ram içinde kullanılabilir. Programlama işlemlerine geçebil- mek için öncelikle bir ışıklı kalem te- min edip bunu bilgisayara bağlama- mız gereklidir. Yukarıda belirtildiği gibi ışıklı kalem için bir foto-tran- sistöre ihtiyacımız olacak. Biz TIL 78 tipini kullandık ama benzerleri de ci- hazımızda aynı işlevi görebilir. Yal- nız burada kesinlikle LDR kullanma- yın, çünkü LDR ışığa karşı yeteri ka- dar çabuk tepki göstermemektedir. Devredeki diğer parçaları tüm elek- tronikçilerde rahatlıkla bulabilirsiniz. Eğer elinizin altında hazır bir Light Pen varsa tekrar başka bir tane yap- manıza gerek yoktur. İlerki satırlar- da bulacağınız programları kendi ci- hazınızla kullanabilirsiniz. TIL 78 foto-transistörünün “emi- tör” ve “kollektör” diye adlandırı- lan iki bacağı vardır. Şimdi karşımı- za bu iki bacaktan her birinin hangi fonksiyona sahip olduğunu bulmak gibi bir sorun çıkıyor. Bunu öğren- menin üç yolu vardır: İlk olarak parçayı satın aldığınız elektronikçiye sorup öğrenebilirsiniz. Eğer bu imkâna sahip değilseniz di- Ber iki yolu denemeniz lazım. Foto- transistör üzerinde kollektörün bu- lunduğu kenar diğerine nazaran da- ha düzdür. Ayrıca kollektör bacağı diğerinden daha kısadır. Fakat yuka- rıdaki ikinci yöntem her zaman da- ha güvenilirdir, çünkü siz parçayı sa- tın almadan önce birisi uzun bacağı kısaltmış olabilir. Artık bu foto-transistörümüzü bil- gisayara bağlayabiliriz. Yapacağınız işlemler sırasında C-64'ünüzün kapalı olmasına dikkat edin. Light Pen bağ- lantısı sadece Control Port 1'de mev- cut olduğu için burayı kullanacağız. Emitör bacağını GND'yle ve kollek- törü Port 1'deki LP bacağı (Pin 6) bağladığınızda en basit haliyle bir ışıklı kaleme sahip oldunuz demektir. Yaptığınız bu basit cihazın işleyip işlemediğini Döküm Eki'nde bulabi- leceğiniz PRG | ile kontrol edebilir- siniz. Bu program aslında Joystick demolarına oldukça benzemekte ve yine ekrana noktalar çizmektedir. Yalnız bu sefer noktalar ışıklı kale- min ekran üzerinde bulunduğu yere konulmaktadır. Bu şekilde ekranı doğrudan veri giriş birimi olarak kul- lanabiliriz. PRG |'i yazıp RUN komutuyla ça- lıştırın. İlk olarak ekrana gelen nok- tanın görünür kalmasını mı yoksa her seferinde silinmesini mi istediğiniz so- rulur. Bu soruya uygun harflerden bi- © PİN 7 (* 5V) © PIN 6 “ (LIGHT PEN) ©o PİN 8 (GND) eat teğblyere 54 | Resim 1: Işıklı kalemin devre şeması. riyle cevap verin. Birkaç saniye son- ra ekrana siyah bir dikdörtgen gele- cektir. Şimdi foto-transistörü elinize alıp ekran üzerinde hareket ettirin: Siyah nokta ekranın üzerinde ışık ka- leminizi takip edecektir. Aynı Joystick'te olduğu gibi klav- ye ve Light Pen birbirlerinin işleyişi- VZ Dekliilir VAA ” ll ni engellemektedir. Program çalışır- ken tuşlara bastığınızda siyah nokta- nın oraya buraya hareket ettiğini gö- receksiniz. Aynı şekilde programı RUN/STOP ile kesip ışık kalemini ekran üzerinde hareket ettirdiğini Cursor istem dışı harfler basacaktır. Eğer ekran üzerinde nokta Light