24 Haziran 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

6 HABER — 'Akşam postası Ispanya limanları |PDersimin sonu abluka edilecek (Baş tarafı 1 incide) ( etmesi ve beynelmilel sulh için hakiki | bir tehlike teşkil eylemesi muhtemel | olduğu beyan olunmaktadır. Bu haber- lerle, Almanyanın kendi menafiinin | himayesini temin etmek hakkını mu . hafaza edeceğine dair olan yarı resmi | Berlin tebliği arasında bir münasebet görülmektedir. Maama'Tı bu haberlerin İtalya İle Almanyarın hakiki niyet ve tasavvur - ların tekabül etmemekte olduğu ümit ediliyor. Ispanyaya giden Alman filosu Lizbon, 23 (A.A.) — Röyter Ajansı muhabiri, Admiral Scheer, Nürenberg ve Karlsruhe Alman harp gemiletiyle ç torpido muhribinin ve bir nakliye gemisinin bu sabah Lizbona vasıl olmuş olduğunu bildirmektedir . Bu gemiler, öğleden sonra Akdenize Bgeçeceklerdir. Lagos, 24 (A.A.) — "Portekiz,, Ad. miral Seheer adındaki Alman zırhlısı ile Nürenberg ve Karlşurhe adındaki Alman kruvazörleri ve üç torpido mutt ribi ve gaz gemisi, Lagos limanma gel. miştir. Buradan Akdenize geçecekler dir . Berlin, 24 (A.A.) — Admiral Oraf Spee zırhlısı, Alman menafiini müdafaa etmek üzere dün akşam İspanyol su . larına hareket etmiştir. Bahri kontroldan çekildiler Londra, 23 (A. A.) — Berlin ve Ro- manın talimatı üzerine Alman ve İtal. yan sefirleri, memleketlerinin kat'i surette bahri kontrol sisteminden çe- kilecekelrini bildirmişlerdir. Maamafih Almanya ile İtalya, Lon. dra komitesi mesaisine iştirake de - vam edecekler ve kendilerini ademi müldahale itilâfnamesine bağlı addeyli yeceklerdir. Ingiltere ve Fransanın Almanyayı ikaz teşebbüsü Londra, 23 (A. A.) — İyi malümat almakta olan bir menbadan bildirildi. ğine göre, Fransa ve İngiltere hükü- Metleri, geçen gece Berlindeki sefir. lerin> Almanyanm Vali«siya pükü. metine kargı beynelmilel ihtilâtlara &e behiyet verecek ve Avrupa sulhünü teh likeye koyacak her türlü hareketlerin vahametini Berlin hükümetinin naza, rı dikkatini celbe memür etmeğe ka. rar vermişlerdir. Kontroldan çekiliyorlar ama bü işi Ingiltere ve Fransaya bırakmağa da razı değiller ! Roma, 24 (A, A.) —. Havaa ajansı muhabirinden: Salâhiyettar mabafilin Istihbaratı- na göre, İspanyol sularındaki İtalyan harb gemileri kumandanlarına bey. nelmilel kontrol sistemine iştirakten fariğ olmaları hakkında daha şimdi- den talimat verilmiştir. İyi malümat almakta olan mabafil, bu keyfiyetin mezkür gemilerin İtal. yan menafiinin pek mühim olduğu İs, panyol sularını terkedecekleri mana, sına gelemiyeceğini beyan etmekte ve İtalyanın donanmasına karşı yeni bir taarruz vukuunda derhal harekete ge- çebileceğini İlâve eylemektedirler. Ayni mahafil, İtalya ile Alman. yanm şimdiye kadar kontrolü Al man ve İtalyan gemilerine mevdu Fransız ve İngiliz gemilerinin me- mur edilmesine muhalefet edecekle. rini beyan etmektedir. Öğrenildiğine göre Roma hükü. meti, halihazırda Valanciaya iaşe ıı_ıı(Hıl:ıî ıöülmnmkb olan gemile- rın araştırması imkânını derpiş © Müstakbel hattı hareketi tetkik d:' mektedir. İtalyanın Almanya tarafından ya. Bılması muhtemel bir mukabele bilmi- Bil hareketine iştirak edip etmiyeceği. malüm değildir, yalnız resmi mahafil, Almanya jile İtalya arasında Roma . Berlin mihveri çerçevesi içinde tam bir tesanüt bulunduğu noktasında 1s. Tar etmektedir. Butada İtalyanın Londra ademi mü dahale komitesin?! terketmiyeceği te- yid edilmektedir. İtalyanm diğer dev. letlerce riayet edildikçe, beynelmilel taahhütlere riayet edeceği ilâve olun- maktadır. Alman sefiri Berline döndü Londra, 24 (A. A:) — Siyasi maha. fil, Edenin Almanyanın kontrol siste. minden çekilmekle İktifa etmiş oldu- Ru suretindeki beyanatına rağmen Almanyanın müstakbel hattı hareke. ti dolayısiyle endişe Izhar etmektedir. Alman ve İtalyan kontrol gemileri- nin çekilmeleri, Valânsiyanın menfaa tine hadim olacağından dolayı ve Al. mahnyanın doğrudan doğruya herhan. gi bir harekette bulunmaktan tevak. ki edeceğini ilân ettiği bir dakikada Akdenize yeni bir Alman filosunun mu vasalatı dolayısiyle burada bir şaşkım- lik ve kararsızlık hüküm sürmektedir.' Diğer taraftan Londradaki Alman sefiri von Ribentropun âcilen Berline hareketi, birçok faraziyelere yol aç. maktadır, Bazı siyasi — müşahitler, general Frankoya daha fazla miktarda gönül- lü gönderilip gönderilmiyeseği ve Al. manya ile Çekoslovakya arasındaki gerginliğin daha had bir mahiyet alıp almıyacağı sualini irad etmektedirler. İtalya ile Almanyanın kontroldan çekilmelerinin, kontrolün işlemesi üze. rindeki âcil neticelerine gelince üç ih. timal derpiş edilmektedir, 1 — Alman ve İtalyan kontro! ge- mileri yerine Akdenizde İngiliz ve Atlas Okyanusunda Fransız gemileri. nin ikamesi. ç 2 — Komitenin şimdiye kadar kon trolü İtalya ve Almanyaya mevdu mıntakaları başka ecnebi donanmala- rına tevdi etlmesi imkânı. 3 — Kontrolün tamamen ilgası. Hatırlardadır ki Eden, daha geçen. lerde, kontrol işinin pek yolunda git. memesinden dolayı İngilterenin bu hu susu yeniden tetkik etmesi imkânina telmıh etmişti. Valânsiyanın alnı açık Cenevre, 23 (A.A.) — — İspanyanın Bern orta eliçsi ve Cenevredeki beynel. milel iş konferansında hükümetçi İs . panyanın başdelegesi Fabri Ribas, mat buata hükümeti namına aşağıdaki be- yanatta bulunmuştur : K “— Uğrunda bü kadar fedâkârlık yaptığımız gerefimize çok ehemmiyet veririz. İşte şerefimizle temin ediyoruz ki, Leipzig hâdisesi sırasında bütün İs, panyol denizaltı gemileri tayfalariyle birlikte üslerinde bulunuyordu. Buna binâaen her türlü tahkikatı kabule 4- madeyiz., , Cenevrede kanaat Cenevre, 23 (A.A.) — Cenevre ma . hafili, İtalya ile Almanyanın bahri kontrol sisteminden çekilmelerinin Av. rupanım vaziyetini vahimleştirmiş ol . duğunu kabul ve teslimde müttefiktir . ler. Maamafih bu mahafil, İtalya ile Al manyanın istirdat etmiş oldukları ser . bestilerini ne suretle kullanacaklarına intizaren, ihtiyatlı davranmaktadırlar, Umuünfiyetle düşünüldüğüne göre, Valencia, Leipzig kruvazörünün torpil- lenmesi tepebbüsüne dair olan Alman tezini Cenevre müessesesesi nezdinde protesto ve bu bapta bir tahkikat ya . pılmasını talep edecektir. Moskovada heyecan Moskova, 24 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinden: Almanya ile İtalyanın kontrol siste- minden çekilmeleri, büyük bir heyecan tevlit etmiştir. Fransa ile İngilterenin bu husus ile Sovyet Rusyadan daha zi. yade yakından alâkadar oldukları ve bu meselede vaziyet almanın bu iki dev - Tete ait bulunduğu ehemmiyelle kaya, edilmektedir . Asilerden kurtarılan çocuklar < Moskova, 24 ÇA.A.) — Havas ajansı muhabirinden: Santai adındaki İspan - yol vapuru, Leningrada Basklı 1.s00 çocuk çıkarmıştır. Alman ordusunun manevraları Berlin, — Büyük Alman askeri mâ. nevraları bugünlerde başlıyacaktır. 2 'Temmuza kadar sürecek olan bu ma - !ımhm Dersimin yanıbaşında yaşamak (Baş tarafı £ incide) mek nasıl bir vatan hiyaneti ise Türk milletinden bir parçayı kapıp üzerinde bir imtiyaz iddiaya kalkışmak ta, öyle. ce bir hiyanettir. Uzun asırlardanberi devlet — içinde devlet, hükmet içinde hüllümet kura - rak en dizginsiz bir istibdat ve vahşet. le elli bin Türkün Üüzerinde caniyane bir saltanat süren “Dersim an'anesi,, ortadan kalkarken Türkiyenin her ta - rafında halk büyük bir neş'e, bir sü . rur ve grur duymaktadır . Bilhassa Eğinliler, Kemahlılar, A - rapgirliler, Gebanlılar, Eymirliler gibi felâketine katlanmış olan Türklerin Dersimde alınan neticelerden duyduk - ları ferah, gönül rahat: ve teselli ölçü. süzdür. Dersim belâsının ortadan kal - dırılması bu kazaların masum halkı - na yeniden dünyaya gelmiş olmak g'bi bir saadet bahşetmiştir. Dersim asırlarca bu halkın ensesin- de bir kene gibi yaşadı, bir kara sülük gibi bu dünkü betbahtların kanını em. di. Büyük şehirlerimizde Eginlilere, A - rapgirlilere, Kemahlılara bol bol rast gelmemizin sırrı. bu zavallı vatnadaş . ların Dersim belâsından kurtulmak için memleketlerini terke mecbur kâlmı; olmalarından ibarettir. .Hükümetin Dersimde giriştiği hareket le ne dece mükemmel bir iş yaptığını, Dersimde zorbalığa nihayet vermekle ne mühim bir dahilt ve içtimat iş başar- dığını anlamak için bir Arapgirli ile bir Eginli ile konuşunuz! Onlar size Dersimin kendilerine dün. yayı nası| zindan eden bir cehennem, bir eşkıya yatağı, bir vahşet kovanı olduğunu anlatacaklardır. Ve diyecek. lerdir. ki: *“— En çalışkan, en zeki, en işgüzar, en namuslu bir vatandaşlar — kitlesine hayatı haram eden Dersimin mukadder âkibetine uğradığı bugün, bizim en bü. yük bayramlarımızdan biridir.,, ..» Şimdi, Türkiye Bayındırlığının bü - yük Bakanı Ali Çetinkaya, medeni Türkiyenin ortasında bir vahşet nasırı gibi asırlarca kalmış olan Dersimin ka. ra kayalarını oyarak, azgın sularını be- ton köprülerle aşarak bu eski haydut inini Kemalist Türkiyeye lâyık bir,va . tan parçası haline getirmeğe çalışır - ken Dersimi çeviren münbit ovalardaki namuslu vatanadaş köylerinden de neş'eli sesler yükseliyor. Muhakkak ki o köyler, Gdelikanlıları, gelinlik kızlar:, olgunlaşmağa başlamış başakları ve her geyleriyle beraber şimdi en coşkun bir bayram yapmaktadırlar. Memleketin her tarafındaki bayramdan çok daha coşkun olan bu bayram, milletin A - tasına minnet, hükümetin yorulmak bilmez başkanına hayranlık ve Cum. huriyet harp kuvvetlerine şükran ifade eden bu bayram hakikaten büyük bü bayramdır. Zira vatandaşlar, asırlardanberi, ilk defa olarak bu 1937 hasat mevsiminde, Eginli, Azapgirli, Kemahlı, ve Gebanlı Türk, bir yıdlık emek neticesinde top. raktan aldığı mahsulün Dersimli hay. dutlar tarafından hasılıp talan edilmi- yeceğine emin olarak orak sallayacak, döven dövecek ve harman kaldıracak.. Nizamettin NAZİF nevralar Holanda ve Çekoslovaya hu . dutları civarında yapılacaktır. Kahraman pilot Bugün gelen Fransızca Le Journal gazetesi Madrit radyosundan aldığı şu şayanı dikkat malümatı vermektedir: *Hükmet mahafilinde bütün Cumhu- riyet İspanyasının “pilot Fransisco Mi. randa,, nın hatırasınım hürmetle anıl - ması icap ettiği beyan edilmektedir. Miranda, Nasyonalist harekâtına ta . raftar gibi görünmüş, Franko saflarına dahil olmuş, general Molanın pilotu ol. müuş ve Molanın ölümiyle beraber kendi ölümünü de intaç ettiren tayyare ka. zasını İstiyerek yapmıştır. — Fransisco Mirando bu projesini hükümet ordu - sundaki halazadesi Dionisio Chamarro - ya haber vermişti. 24 HAZİRAN — 1937 Tuncelinde ıslâhat Elâziz, 24 (Sureti mahsusada gön derdiğimiz arkadaşımız Niyazi Ahe met yazıyor) — Plömer, Çimişke- zek, Pertek, Oacık kazalarında hiç bir hâdise yoktur. Nazimiyenin Hay. daran, Lazkirdin Mahmut, Hozatın Sin nahiyelerinde küçük arazide mu- halefet var, bunların çoğu silâhlarını getirerek teslim oldular. Suçlular korkarak geri - çekildi. ler. Bunların kurtuluş imkânsızlığı karşısında yakında teslim olacakları anlaşılıyor. K & Muhalifler şunlardır: Sin nahi: yesinde Abbas uşağından Bahtiyar, Kırgan, Abbas, Haydaranda Harilli, Kahmutta kâmilen iştirak vardı. Fa- kat, Yusuf han grupu harekete baş- larken kâmilen teslim oldular, Burada iki aşiret yaşıyor: Demenan, diğeri Yusufhan, Yusufhanlılar silâhtan tecrit e- dildi. Demenanda suçlular geri çe- kildi. Muhaliflerin sayısı üç yüzü geçmiyor. Asi rüesası altıdır. Bun- lar, Abbasuşağı reisi Seyit Rıza, Haydaran reisi Ağartrili Kamer, De- menan reisi Cebrail, Yusufhan re- isi Boznaklı Kam* :, Bahtiyar yeisi Şahin. Bahtiyar aşireti kâmilen teslim oldular. On iki kişi silâhlıdır. Zaten suçtan takip edilenler yedi kişidir. Kureysanın Seybhan reisi Hisso da muhalifler arasındadır. Şakilerin başları ne diyorlar ? Roznaklr Kamer, Demenanlı Biri Geç, fakat yerinde bir karar Gıda maddde- lerinin satışı Çok titiz bir şekilde kontrol edilecek Gıda maddelerinin istihsal, İhzar, imal, muhafaza ve depo edildiği ve sa, tıldığı yerlerin bir ağüstostan itibaren çok sıkı bir surette kontrolüne başlana- caktır, Kontrol edilecek yerler şunlardır Pastacı, şekerci, helvacı, muhallebici, sütçü, yoğurtçu, peynirci, yağcı, lokan. ta, aşçı, işkembeci, birahane, meyhane, gazino, fırımlar, sucuk ve pastırmacılar ve imalâthaneleri, makarna, nişasta bis, küvi ve çukulâta imalâthaneleri, su dol- durulan yerler, sirkeciler, kahvehaneler kasap, tavukçu, ciğerci, balıkçı, bakkal, ekmek bayiü, aktar, kürü kahyevci, su depoları, hamamlar, kullanılmış eşya sa. tanlar, paçavra depoları kâğıt depoları, sebzeci, manav, turşucu, bostan çama. şırcı, kalaycı, tiyatro, sinema, dansing barsakane, yağ izabe yerleri, deri imalât hanesi tabakhaneler, balık tuzlama ma- halleri, leblebiciler, yağhaneler, diğer. menler, buz depoları, fabrikalar,, Kontrol şöyle yapılacaktır: — İsimleri geçen mahallerde mücüse- senin ismi ve adresi yazılı ve sayfaları numaralanmış ve kaymakamlık ve bele, diye müdürlüğünce tasdik edilmiş birer teftiş defteri bulundurulacaktır. 2 — Belediye hekimi ve Belediye za- brta muavini çevrelerindeki bu yerleri birinciden başlayarak sıra ile sonuncuya kadar teftiş edecekler ve bu mahallerin Bıfzıssıhha kanunü — ile nizamname ve talimanamelerle belediye zabıtası tali. matnamesine ne dereceye kadar uygun olduklları araştırılıp ıslâhı kabil ve te- mini mümkün noksanları bir sıhhi ihtar varakasma doldurup sahibine tebliğ ve bunları teftiş defterinin ilk saylasına yazacaklardır, Vaziyeti sıhhi kaidelere uymayıp da ıslâhı da mümkün bulunmayan müesse. selere bir zabrt varakasile tesbit edilip baş hekime bildirilcektir. Belediye hekimleri haftada Üüç gün öğleden sonra teftiş ve nümüne almak işile meşgul olacaklardır. Belediye doktorları ile Belediye zabı- ta memurlarınım teftişleri sıhhat mület. tişleri ile nahiye müdürleri taraffından kontrol edilecektir. 1 Yıkanmadan ve pişirilmeden yenen ve seyyar esnâf tarafından satılan gıda maddelerinin mutlaka kapalı camekân içinde bulundurularak açıkta vt_htr ne. vi televvüsata maruz bir şekilde satıl. masını Belediye zabıta memurları aza. mi surette dikkat edeceklerdir, Cebrail, Yusufhanlı Agdatlı Kamerç Seyhan aşiretinden Hisso ve Bahti- yar aşiretinden Şahin Elâzizde mev* kuftur. Kendileriyle görüştüm. Diyorlar ki: “— Biz hükümete mutüz, devle* te hizmetlerimiz çoktu, büyük harp- te ve Sait isyanında hükümete miliş olarak yardım ettik. Muhalifler adi suçlulardır. Takibattan korkarak köylerinin yakmında kurulan karar kolları uzaklaştırmak için bu fenalı” ğt yapmışlardır.,, Devlete kanım helâl Yusufhan aşireti reisi Kamer di- yorki: “—Bu işe çare bulup önliyeme: 'dim. Onun için devlet beni assa ka” nım helâl olsun.,, Şakiler arasindaki düşünce Demenan aşiretinden biri göğ: sünü açtı ve dedi ki: “— Bu aç bu doyacak!.. Devle- tin efendi olmasını isteriz. Devlet efendimiz olursa karnımız doyar.... Muhafız alayı cephe - tutarken asiler şunları söylemişlerdir: “An” karadan zırhlı askerler geldi. Bunla- ra kurşun işlemez teslim olalım.., Asker ve açlık karşısında Askeri kıtalar tesisat yaparak ilerlemektedir. Çeteler tekrar sıkış- tırılmaktadır. mezru arazi tamamiy le kuvvetlerimiz elinde olduğundan açlık da ayrıca şakileri sıkıştırmakta- dır. Tayyarelerimiz — keşiflerine de. vam etmektedirler. Şakilerin yakıp yıktığı Munzur köyü yeniden yapıl- maktadır. Seyit Rızanın mektubu Tunçeli şakilerinin başı Seyit Rızanın dehalet mektubu gönderdi- ği teeyyüt etmektedir. Seyit Rıza ve avenesinin kaçma: sına imkân yoktur. Tam bir çelik çenber içindedirler. Seyit Rızaya akıl hocalığı yapan Ali Şirin isimli habi>” | sin de aralarında olduğu anlaşılmış- tır. Bu adam Koçkıri hâdisesinin de ele başılarındandı. Sergerdelerden Fındığın teslimi bir gün meselesi- dir. Petrol ve Benzin fiatları (Baş tarafı 1 incide) nin fiatı yeniden tesbit edilecektir. Benzin depolarındaki stok benzinle- rin miktarınt tayin için belediyeden bir heyetin mahallinde tetkikat yap: ması da muhtemeldir. Vilâyete bu sabah gelen telgra! Bu sabah vekâletten — Istan- bul vilâyetine bir telgraf gelmiştir. Bunda, petrol ve benzinden alınmak ta olan gümrük resminin indirilme- sine dair olan kanunun cuma günkü (yarınki)'resmi gazetede neşredile- ceği, buna göre icap edenlere tebli: gat yapılarak ihtikâra meydan - ve- rilmemesi bildirilmiştir. Vilâyet gelen- emirden bugün belediye ile bütün kaymakam ve na- hiye müdürlerini haberdar edecek- tır. * Kanun neşri gününden muteber olduğuna ve alâkadarlara da kanu- nun ne günü neşrolunacağı evelden haber verilmiş bulunduğuna göre benzin yarından itibaten ucuza sa- tılacaktır. Şirketler uğraşa dursun... Ankara, 24 (Telefonla) — Ben zin v& petrol şirketinin Türkiye mü- messilleri hükümet nezdinde teşeb- büslerde bulunmak için buraya gel diler. Derhal “tatbikten doğacak za- rarları!,, gösteren bir ariza verdiler. kikt akşam gazetesidir. Ilânla rmı HABER'e verenler kâr e derler,