23 Aralık 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

(iÜNAHKAR Ka Yalnız Sevil'de İspanyada diri insanların yakılması usulu daha sonraları, 1314 de ihdas e dildi. O senenin 14 mayısında Aragon da Engizitör Bernar, bir kaç ölüyü ve altı .diri insanı, şehirin büyük meyda- nında merasimle yakdırdı, 1480 de Papalığın İspanya mümes sili kardinal Nikola dö Franko (gene ral Frankonun cedlerinden olup olma- dığına dair tarihi malümat yok) ile Se vilde Dominiken manastırı rahiplerin« den Alfons dö Oheda, yeni tahta çıkan kral Ferdinand ve kraliçe İzabellayı kandırıp âzami salahiyet elde edinceye kadâr engizisyon bir emekleme devresi geçirdi; O tarihten sonra ise İspanyayı tam manasiyle kasıp kavurmağa baş- ladı. Kral Ferdinand Papa ile gayet kâr İt bit mukavele yapmıştı. Engizisyonun takibine uğriyacak olan Endülüs Arap lari ile Yahudiler umumiyetle zengin adamlardı. Bunlar her hangi bir suret le ortadan kaldırılınca, bütün servet- leri-engizisyonun eline geçecek bunun üçte biri krala verilecekti. Geri kalan mıkdarı Papa ile engizis yon arasında taksim edilecekti. Bu mukaveleden sonra, Sevilde bü yük mikyasta engizisyon maakemesi ku ruldu ve Kastil mıntakasındaki bütün marki, dük ve kontlara “emirleri altın da bulunan arazideki yeni ihtida etmiş bütün arap ve yabudileri on beş gün içinde yakalayıp Sevile göndermeleri ni” emir etmekle faaliyete geçti. Bu e- mir o kadar tesirli oldu ki, engizisyon merkezine tahsis edilen Sevildeki Do miniken manastırımnın mahzenleri tık- Lm, tıklım mahbusla doldu ve bunun üzerine engizisyon yine Sevilde bulu- nan muazzam Triyana şatosuna taşın dı. iki bin insan diri diri yakıl!dı 1482 de engizisyon İspanyanın muh t>lif şehirlerinde şubeler açtı ve niha vet 1483 de bütün bunlar baş eng'zi- tör thvanı alan bir şahis idaresinde mer keziebir testilâfa tahi tutuldu. Tlk de fa baş engizitörlüğe Tomas dö Toörke | mada isimli bir Dominiken papası tayin edildi. Torkemadanın faalıyeti Engizisyon şefinin, Pa;lık ve İs- panya krallığı hazineleriyle eng'zisyon kasalarını doldurmak ve bizzat kendi servetini çoğaltmak uğrundı nasıl bir “dindaranae gayret” gösterdiğini anlat mak için 1482 den 1484de kadar, yani iki sene içinde, yalnız Sevilde 2000 kişi nin diri diri yakıldığını ve 17000 kişi nin muhtelif cezalara mahküm oldukla rımı söylemek kâf'dir sanırız. Bu;17000 mahkümiyeti de ufak cezalar zanetme yiniz, zavallılardan bir kısmı işkentce ye tabi tutulmuş, bir kısmı hapse mah küm olmuş, hepsinin servetleri müsade re edilmişti. Fakat bunlar yine bir şey değil; Torkemada esaslı faaliyetin 1485 de, engizisyonun miüthiş kanunlarını tan- zim ettikten sonra başladı. Kanunların esası gayet bas'tti: İhbar üzerine yakalanan kâfir evve 1â isticvaba tabi tutulur, ya itirafta bu lunur veya aleyhindeki ithamları red ederdi. Her iki halde de biraz işkence görmesi mukadderdi: İnkâr ederse söy lemesi, itiraf ederse suçlarının hepsini ortaya çıkarması için... İtiraf ederte ölüm muhakkaktı. Falııt etmezse yine 'muhakkak.. Çünkü müthiş — işken celere tahammül etmek kolay iş değil di ve bir çok zavallılar duydukları feci ıstırapların tesiriyle evvelce hayallerin den bile geçirmedikleri cürümleri kabul lenerek işkenceden kurtulmiya çalışır lardı, Bu sebeble engizisyon tarafından tevkif edilmiş olmak, açıkça idama mah küm edilmek demekti; sarayın himaye siyle iltimas görerek kurtulanlar © ka dar azdır ki, bu istisnalar solda sıfır kalır. z c Baş engizetörün aşkı sa95 genesi eylâlünde baş engizi- ; ö Torkemada Sevil , papas Tomas dö . ;yîleştîği Triyana şatosundaki oda sında sinirli sinirli dolaşıyordu. Pek düşünceliy di. APASLAR Nakleden: F.K. iki sene içinde v Baş engizitör Torkemada Kapının önünde, bir eli kılrcmının kabzasında dölaşan muhafız müfreze si kumandanı könt dö Brakamonte de pek sinirli görünmekteydi; e€fendi ve u şak bir şey, bir haber beklemekte idi- ler, Kontun birden yüzü gülâü, merdi- divenden üç kişinin çıktığını görmüş ti. Gelenler yanıma yaklaışımca seslen- di: — Nerede kaldınız yahu?? İçlerinden biri cevap verdi: — Af edersiniz, biraz geç kaldık ama kabahat bizim değil müsaade e- derseniz sebebini... Kont sabırsızlıkla onun sözünü kes ti: — Kuş yakalandı mı? — Evet, kafese s*irmiş bulunuyor. — Mükemmel, bundan ötesi geve zelikten ibaret. Geldiğinizi hemen mon senyöre haber vereyim. Ha unutmadı dımnız ya, bu işin kazanctında benim de hissem yarııı sarr t ; Kont içeriye girdiği zaman, Torke mada bir koltuğa oturmuş, düşünüyor du. altmış yaşına rağmen hâlâ dinç o- lan vücudu öne dogru iğilmişti. Muha fiz kumandanı gelince başını kaldırıp sordu: — Ne var Brakamonte? — Servera, Besedas ve Mongo gel diler efendim. Baş engizitörün gözleri parladı, dik sesi emir etti: M v 'İ: .)ııv : 23 BİRİN Bir eşek 95 İlira yuttu ! Lüleburgaz (Hususı) — Kazaya bağlı Ceylan köyuünden Kâzım, köyün- deki ahırının tarxrile meşgulken ziraat kredi kooperatifinden o gün aldığı 95 lira parayı düşürmemek için ahırda bağlı bulunan iki eşeğinin yemliğine koymuştur. Biraz sonra #şini bitiren Kâzım yemliğe bıraktığı paraları alıp kuşağına koymak istediği zaman para- ların yerinde yeller estiğini görmüş- tür, Kâzım paraların herhalde eşekler tarafırılan yenildiğine kanaat getirmiş, evvelâ eşeklerden birini, sonra dâ diğe- rini keszrek midelerinde paraları ara- mıştır. Fakat zavalli adam ancak ikin- ci eşeğin midesinde paraları bulmuş- tur, Fakat param parça olarak, Bu suretle zavallı köylü, gafletin ce- zasını, paraları bulayım derken eşekle- ti de kaybetmek suretile çekmiştir. sir yangında 3 kişi diri diri yandı Balıkssir (Hususı) — Dursunbeyin Çatlıcan köyünde ve sabahın onunda Mustafa oğlu Alinin evinde bir yan- gin faciası oldu. Alevler arısızın evi ve ahırı sardıklarından içeridekiler dışarı çıkmağa muvaffak olamadılar, Mustaaf oğlu Ali ile annesi Gülsüm, karısı Ze- liha, ahırdaki hanyvarları diri diri yan- etmiş, üç ev yanmıştır. Facia bütün Balıkesir muhitinide derin teessür uyan dırmıştır. Yurdun DıleKIeri Gazeteci, bu deri öüyüklür, o kâğgıda : sığmaz ! Mersin gazetesinin birinci sayfasın- da okuduğum bir yazıdan aşağıki par- çaları alıyorum: : “Yanı başımızdaki Silifke hanının ö- HH nünde beş yüzden fazla kadın, erkek 5 toplanmışlar kapının açılmuasını iaıiyorğ lardı. Hanın içinden ükseden seslerden Z içeride de bir hayli kalabalık bulundu- ğunu anlamak müşkül değildi. Nihayel ($ kapı açıldı. Dört larajımdan ilile kakı- ğğ la içeriye sürüklendim. Zabıla âmirleri, &5 memurları orlada biribirine duüyunmış fi olarak ayakla duran tam 28 adet çuvalı ? muhafaza için canla başla — çalışıyor. "i — Girsinler. t Üç adam içeriye girip -"eri kılıcları nın kabzesinde, selâm vaziyetini alınca papas sordu: — Ne yaptınız?? Üç adamdan, ismi Servera olanı ce vap verdi: — Konşita Savedranm nerede sak landığını öğrendik moönsenyör... Torkemada heyecanla koltuğundan fırlarken haykırdı: — Konşitanın nerede olduğunu öğ rendiniz ha! Demek muvafak oldunuz Fakat dikkat et Servera; müjde vermek te fazla acele etti isen, hiddetimden korkarak bir şeye muvaffak olamadan beni oyalamak istiyorsan kendini kol la; önümüzdeki pazar Sevil meydanın da yakılacaklar için büyük bir ateş ha zırlanacak... Efendisinin heyecanla yanına yak laşışı Serverayı yerinden kıpırdatma- mıştı. Onun yerine Besedas cevap v# di: — Efendimize yalan söylemiye kim cüret edebilir? Asilzade usaklarının süktneti, baş engiz'töre kendi hevrtanını hatırlattı. tonarlandı ve bu sefar aha sak'nane, fakat vine hevecanlı olarak sordu: — Nasrl mevdana r'->rdenız? ? (Devamı var) Habsburaların serveti iade olunuyor Ayvusturva hükümeti, 11 temmuz 1935 tarihli kanunun tatbikr ve Habsburslara servetlerinin ladesini kararlaştırmıştı. — | Hanın avlusunu dolduran kulabalık ka- İi pılardan taştyor, herkes bekliyor. Şöy- iz le sesler işililiyor: İ — Dörlt kişiye bir çuval verilecekmiş! 5$ Hakikaten de gücü kuvusli yerinde j olan dört kişi bir çuvalı bir kenara çek i$ mişler, orlalarına alıp ellerile çuvalın 5 ağzına yapışmIşlar, bekliyorlar.., .x “Kulağıma şöyle mükâlemeler çarpı- © yör: — Ön kuürüş verdim de on beş gün- denberi bulamadım. İki çocuğum var, hasta... Çorba pişirmek lâzım.. — Yahu, bu ne kalabalık. Eğer paylaş fırmağa kalksalar adam başına bir kib- rit çöpü kadar bite düşmiyecek! Bir çuvalın üzerine yan gelen birisi: — Felek gelse kimseye vermem.! Beş kadın da bir çavala göz koymuş- lar: — Yanına kadar sokulabilsek, orla- mıza alır, kimseye vermezdik, ha gay- ret, diyorlar,,, &* “Birisi karşıma dikildi: — Ey gazetecim! Bu, büyük bir dert- tr, acıdır, elindeki ufak kâğıda sığ- N maz.. Vazgeç, USanırsin.,, H* “Nihayet alâkadar birkaç memur da- ha geldi. Taksim başladı. Sekiz kişine i; bir çuval verilmesi kararlaştı, İlk çuna- $ lt birer ncundan yakalağypıp omuzlarına EE vuran sekiz İri parı adam kalabalığı uağ: rıp dışarı çıkınca derin bir: OMİ.. çek- £ tiler.,, B * —. #a HAaLHEREMĞĞĞE Hi n Gi FERE S Hİi HK TLSARAĞALSRAZ * Mersinde beşyüz kişinin — kapısmak $ için beklediği bu bulunmaz mata nedirğ% biliyor musunuz. Belki anlamışsınızdır: " Mangal kömürü! 28 cuval kömür, bir fi cuvalı sekiz ve hepsi 224 kişiye taksim ©! olunuyor, Saatlerca bekliyen — üç dt'ırlğâ vüz kadın erkek de eli hoş dönüvor. Bunüu okuvunca sizin de henim rihi: Bu servetin sabık İmnarator alle- sine 200,000 şilin bir menfaat te- min edecoği tahmin olunmaktadır. hol atahilivoruz. Halimize süktredelim. — İstanbalda altı kurusa, hem de hntğ: Hivarsittatsa hia efinha etmivormm, â dılar. Ateş civardaki evlere de s&'rayet | Ege mektuoları Haa ee e | Milâs, (Hususi) — Türk yurdunca en geri kalmış belediye Milâstadır. Çok zengini ve epeyce büyük olan Milâs ka- sabasış şimdiye kucdar alâka görmeciği için karmakarışık bir şehir iskeleti va- ziyetindedir. Sokakları"çarpık, çarğısı karmakarışık. Koca şehirde tek otel yoktur. Bir yabancı 'çin Milâsa uğramak bir nevi felâkettir. Çü-kü; ya hayvanlarla koyun koyuna dir ahırda, yahut Nuh Peygamber zamazından kalma pis bir hanın karanlık bir odasında yatacaktır. Halbu'ti mühizu bir tütün memleketi olan Milâsa, kumpanylrın direktörleri, memüur ve eksperleri gelir, muhtelf ti- cret ve maden şleriyle alâkadar çok kimseler uğrar, Hele Milâs pazarının kurulduğu salr gününe tekaddüm eden pazartesi ak- şamları, Milâsa gelen yabancılarla köy- lülerin adedi beş yüzden eksik değildir. Buna rağmen burada bir otel yapmak kimsenin aklına bile gelmemiştir. Be- reket vers'n, bir tek lokanta ve Milâs parkında oturacak bir bahce var. Belediye reisi an'atıyor Bu kadar fena vaziyette bulunan Milâsta belediye riyasetine ancak ge- çen sene faal bir genç getirilmiştir. Ye n? belediye reisi Nazıri Akdeniz, bir sene denberi bu şehir harabesini ıslah etmek için m — ut imkânlar nisbetinde dur - madan çalışryor. Belediye ra's:miz, belediyemizin u- murnt? vüzİyetlini şöyle asılattı : - “— Belediye bütçesi öotuz bin lira- da iken işe başladım. 937 bütçemiz kırk altı bin bradır. 938 bütçesinin de elli bin lirayı geçeceğini kuvvetle ümit edi- yoruz. Bo' su bu'unacak Milâta su, ve idro elektirik için pro- jeler yaptırmaktayız. yapılan ilk etüd- lere göre saniyede 45 litre su elimize geşecettir. Bu suyun 14 litresi İ:asa- banm itme suyuna ayrılacak, 26 lit - resi ile de arazi ve bahçeler sulanacak- Cir. ; Ayrıca bir ieme suyumuz daha var- dır. Bu sudan saniyede 80 litre temin edeceğiz. Ve bu sayede Milâsta her bahçeye bol bol su verebileceğiz. Kilova'ı yüz paraya eleklrik Milâs suyunun 334 metere yüksek- likten temin edeceği şüt kuvveti, yüz yetmiş beygirliktir. Bu kuvvetle mem leketin elektirik cereyanmı çok ucü- za elde edecefiz. Elettsifin kilovatı yüz paraya mal edeceğfimizden balka ucuz elektrik vendikten baszka beledi- yeye de mühim bir varidat aymnafı bulmuş olacağız. Yine bu sene Müilâsın hâlihazır ha ritasiını yaptırmaktayız. Dört bin li- raya ihale edilen bu haritanm ikma- linden sonra kasabamızın müstaltbel plânlarmı hazırlayacağız. kabul cdilen beş senelik proğramımıza göre, bu se- ne icinde asri bir mezarlık işini de ba- şarabileceğiz. - Snpor sahası Bu sene Milâsta bir sror sahası açı- İrp tamamlanacak ve 938 senesinde ka- sabamiızın en şerefli yerinde büyük bir Halkevi binası kurulacaktır. Valimi- , zin Milâsa yapacakları bühim yar - dımlar, kasabamıza büyük bir şeref verecek, Milâs geneçlerine güzel bir saha kazandıracaktır. Su basma teh'ikesine karşı Bu sene, kasabanm garb mahalle- lerini basan sulara karşı tertibat al- dik. Kasabanım ortasından geçen iki çaym mecrasmı temizledik. Çayların iki tarafma duvar ördük. Bu iki kana- lm ikmalinden sonra hem su basmak tehlikesi kalkacak, hem de memleke- | tin havası iyileşecek, Siyrisinek kal- pek imar plânı, yol, gea a Milâsın yeni ve faal belediye reisi y . Nazmi Akdeniz mıyacak, halk ta sıtmadan kurtült * — caktır. Milâs parkmın önünde açmağa b’â ladığımız yirmi metre genişlikt©”| — bulvarımız da yeni Milâsın en B'“’A parçasını teşkil edecektir. Fidanık ve çocuk bahçesi Belediyemiz, yeni bir fidanlık VÜÜ de getirdi. Bu —fidanlıkta — mey” meyvasız muhtelif ağaçlar yetış“r!-i'-“_; ” B İA yoruz. Fidanları halka dağıtact kacabanm her tarafını güzel ve Y rmdaki Aplangaç süprüntülüğünü dolduruyoruz. Burada temiz bir çO? bahçesi yapacağız. İ Yeni otel K Vaktile, Milâsta bir otel yapılm” için Vilâyet, hususi muhasebe paf;m sından Milâs belediyesine on alti lira vermişti. Bu para herneden5t rine sarfedilemedi. Valimiz Recai Güreli meseley* eJ Jarak — attı ve tedkik olundu. İlk iş © kararla$t” — modern Pİr etel Yanılmnı GU rildı. Biz de aldığımız direkt 4 sinde faaliyete geçerek bu sene 97 liraya on yataklı, banyolu ve tam iğlr forlu bir ötel yaptrracağız. Yeni b y nın alt kısmını büyük bir loka—nt'; l gazino haline ifrağ edeceğiz. Bclı g yenin iki mağazası vardır. Müşter'' » hazır olduğu için bu mağazaları! g8 cafız, parasiyle de yeni oteli yap* BiZ. ; & KUN 1 Çarm acd Görü'üyor ki hu gün çok aîmn if bir halde bulunar kazamız - ya” Ha âtide Eğenin mamur ve şirin köst' den biri olacaktır. / yi — Yurddan Küçük Haberler * Burszada Hava Kurumuna ;:ıii ien fıtra yekünunun 5 bin liraya olduğu anlaşılmıştır. <A çali * Konya külsür direktörlüğü gl benin Konyada bulunan bir tulüâ! panyasının oyunlarına gitmelerin! i sak etmiştir. y geb * İzmirdeki sebze bahçelerin şder zelere musallat olan haşerat'a P ” çat leye başlanmıştır. Havaların gi yışHf” gitmesi mücadele işlerini kolay . « * . mış ve çok iyi netiteler alınmışt!” vsp * Denizli belediyesi tarafmdaf; eti tırıan şehrin haritaları Nafra A plir tarafırfdan tasd'k edilmiştir. im",vc nının yapılması için Denizli pelediy” | içi Ankaraya gitmiştir. 5"9(’ * Denizlide yeni bir mezbahâ , mış ve merasimle açılmıştır. * Menemen tarlalarındaki ma lü gökünden mahveden haşerâd" * İ d wadeleve vi İmek üzeredir. Milâs, mamur ve şirin | bir kasaba olacak Şunlar yapılacak : Bol içme ve bahçe suyu, kilovatı yüz paraya elektir k, tialkevi,stadyum ve yeni olel K EETE L | I, || İN | ” B — LEEF F — VA İi raat müdürlüğü Menemene Z67 —— İ L makineleri göndermiştir.