29 Haziran 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Habeş ordusu başkumandanı Şu 'lngılız gağetesının yediği herzelere bakın: Müttefiklerinin vadettiği (?? olmak Vehib Paşanın isteyen tercümei hali... Vehip Paşa hakkında son gün- lerde epeyce yazılar yazıldı. Bil- hassa Vehip Paşanın nereli oldu- ğuna dair bir çok ihtilâflı fikirler yürütenler var. Genel savaştan (umumi harpten) sonra yabancı pasaportu ile yurdu bıraktı. Ka- çan eski Osmanlı paşası Vehibin Beyrutta çıkan Savtül'Ahra ga- zetesi aslan Lübnanlı Savaga a- ilesinden olduğunu ve Vehibin de bundan sonra dünyaya geldiğini yazmıştı. Vehip Paşayı iyi tanıyanlardan bir zat da: Yanyalı olduğunu, as- kert idadide çavuşken bir mey-! dan dayağı neticesinde çavuş ni- şanının söküldüğünü, — ve 1899 da mektepten erkânıharp yüzba-| şılığı ile çıktığını söylemektedir. | Vehip Paşa bundan sonra sı- rasiyle on dördüncü orduya ve Ye| mendeki hareketlere iştirak etti, Meşrutiyetten sonra 1909 da harbiye mektebi kumandanlığına tayin edilmişti. Yanya müstah-| kem mevki kumandanlığında bu- handuğu sırada, Yanya sukut e- dince Yunanlılara teslim olmuş ve sulhtan sonra İstanbula dönmüş- Vehip Paşa bu esaret vak'asın- dan sonra Şam ordusuna nakle- dilmişse de mensup bulunduğu İt- tihad ve terakki cemiyetine güve- nerek harbiye nezaretinin bu ka Italyanlar, siyasal isteklerini ekonomik kılığa sokuyormuş rarına karşı istifa edip gitmemiş- tir. Umumi harpte tekrar orduya intisap eden Vehip Paşa Çanak- kale ve Kafkas harekâtına iştirak etmiştir. Rus cephesinin sukutun- dan sonra, bir zamanlar da Ba- tumdan İstanbula gaz ticareti yaptığı rivayetleri dolaşmağa baş- lamıştı, En nihayet mütarekede ittihadcılarla birlikte hapsedildi. Bu sırada Vehip Paşa bir Ermeni gazetesinde çıkan yazısında Er- meni meselelerinde hiç bir alâka- sı olmadığını ve bütün mes'uliyet Bekirağa bölüğünden kaçtıktan sonra takip edilirken ölen gene it- tihadcı arkadaşı Diyarıbekir va- lisi doktor Reşid Beye ait olduğu- nu söylemiştir. Bu yazı üzerine merhum doktor Reşid Beyin ailesi tarafından bir de temiz bir dayak yemişti. 'Türk tabiiyetinden olduğu hal- de bir İtalyan pasaportu ile mem- leketi terketmiş ve İtalyaya iltica etmişti. İtalyada bir katil vak'a- sından dolayı mahküm olduğun- dan, İtalyanlara düşman olan Ve- hip öcünü almak için nihayet Ha- beşistana geçti. Fakat Habeş im- paratoru kendi gücüne güvendi- ğini ve yardıma muhtaç olmadığı- nt söylemesi üzerine Vehip Paşa- nın başkumandanlık hulyası yan- mıştir. , __—___—_——_—.————___.—— Bunun da Ispatı şimdiye kadar aldıkları ekonomik imtiyazlardan bile istifade etmemiş olmaları imiş Londra (Hususi:) — Adisa - ı babadan gelen — haberlere göre, | İtalyaya şimdiden verilmiş imti - yazlar arasında — radyo istasyonu Habeşliler, İtalyanlara Habe$is - | ve yol yapmak imtiyazı vardır. Bu tanda ekonomik imtiyazlar ver - mekten çekinmiyorlar, Fakat İtal. yanın istediği ekonomik imtiyaz - ların, şekli değiştirilmiş birer si - yasal istek olması endişeleri var - dır. Bugün Habeşliler, verilecek her hangi imtiyazım siyasal maksatlar uğurunda kullanılarak, Habeşis - tan üzerinde İtalyan kontrolünü te mine yarıyacağını düşünmektedir. Habeşistanın, İtalyanın bir müs temlekesinden öbür müstemleke - sine yapacağı ve Habeşistandan geçecek herhangi demir yolunun inzıbatını kendi üzerine almak is- temekte ısrar ediyor. Mevcut bir muahede dolayısile, “yalnız İtalyaya has imtiyazlar,,da veremiyecek bir mevkidedir. Fran- sa ile yapmış olduğu bir muahede herhangi ulusa Habeşistanın bü - tün hakları verememesini âmirdir, Bundan başka Habeşistan hükü . met çevrenlerinde (mahafilinde) anlaşıldığına göre, İtalyanlar, Ha- beşistana ve kendilerine şimdiye kadar verilen imtiyazlardan iste- /— mildiği gibi istifade etmemişlerdir. | yol Eritrenin Assap — mevkiinden, Hıbeıuıınm Dessi mevkiine uza- nacaktı... Adisababa ile Roma — arasımdaki gerginlik, Adisababadaki İtalyan - lardan bir kısmının daha bundan iki gün önce çıkmış olmalarıdır. Bunlar, Adisababadaki Faşist teş- kilâtının tavsiyesi üzerine çıkmak- tadır. Adisababadaki İtalyan tebaası ahalinin çoğu çıkmıştır. Bir büyük kısmı da eşyalarını toplamaktadır. Arada hemen hemen bir düşman- lık ilân edilecekmiş gibi — bir hal var, Burada çikan bir gazete şöy- le diyor; “Pek iyi karşılanmadık- ları bir memlekette gafil avlan - mağı herhalde istemiyorlar.,, HABER istanbulun en çok satılan hakiki akşam gazetesidir Hânlarını HABER' verenler kâr ederler. HABİR — Akşam Postasr 29 HA7mAN — 1935 Anadolu topraklarını Italya zabtedememiş *“Ingilizler gibi, benim maksat- | müstemlekelerini larımdan biri, zaptetmiş olduğum müstemlekeleri muhafaza etmk- tir. Diğeri de fazla olan nüfusumu- zu yerleştirmek için yeni ülkeler bulmaktır.,, Romada yaptığı bir konuşmada kendisine bu sözleri söyliyen İtal- ya Başbakanı Musoliniye karşı İn- giliz Daily Mail gazetesi muarriri- ri diyor ki: *“ Eritre ve İtalyan Somalisi ilk bakışta küçük görünüyorlarsa da bunlar, İtalyan müstemlekeleri - nin yarısıdır. Bunlar İtalyadan üç bin mil uzaklıkta — bulunuyorlar. Bu ülkelerle hemhudut olan Ha « beşliler Afrikanın muharip bir kav midir. Bu harbeu millet 500,000 silâhlı asker besliyebilecek ikti - dardadır. Avrupada bir harp vu - kuunda İtalyanm Eritre ve Soma - liye silâh ve erzak gönderemiye - ceği, Habeşlilerin de İtalyanm bu zaptedecekleri muhakkaktır.,, “M. Musolininin ilk düşüncesi bu müstemlekelerin müdafaasını temin etmektir. Bunu yapabilmek için de 100,000 İtalyan ve 200,000 Habeşliden mürekkep orduyu iki müstemlesine taksim etmek ve bun larm iaşeleri için — Habeşistanın münbit ve pek zengin olan arazi - sinden kâfi miktarda almak isti - yor. İtalyanım mesahai — sathiyesi Fransanın yarısı olduğu halde ni fusu — Fransanınkinden 2 milyon fazladır. Bu fazla nüfus yaşıyabil- mek için yeni ve geniş araziye muhtaçtır. İtalyanlara müttefikleri tarafından Anadolunun zengin topraklarından vadedilen (!) yer- ler zaptolunamadı. Tabiidir ki yeni geniş — araziye muhtaç olan İtalya bundan 14 se- ne evvel Uluslar Derneğinden vah- şi diye kovduğumuz Habeşlilerin zararına olmak üzere hareket ede- cektir. 1906 ıeneoî.ndc İngiltere, Fran- sa ve İtalya Habeşistanı araların- da taksim için bir muahede imza- lamışlardı. İngiltere ile Fransa a- rasında ayrıca imzalanan muahe » de mucibince de İngiltere Mısırda istediği gibi hareket edecek, Fran- sa da Fasta harekâtında serbest o- lacaktı. Fransanınm Fasta, İngilterenin Mr sırda yaptığını bugün İtalya Habe- şistanda yapmağa azmetmiştir. İtalyanın Habeşistanı zaptetme- si ne İngiltereye, ne de Fransaya dokunur. Bugün İtalyaya meydan okuyan ve cenge hazırlanan Ha - beşlerin yakın bir zamanda bize de hücum etmiyeceklerini ne ile temin edebiliriz? Medeni İtalyanım Habeşistana yerleşmesine mümanaat etmek bi- zim için medeniyete karşı durmak demektir.,, Eden'in Paris ve Roma sexahatlarından Sî Ingiltere, Almanya ile büsbütün yaklaşmış oldu Eden mülâkâtlarına dâir ifşaat : Musolini Habeş işini sulh yoluyle halle yanaşmamış, 25 yıllık bir manda istemiş. Ingilizler, buna razı olamazmış.. Habeşistanı Ingiliz müstemlekelerine bağlıyan demiryolu! İngiliz Bakanı Eden Paris ve Romadaki konuşmalar hakkında kabine arkadaşlarına şifaht iza- hat vermiştir. Liverpulda çıkan Daily Post gazetesi, Roma ve Pa riste yapılan konuşmalardan son- ra, İngiliz — Alman elbirliğinin daha kuvvetlenmesi ve daha ge. niş mahiyet alması ihtimalinden bahsetmektedir. Bu gazete, Avrupanın barışımı korumak için Almanyanın yeni bir kuvvet olarak ortaya çıktığına işaret ederek, bu yeni kuvvetin ih- mal edilemiyeceğini yazıyor ve İngilterenin takip etmeğe başladı- ğı bu yeni sıyasanın sulh lehine olduğunu anlatıyor. Fransız gazetelerinden Liber- te, Fransız—İngiliz— İtalyan an- laşması demek olan son konuşma- lardan sonra “Streza cephesinin, yarıldığını yazmaktadır. Fransız gazetesi Lö Tan karşı karşıya başarılmamış işlerin dip- Tomatik vasıtalarla başarılacğın- dan umutlu görünerek iyi görüşü - nü muhafaza etmektedir. Ingiliz gazetelerinden “Daily Telegraph,, İngiliz Bakanı Edenin Roma ve Pariste yaptığı görüşme- ler üzerinde şu dikkate değer if şaatı yapmaktadır: Gazete Musolininin, Habeş ih- tilâlini muslihane bir şekilde hal- letmeğe yanaşmadığmı, Habeşis- tanda yirmi yıllık bir manda iste- diğini yazarak, Edenin böyle bir teklifi kabul etmenin İngiltere i- çin imkânsız olduğunu bildirdi- ğini anlatmaktadır. Diğer taraftan, Cenubt Afri- kadaki Cape Town şehriyle Adis Ababa arasındaki şimendifer hat: tınt yapmak imtiyazı bir İsviçra grup'una verilmiştir. 1938 yılına kadar bitecek olan bu hat, Habe- şistanı doğruca cenubi Afrikadak! İngiliz müstemlekeleriyle bağlı bir hale getirecektir. A Ingiliz hükümeti eni bir “beyaz kitap,. nesredecek : Baldvin hava kuvvetlerini bir kat daha arttırmak istiyor Londra, (Hususi) — Vaşington deniz muahedesinin müddeti bit - mek üzere olduğu için; — İngiliz hükümeti Fransız hükümetine ye- ni bir deniz konferansını topla - mağı teklif etmiştir. Deniz konferansının, bu yıl bit- meden önce toplanması istenmek tedir, İngiltere — hükümetinin bu yolda verdiği bir teklif notasının Fransız hükümetince kabul edi- | leceği sanılmaktadır. Diğer taraftan — İngiltere, Al - man deniz — anlaşmasını Sov - yet Rusyaya da bildirilmiştir. İngiliz parlâmentosunda soru - lan bir sorguya karşı İngiliz dış bakanı S, S, Hor — İngiliz — A man deniz anlaşmasının tesirleri hakkmda Baltık hükümetlerine bir'şey bildirilmediğini — söyle - miştir. Bu işler üzerinde — uluslar ku- rumu bakanı Edenin bir diyevde bulunması beklenmektedir. Ingiliz hükümetinin — bugünkü siyasasının 3 şubatta — Londrada ilân edilen İngiliz — Fransız be - yannamesinin ayni olduğu tek - rarlanmıştır. Diğer taraftan İngiliz dış ba - kanı Baldvin, yeni bir hava mas- rafının yakımda ilân - edileceğini fakat tarihini henüz söyliyemiye- ceğini bildirmiştir. Bununla — beraber, bu yeni masraf tahmininin parlâmento » nun bu devresinde — yapılacağı zannediliyor. Fakat, yeni hava * masrafının ilânından önce, İngiliz hüküme - ti bu gibi bir tedbire — neden lü- zum gördüğünü ve bütün — yeni teklifleri genel bakımdan — anla- tan bir “beyaz kitap,, neşredecek- tir. Ç yYa Londra, (Hususi) — Deniz si. lâhlarr meselesini — görüşmek ü- zere, Fransa, İtalya ve Saoavyet Rusyadan birer mümessil çağır - mak hakkında bir teklif vaki ol- duğunu, İngiliz başbakanı Bald- vin, âvüm kamarasına bildirmiş