ne dereceye kadar doğru olabilir. İşte İskandinav mil- letlerini Baltık denizinin cenubunda o- lup bitenlerden uzak tutan, alâkasız- landıran onların toplu emniyeti sev - Memeleri ve münferid kalmak arzula- rı değil, İngilterenin bu sakim siya - setidir. Yine bu aiyasettir ki, Avrupa- nın cenubu şarkisindeki milletleri de- | mokrasiden ayrılarak Totaliter blr | yol tutmaya mecbur ediyor. Unutul- mamalıdır ki, bu nispeten küçük mil- letler, bir harb halinde vekillerimizin en fazla zihinlerini işgal ettiği görü- nen tayyarelerden ve toplardan çok daha mühim rol oynıyacaklardır. Almanya, onun dostluğunu kazan - mak için bütün diğer dostlukları de- nize attıracak kadar kuvvetli bir dev- let değildir. Japonya ise Çin harbini kaybetmeye mahkümdur. Onun zap- tettiği yerlerdeki nüfuzu şimendifer güzergühından bir kurşun atımlık bir sahayı aşmıyor, General Şankayşekin zaferleri, koca Çini yekvücut bir küt- le halinde birleştirmektedir. İtalya İse ya siyasetini bilflil de - ğiştirerek “iyi br Avrupalı,, olmalı, yahut da Anglo - İtalyan paktının u- saresni eminceye kadar öyle görün- melidir. İnsan asıl birinci şıkkım ruh bulmasını arzulamakla beraber, ikin- €i olarak düşünülen vaziyet tahaddü$ etse bile aradan geçecek kısa vakfe İngiltere hükümeti ile onun artık li- derlik edemediği hükümetlere muva- | zenelerini bulmak imkânmı verecek - tir. Akhisarda Seyahat Notlaıı_ İki köylü dolandırıldı Fakat suçlular iki saat içinde yakalandılar —. Kınık (Hususi) — Bugün burada iki dolandırıcılık hadisesi olmuş, iki köy- | lünün kırk lirası aşırılmıştır. Somanın | Kalemköyünden Kımnık pazarına gelmiş olan ihtiyar Mustafa dayı ile oğlu Meh: met pazardan hâyvan alacaklardı. Bu sı- rada çarşıda tüfekle nişan attırmak ba- | hanesile dolaşmakta olan iki şahıstan | birisi Mustafanın yanma yaklaşarak: Sana bir beygir satayım, arkamdan gel, demiş ve onu nahiye haricine götürür. ken cebinden içi dolu bir mendil atmış- tır. İki gahıstan birisi de arkadan gel- mekte olduğundan önde ihtiyarla ııdcn İsmail köylüy — Şurada para buldum, bunu al, se- nin oğlunun nasibidir, demiş ve buna mukabil ihtiyarın cebinde bulunan yir- mi bir lirayı almış ve sıvışmıştır. İhtiyar Mustafff dayı dolandırıcı İsma ilin sözü ile üç saat men açmamış ve içinde hakikaten külliyetli miktarda pa- ra bulunduğunu zannettiğinden dolandı- rıcılar nahiye içinde bir iki saat ç daha kalmak fırsatını elde etmişler ve bu sı- rada Kemığın Közeler köyünden Hüseyin oğlu Osman dayı isminde bir köylüyü dahi eşek satmak behanesile ayni tu- zağa düşürerek 19 lirasmı almışlar ve hemen nahiyeden kaçmışlardır. Aradan iki saat geçince her iki köylü karakola müracaatla dolandırıldıklarmı anlatmışlardır. Hadiseye & koyan nahiye karakol kumandanı Adil at içinde hırsızları yakalamıştı Dolandırıcıların Turgutlu kazasının Hamidiye mahallesinderi Ömer ile ayni | kazadan İsmail olduğu anlaşılmıştır. Rcfırqwaa Köermesi için Bergama, (Anadolu muhabirimiz - den) — Bizzat İzmir valisi Fazlı Gü- Jeçin teşebbüslerinden doğmuş olan Bergama Kermesinin ikinci açılışı yaklaşıyor. Bu yıl 22 - 28 mayıs ara- sında tekrar yaşanacak olan Kermes, burada büyük hazırlıklarla karşılan- maktadır. Günlerdenberi devam eden ; hümmalı faaliyetben anlaşılıyor ki, bu defa Kermes geçen senekinden çok daha canlı olacak, bir hayli orijinal gösterileri İhtiva yecektir. Berga- Elektrik fabrikası genişleyor | maya bilhassa fazla ziyaretçi çekmek yeni yapılacak işler imkânlarını temin noktasmdan yapı * Akhisar, (Hususi) — Belediye elzk- lan büyük hazırlıklar vali Fazlı Gü- trik fabrikasının tevsii işi ikmal edilmek | 109 tarafından safha safha takip olun- üzeredir. Almanyadan getirtilen Loko- makîadır.. İ PE möbilin tajına başlanmıştır. Hazi: | —— 'Kermes" kelimesi d_ılı_m_ııdı* umu- | M z ; ğ mi olarak kullanılmadığı için manası- râan ayı içinde yeni makineler faaliyete nıh neye delâlet ettiği hriyetleri: geçetek, kasaba nura garkolacaktır. KSa ORE KS Şebeke tesisatının ikmalinden sonra gün ş,”ı v:ırddır. ,t[:::ü :”“;[? I düzleri de cereyan verilecektir. AOA e BZ Bu yıl Akhisar bir çok yeni eserlere | - PARayır, eğlence, bayram, manala- kavuşacaktır. Halkevi, belediye bina * | a gelir. lazının temelleri yakmda atılacak, Cum | | Bergama halkevi tarafından negro- hüriyet meydanı açılacak Atatürk an: | hanan bir brogürde, Kermes hakkımda dacmım kaidesi hazırlanasaktır. verilen etraflı malümattan anlaşıldı- | 194,518 liralık yeni belediye büdee- | BINA göre bu kelime bazı yerlerde ha- sinde imar işlerine tühildat ay - lâ kullanılıyor. Broşürün: Kermes ne- rılmış bir de beş yıllık imar projesi ha- zırlatılması kararlaştırılmıştır. bu suretle kaza dahilindeki 90 köyden Akhisar kısa bir zamanda telefonla | ancak 19 u telefonsuz kalmıştır. Şimdi her tarafa bağlanmıştır. Şimdiye kadar | Akhisardan Balıkesirle telefonda gö * 412 Xilomıtrelik telefon teli c:kilmiı_ ı.nmek kabildir. jandarma iki sa- zla ızmlt Halkevınde yenl bir köş“ Köcasli, (Hususi) — İzmit halkevi çalışmaları son aylarda bilhassa aytma- ya başlamıştır. Vali Hâmid Oskay'ın da yardımıyla halkevinin muhtelif şube- lerinde yeniden bazı ilâveler yapılmış; köycülük şubesinin gezilere biraz daha | fazla ehemmiyet vermesi, spor kolunun — denizciliğe esaslı şekilde başlaması, sosyal yardım şubesinin, kitabsarayın bütçesinin arttırılması üzerinde durul- * muştur, Kitapsaray şubesinin çocuklar icin yeniden açtığı çocuk köşesi de bu hare- ketlerden doğmuştur. Resmimizde köşenin açılışmda hazır bulunanları —veli ile beraber görüyoraunuz. Hazırlanan zeybek oyıııılan Bergamanın büyük kermesine hazırlık 2 -28 Mayıs arasında Bergamada büyük şenlikler yapılacak Önbinlerce ziyaretçi gelecek y ” ÜN d Sie dir? başlığı ile yazılı mukaddimesin- de, evvelce Orta Asya Türkleri tara- fından yapılmış olan an'anevi eğlence- lerin “Keramet,, admı taşıdığı ve (Keramet) kelimesinin de oymakların tabirlerine göre (Kerme) ve (*Ker - mes) şekillerine girdiği bildirilmekte ve Ödemiş, Tire, Bayındır gibi İzmir kazalarımnda ve bazı şark memleketle- rimizde yapıları meyva ve bahar bay- ramlarına dahi Kermes adı verildiği 1- Tâve olunmaktadır. Kermasin yapılmasındaki maksat nedir? Bunu geçen sene açılışında va» linin nutkundan öğrenmiştik. Kermes, Bergamanın tarihi ve an'anevi kıymet ve hususiyetini tebarüz ettirmek mak- sadiyle yapılmıştır. Bunnula beraber biz onu sadece bir “Bergama mesele- si” halinde görmüyoruz; Kermeste Türkün ve«an'anatının en canlı örnekleri gösterilecektir. Buna naza - ran Kermes haftasını bütün memleke- te bir eğlence haftası teşkil edeceği şeklinde kabul etmek mümkündür. Kermesin Bergamada yapılmış ol - masını da bir isabetin mahsulü balin- de buluyoruz. Biliriz ki, Bergama ta- rihi eserler bakımından büyük bir şöh- retin sahibidir. Milâttan on asır evvel kurulmuş olan zengin bir medeniyetin ayakta kalmış eserlerini içinde saklı- yan Bergama, Türkiyenin en öğünüle- cek şayanı dikkat gehirlerinden bi- ridir, Yılda hiç değilse birkaç bin ecnebi turisti bağrına çeken Bergama- ya ehemmiyotiyle mütenasip bir veya birkaç gün yaşatıp, onu gerek kendi- mize ve gerekse bilhassa yabancı ül- kelerin insanlarına daha iyi tanıtma- Ba ne güzel bir vesiledir. Kermes işiyle uğraşmak üzere te - sekkül eden bir komite vardır ki, bu: nun başkant Bergamanm değerli kay- makamı Vasfi Bağaturdur. Halkevi reisi Osman Bayattekin, Kermes ko- miseri Lütfullah Denizer ve Mahmut Celâl gibi muhitin ileri münevverleri bu komiteyi teşkil edenler aryasımnda bulunuyorlar. Binaenaleyh Bergama Kermesi bu yı! bize çok zengin ve ol- gun bir hüviyetle kendisini göstere « cektir. Kermeste yapılacak olan eğlenceler arasında iyi hazırlanmış zeybek, kal- kan, cirid ve okçuluk gibi oyunlarla | eski kıyafetler, yarışlar, güreşler de sezredeceğiz. Bundan başka o hafta- nn en eğlenceli günlerini Kozakım çam kokulu ormanlarında geçireceğiz. Şunu ilâve etmeliyim ki, geçen se- ne on bin ziyaretçi çeken Kermes, bu yıl, istikbale açılan çığırın tamamen hazırlanmamış bir başlangrcr halinde bulunmaktan çok ileri geçmiştir. H. Günay