29 Haziran 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

yeraltı | Kadıköyle Büyükada — arasında mevcadiyetinden — bahsedilen ve bütün gazeteleri harekete getiren tünel meselesini elbette unutma - mışlardır. Hattâ bu haberi alınca ben de Kadıköyüne gitmiş, sanayi müfet- tişi Danışın bahçesindeki bu tü - nelin methalini görmüştüm. Daniş bana bu esrarengiz tü - neli büyük bir maharetle ortaya çıkaran hakkında şu izahatı ver - mişti: — Bunu ortaya çıkaran Metze- ler isminde bir Almandır. Bu a- " dam bütün hayatını yer — altında ı bulunan gizli eserleri — meydana çıkarmağa vakfetmiş, ve bir çok muvaffakıyetler kazanmıştır. İ O zaman bu Metzeleri bulma- yı ve kendisile — konuşmayı çok istemiştim. Fakat Kadıköyündeki evinde maalesef kendisini bula - mi Dün güzel bir tesadüf aradığım halde — bulamadığım bu şayanı dikkat adamı ta matbaamıza ka - | dar getirdi, Hemen kendişini ko- “nuşma odasına aldım, ve konuş - mağa başladık. Metzeler, yirmi — dört yaşında, zayıf, kısa boylu, zeki bakışlı bir gençti. İstanbulda doğup büyüdü- Şünden, türkçeyi de iyi konuşu - yordu, Gelişinin sebebini şu şe - | kilde anlattı: | — Gazetenizde benim Kadıkö - yü ile Büyükada arasında bir yer altı yolu olduğunu — söylediğimi b yazıyorsunuz. Halbuki ben bunu idd'& ctmedim. Elimdeki plânla - ra göre, Danişin evinin altından Haydarpaşa, Üsküdar, Moda, ve Kadıköyünün bir çok - tarafları - na giden on iki yol bulunmakta - | dır. Fakat Kadıköyle Büyükada arasında böyle bir yol olduğuna dair hiç bir işaret yoktur. | İstanbulda yalnız Pendikle Bü- yükada arasında böyle yer altın - dan bir yol olabilir. Hattâ Abdül- hâmit zamanında bu yolun Pen - dikteki methali bulunmuş, ve açıl- mağa başlanmıştı. | Fakat toprağın altına 3 kulüç inildikten sonra yolun — tıkanmış -olduğu görülmüş. Ve dinamitle granit olduğundan — güneşin sı- < “eaklığmı naklediyordu. | Bumüthiş sıcaklığı o zaman tılerm zannetmişleri ve çalışmak - tan vazgeçmişlerdir. | — Istanbulun başka tarafla - “yımda böyle yeraltı — yolları var mıdır? . — Ne diyorsunuz? Elbet var- dır. Bütün İstanbul, — Üsküdar, ve Kadıköyün altı delik deşiktir. Bu yolların kimisi içinden oto - mobil geçecek derecede geniş ve büyüktür. Ben bunların bir ço - ğunu biliyorum. | — Bu gizli yollar ne için ya - ' pılmiştir? — . | — Bu gizli yolların — başlan- “gıç ve sonlarında manastırlar ve saraylar vardı. Bizanslılar bura- 'da otururken ekseriya bir. takım F haydutların veya başka — hükü- metlerin hücumlarına — uğrarlar ü dı. Bu esnada kaçmak, ve yahut | diğer manastırlar ve saraylardan imdat istemek için bu yollardân istifade ederlerdi. 4: Bazan da hiristiyan veya put- k perestler mabetlerini böyle topra- ğ altında gizli olarak yapar ve orada ibâdet ederlerdi. |açılmasma çalışılmış. Fakat etraf | dan Istanbulun yolları Olmyuculırımn iki gün ıvvcl | nin altında mevcudiyetinden bah- settiğim heykelli oda da bir ma - betten başka bir şey değildir. — Danişin evi altındaki — gizli yolları nasrl keşfettiniz? — Almanyada bir adamın e- linde bir takım plânlar — varmış. Bunlardan birini bana gönderdi. Ben evvelâ bu yeraltı mabedinin yerini daha aşağılarda tahmin e- diyor ve bir kuyu arryordum, Bu esnada Danişin evinde üç kuyu olduğunu haber aldım. Müracaat ettim. Bay Daniş teklifimi kabul etti. “Evvelâ kuyulara inerek bun - larım hakikaten Bizans — devrin den kalma eski şeyler olduğunu anladım. Kuyuların — içinde yol- lar da vardı. Buna göre mevkii tayin ettim. “Sondaj yaptık. Ve bahçede toprağın 120 santim altında çök- müş bir kemer kısmına — tesadüf ettik. Burayı kazdığımız zaman mahzen meydana çıktı. Bu suret- le sabahleyin başladığımız çalış - ma öğle üzeri muvaffakryetli ne - ticesini verdi. Yalnız mahzen toprak — dolu (-| di. Bunların bir kısmını çıkardık. Plâna göre, asıl 12 heykelin bu - lunduğu salon tam binanım altı - na tesadüf ediyordu. Bunu orta - ya çıkarmak için odadan top- raklari çıkararak temizlemek lâ - zım geliyordu. Halbuki bu kadar çok param yoktu. Sonra belki ev- de yıkılabilirdi. Bunun için haf - riyatı ilerletmekten — vazgeçmek mecburiyetinde kaldım. — Bu toprak altında çalışma - ğa nereden merak ettiniz? — Ufaktanberi böyle — şeylere merak ediyordum. Tarihle de a- lâkam vardı. Eski Bizans — eser- lerini okumağa başladım. Toprak üstünde — çalışmaktan her nedense hiç hoşlanmıyor- dum, Bunun üzerine toprağın al - tında çalışmağa başladım. — Toprağm altında çalışımken hiç bir tehlikeye — uğramadınız mı? — Çok! Danişin mahzeninde çalışırken bir defa üstüme top - rak yıkıldı. Bir defa da yağmur - dolayı elektrik telleri kön- tak yaptı. Lümbayı elimde tutar - ken birdenbire lâmba elime ya- pıştı. Cereyan vücudumdan geç - meğe başladı. Bereket versin ki Bay Daniş vaziyeti görerek telle- ri kopardı. Yoksa balim harap- tı. — İstanbul tarafında bulunan bu gizli yolların — bazılatından bahseder misiniz? — Meselâ Samatyadan Edirne- kapıya bir yol olduğu gibi, Sultan- ahmetten Edirnekapıya kadar bü. yük bir yerallı — yolu vardır. Hattâ Istanbulun zaptı esnasın- da papaslar — Ayasofya kilise » sinde bulunân — kral Kostantinin at üzerinde küçük bir heykelini, kilisenin mücevheratmı, — altınla üzerine kartal resmi işlenmiş büyük iki perdeyi, 6 kazan içifde bu yoldan kaçırmışlar ve Ka'riye camisi civayında surların mermer- den yapılmış bir tarafına — göm- müşlerdir. Bunu bir Bizans eserinden oku- dum. Araştırmalar — yaptım. Ve neticede surun mermer kısımla - Yını gördüm. Yalnız bu defineyi bulamadım. Metzelerden resmini aldırması için rica ettim, — Kabul etti. Ve AAA HABER — Akşam Posfasr lilk mektepler- de öz Türkçe Ankaradan gelen haberle önümüzdeki seneden itibaren: ilk mektep kitaplarınn Ö Türkçe olarak basılacağı bildi rilmektedir. Kitaplar hususi bir komisyon tarafından hazırlan-i mıştır. Pek yakında devlet mat baası tarafından basılacaktır. Almanyada Eski suç defterleri yoklanıyor Berlin, 29 (ALA.) — Prusya diyet kurulunda eski komünist saylavlarından Bay Vilhelm Kas. per, nasyonal—sosyalist rejimin hükümeti ele almasından önce si- yasal faaliyette bulunmuş - oldu: ğundan ötürü,, 3 yıl hapse, 5 yıl müddetle de soysal haklarından mahrum olmağa mahküm edilmiş- tir. Fransanın yeni askerlik tahsisatı Paris, 29 (A.A.) — Müzake: relerin uzayıp gideceğini gören Bay Laval, saylavlar kurumunun dün akşam müzakereye başladığı fazla süel tahsisatı teklifini geri almıştır. Teklifte, sü bakanlığı için, 288,664,590, deniz bakanlığı i- Çin? 21,000,000, hava bakanlı, için 44,170,270 ve sömürgeler ba- kanlığı için de 3,799,000 frank is- tenmekte idi. Fransada meraklı bir düello Paris, 29 (A.A.) — B. Jan Ki- yap “Chiappe,, ile B. Piyer Godin arasındaki düello bu sabah özel bir bahçede yapılmıştır. B. Godin sağ kalçasından hafif yaralanmış- tır. Bu düellonun sebebi, gazete- lerden birinde Godin imzasiyle çıkan ve eski polis direktörü tara- fından kendi için bir hakaret sa- Giresunda bir deniz kazası oldu Giresun 28 (A.A.) — Sert esen ve 36 saat devam eden yıldız ka - rayel rüzgârı denizi — kabartarak büyük dalgalar yapmış ve bu yüz- den bir kaza olmuştur. Süleyman reisin motörü içinde 13 yolcu olduğu — halde dün saat 19 da Ordudan Pirazize gelmek. te iken Piraziz limanı önünde fır- tınadan devrilmiş yolculardan üçü erkek üçü kadın olmak üzere altı kişi boğulmuştur. Gelen başka bir motör diğer ye- di kişiyi kurtarmıştır. —— e e başından geçen ve geçecek me- raklı maceraları bana birer birer anlatacağını, ve akla hayale gel - miyen yeraltı tünellerini birer bi- rer bana göstereceğini — vadet. &. Ben de asırlardanberi gizli kal- mış bu yollara kendisile birlikte gireceğim, Ve gördüklerimi re - simlerle birlikte bütün okuyucu - larıma anlatacağım. SERTOĞLU | dilmi 29 HAZIRAN — 1983 Çocuklarımızı yetiştirme işini nasıl buluyorsunuz? Ankaradan bildirildiğine göre Kültür Bakanlığınca (maarif ve- kâletince) hazırlanan yeni çalış: ma programı bitirilmek üzeredir. Bu münasebetle Kültür Bakan: lığı lise öğretmenlerinin (mual- limlerinin) fikrini de almağı mu: vafık bulmuş, ve kendilerine ce- vap vermeleri için şu sualleri sor muştur: 1 — Orta okul programlarını nası| buluyorsunuz? Bir değişikli- Eti Bankası Memleketin elektrik ve maden İşlerile uğraşacak Ankara, 28 — Eti — Bankası pek yakında açılacktır. Banka yalnız veya başkalarile — birlikte maden ve elektrik işleri hakkın - da tecimel kurumlar (ticarf mü - esseseler) yapacak ayni zaman - da memleket iç ve dışında bu gibi kurumlarla temasta bulunacak - tır, Bankaya iki enstitü bağlı ola - caktır. Bunun birisi maden tetkik ve arama enstitüsü, diğeri elek- trik enstitüsüdür. Birinci enstitü çalışmaya başladıktan sonra Ö - konomi Bakanlığındaki petrol ve maden arama dajreleri kaldırı - lacaktır. Enstitü memleketin her lııugı bir sahasında jeolojik tetkikatta bulunabilecektir. Eski — maden mühendis mektebinin — vesaiti bu yeni enstitüye geçecektir. Elektrik işleri de ikinci ensti - tüye geçecek ve Ökonomi Bakan- Tığının elektrikleştirme bürosu ye- ni enstitüye geçecektir. Berlin yüksek mühendis mektebi profe - sörlerinden — Adolf Adn bugün - lerde memleketimize gelerek su kuvvetleri hakkında — tetkikatta bulunacaklır. Banka elde edeceği malümat üzerine maden ve elektrik - işle - rTine para yatıracak te eğer daha evvel — yatırılmış ise sermayeye iştirâk edecektir. Takas sulistimali yüzünden Takas suretiyle memleketten çıkarılan eşyanın değerleri üze- rinde yapılan suiistimal tahkikatı bul Gümrük — Başmüdürlüğüne gönderilmiştir. Suiistimal rapo- runda birinci derecede ihmal va terahileri görülenler Ticaret Oda-| sının bundan evvelki çevirme kolu üyeleridir. (idare heyeti âzaları) | Diğer yandan gümrük memurla- rından bir kısmı da itham altında- dır. aa - Karnik Türklüğü tahkir suçile tevkif edildi yotu — YUzsa TASPYSLU STPUSUN teahhidi ve Ehram oğlu Karnik dün muhasebeci Raifle hesap gö- rürken aralarında münakaşa baş- lamış, bu sırada Karnik Türklüğü tahkir etmiştir. Karnik tevkif e- öğretmenlerden (Muallimler- den) dört sorgu soruluyor ğe lüzum görüyor musunuz? 2 — Yabancı dil öğretiminin diğer memleketler derecesine var- maası için ne gibi tedbirler alın- malıdır? 3 — Liselerin teşkilât ve prog- ramlarında dğişiklik yapılmalı midir? Bu değişiklik nasıl olmalı- dır? H 4 — Lise kitaplarında basılış, dil ve pedagojik bakımından gör- düğünüz eksikler nedir? Bir cep klavuzu basılacak Ankara, 28 — Dil kurumu kı - lavuz üzerindeki çalışmalarını bi- tirmiştir. Gelen pek çok önerge (teklif) gözden — geçirilerek bir kısmı kabul edilmiş bir — kısmı düzeltilerek alınmıştır. Komisyon şimdilik biri türkçe lügat ve diğeri kılavuza girme - miş olan yabancı sözlerin kılavu- za katılması işile uğraşmaktadır. Bütün bu işler bittikten sonra “Osmanlıcadan — türkçeye,, ve *Türkçeden Osmanlıcaya,; olmak üzere iki cep kılıvuxu basılacak- tır. & Türk dili araştırma kurulu ge - nel sekreteri yaptığı bir bildiriğ - de karşılıklar kılavuzunun - kitap şeklinde basılması hakkının ka - nun yollarile kurula — almdığımı bildirmiştir. Vilâyete teşekkür ederiz Ortaköyü aç bırakan fırıncıyı mahkemeye verdi Salr günü Ortaköy halkının ekmeksiz kaldığını yazmıştık. Vi- lâyet bu yazımızı büyük bir ilgi (alâka) ile takip etmiş, tahkikat yaptırmış, Haşime ait fırmın ogün az ekmek çıkardığı tesbit edilmiş- tir. Bunun üzerine bu fırmcı hak- kında kanuni takibata geçilmiş- tir. Vilâyetin bu alâkasına ve kısa bir zumanda neticelendirmesine teşekkür ederiz. tamamen bitirilmiş, evrak İstan #darehanesi kapa“an doktor yok! Etibba Odası ikinci yıllık top- | Tantısını dün saat 17 de yapmış- tır. Evvelâ idare heyetinin gördü- ğü işlere ait rapor okunmuş, ka- zanç vergisi - meselesi etrafında görüşülmüş, toplantıya nihayet verilmiştir. Dünkü gazetelerden biri ka- zanç vergisi veramiyecekleri için bazı doktorların muayenehanele- rini kapattıklarını yazıyordu. Bu hususta Etibba Odası Başkanı Ni- yazi İsmet demiştir ki: — Henüz Etibba Odasıma mu- ayenehanesini kapattığı ve dok- torluk yapamıyacağını bildiren kimse yoktur. Yeni vergiler eski- lere göre ınlııu.ln. Kapatma Wmı tahmin etmem :