İSLÂM NASIL BOZULDU? 1 — KANUNİ DEVRİNDE İslâmın nasıl bozulduğunu tarihi bir kronolocya içinde incelemek ve anlamak, İslâm bundan böyle ve en ileri bir dünye görüşü plânında ele geçecek olursa onu bir daha kaybetmemek olacaktır © islâm, büyük Türk hükümranlığı pa ilk defa Kanuni Sultan Süleyman çağında bozulmaya başlamıştır. O devrin şevket ve satveti bu mânevi zaafı örter ve bu derin hususiyeti kimse bilmez ve görmez. Kanuni çağı, saf ve berrak İslâm akidelerini bulandırmakta umumiyetle en korkunç tesiri aşıla- 1001 ÇERÇEVE Necip Fazıl KISAKÜREK Müslüman Muharririn Vasiyeti emi 11 maddeliktir — Cenazemde, namazımı kalaçik olanlardan baş- ka Üe karli u — Cen çiçek gönderilecek olursa, onları, cami mi kmilrini tenzih fikriyle ir gl ve ker: ri aptesthanelerinin kuburlarına atsınla — Cenaze alaylarında çalınan e ği bir ci BPy Mon din aleyhindeki nutkundan faz. la AMİ bilini — Mezar dd yerden bir karış yüksekliğinde ve a sade olacak, üzerindede tek kelime yazı bulunmayacak. Sai istediğim gibi yazılabilseydi şöyle yazın derdim Ur. atan Müslümanın göbek adı AHMED'tir. Hak rızası için ona bir Fali e okuyu. 5 — Gusul, kefen, tabut, dua, cemaat, tezkiye, me- rasim, defin, Kur'an; ve daha neler, neler; bana yalnız Şeriat'in yap dediğini yapınız, ve yapma dediğini yapana şöyle dursun, yap demediğini yapmayınız! — Mezarımda, sözüm ona ikir ve sanat slime sözüm ona bazı kıymetlerim ve faziletlerim hakkında nutuk vermeğe başladığını görürseniz, hemen ağzını tıkayınız ve ona deyiniz ki: “Bu sözleri söyle- mekle, biçare Ahmed'in geçmiş ve gelecek bütün cedlerine ve torunlarına ağız dolusu sövmek arasında fark yoktur!, Ah, yalnız sükütu; büyük, derin, muh- teşem, hikmet ve gufran sükütunu istiyorum ! — Allahın rızasından başka muradı olmıyan bir- kaç;Müslümanı dâvet ediniz; onlardan, toprağımın ya- nı başına çömelmelerini rica ediniz ve yetmiş bin Tev- hit kelimesi okuyup Allahın beni m için adıma niyet ve hediye etmelerini isteyin Çocuklarıma benden bap on kuruş kalacak olursa, bunları borçlarıma yatırsınlar; geriye de - mu- hal farz- bir kuruş bile artsa, bunu, kanun yolların- ars ve Bizans parmak izlerinin, iman çehremi- an - ze adamakıllı sinmeğe başladığı devirdir © Farslarla ettiği cenklerde Fars kslreik usül ve. âdetlerine kapılıp, kendisine akran muamelesi eden generallerinden mabud muâmelesi istiyen Bü- yük İskender, bu korkunç tesirin ilk kurbanlarından- dır. O zaman bir generali, Büyük İskendere «Veyi, atalarının âdetlerini bırakanlara !..» diye bir Yunan şairinden bir misra raid ve İskenderin bizzat ba- şına mel harbi altında can vermişti. & san oğlunu izi mevkiine çıkarıp insan 57 la ona mahküm kabul etmekte en müthiş ede- biyata malik bulunan Fars ve Bizans dünyası, İslâ- mın, hakca en zayıf köleden farklı görmediği dev- let reisine, elbette ki, İslâmi hükümlere karşı da hâ- kim mevkide bulunmayı telkin edecekti. Netekim bu gizli tesir Kanuni çağında muzaffer olmuş; ve ilk defa olarak Kanuni çağındadır ki, eee bir memur gibi, ez iradesiyle nasp ve tayin | edilmeğe başlanmışlardı 8 Artık, ilk sarhoş Balak Yıldırım Beyazıd'a « Yaptırdığınız cami güzel e yanında bir meyha- ne eksik...» diyebilen büyük ve halis din adamı ne» rede, bu yeni (Şeyhülislâm) ie nerededir o Fars ve Bizans tesirinin, büyük ve kutat fetva makamını imparatora ce de ulvi olursa olsun, İslâmın ilk defa aldığı ve ileride çok genişlemek istidadını kazandığı en can- hıraş yaradır. Garp dünyasının yepyeni bir doğuş (Rönesans) fecri içinde yüzdüğü en nazik hengâmede bu yara, İslâm tefekkür dünyasının aceleyle . seferber olup cihanın yeni keşf ve istikametlerini sadece kendisi- ne bağlamasını gerektiren bir çığırda, nasların sadece sathi delâletlerine mıhlanmak ve onların bütün vecd ve hakikatinden uzak kalmak gibi ölü bir ezbercilik mevsimi açabilirdi. © Netekim öyle olmuş; ve garp dünyası, aklın eş- ya ve hadiseler üzerindeki tefahhus hakkını zafer iklilleriyle süslerken, bizde Medrese, aslınd. mütenahi derin ruh ve istiklâle rağmen, vecdsiz ve hakikatsiz nas ezberciliği mevkiinde tutunmaktan başka çare bulamamıştır. İdeilüsyi örgüsü — BÜYÜK DOĞU dan üzerlerine çevirdikten 'sonra, aralarında Şeriat öl çüsüne göre paylaşsınlar ! AHahın lâneti, hakkını bu ölçüye göre almaya razı Dk olan mirascımın üzerinde olsun... 9 — Düşüncenin, duygunun, ilmin, öneli insa- we cemiyetin son hikmet noktasını, Allahın bir ve NOKTALAMALAR dik ANA Allah Dostu Allah dostunu gördüm. bundan on dört yıl evvel; Bir akşamdı ki. zaman, donacak kadar güzel Temel çivisi Bana, yakan gözlerle bir kerecik ği Ruhuma, büyük temel çivisini çaktınız Necip Fazıl ike Değ hak olduğunda bulduğum günden ev- yak “eğer Şeriata aykırı birşey söyledim ve yazdımsa bunlardan hiç biri benim değildir! Bunları inkâr edi- yor, bunlardan istiğfar ediyorum! Ve son söz olarak şu kadar söylüyorum ki, düşüncenin, duygunun, ilmin, sanatın, insanın, cemiyetin son hikmet noktasını Alla- hın bir ve Peygamberinin hak olduğunda bulmıyanlar beni sevmesin ve kendilerini bir fare ölüsünden da- ha murdar tanıdığımı bilsin — Bana Kur'an olay ! 1 enim için “çok günahkârdı ama Allaha ve Sevgilisine, iliklerine kadar bağlıydı... deyiniz! 5G