6 Şubat 1948 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 13

See SON ÇEYREK ASRIN MUHASEBESİ Yazan: Habil Âdem PELİSTER gili Niçin, bugünkü vaziyete düştük ? STİKLÂL harbi, (Mondros) mütarekesinden sonra akla gelen bir hareket değildi. Bel- ki: — “Bana millet değil, istiklâl lâzım!, Diyen “esbak dâhi, lerden Enver paşa- reyine dayanan, asra uygun, milli bir devlet kurabileceğini. yazmış ve müsbet delillerini de göste İstiklâli, yalnız mücerret bir kelime v ya kendine hâs sanat zanneden İttihatcı ikti- dar mevkii, önümüzde beliren tehlikeleri ön- Jeyecek iktidarda değildi ve olamazdı. İngil- hip bir hükümet lâzımdı. k istiyordu. geçtiği Avrupa (koalisyon)u, Rus istilâsına kar- şı Anadoluyu milletler arası bir müstemleke haline koymak ve Adalardenizinde de eski Bizans İmparatorluğunu kurmak kararını ver- mişti. Bu suretle, Rus yayılması önlenecekti ! kitapta yazılıdır : Bu karar, tatbik edilmeğe başladığı gün, Anadoluda milli kı- yam olacak, iktidar mevkii de milletin eline si cdi İN koltirikie büyük işin başına geçiyorlardı ! Milli istiklâlin açıkça mânası : illeti teşkil eden “Bir fertlerin siyasi haklara ve insanlık haklarına tam olarak sa- hip olması, vasiye muhtaç bi sayet felâketine düşenlere de ağız a masadır. Ancak, böyle terden mürekkep millete mustakil millet ismi veribir tam istiklâle malik, bir devleti olur!,, ve onun Mademki ir devletin etlik or- dusiyle getirdiği idareciler yoktur, mademki, balkon içinden çıkan idarecilerden ibaret bir karşı karşıyayız. kendi hayat, en devlet, ka- nun fikirleriyle idare olunuyoruz, demekti Eğer bu vesayet ööreiüiyebieineinls fikirleri, başına geçtikleri millette olmasaydı, bu fikir- lerini ortaya çıkaramazlardı. İçtimai inkilâp, dini inkilâp ve siyasi inkilâp dediğimiz her hareket, hariçten alınmış bir yepyeni fikrin “cebir,, le kabul ettiribmesi demek değildir. Bir milleti teşkil eden fertlerin çokluğunda yaşayan ve henüz bir şekil olan fi- kir ve hislerin harekete geçmeleri, kendile- 5 almamış menfaatına taallük eden işlerde rey sahibi olm ak ve insan haklarından fajdelenmek fikri olmasaydı, on bi olan iki asır evvelki Birleşik Amerikada ser- best reye dayanan demokrasi idaresi ne kurulur, ne de, hemen okur yazar- e paçavralar içinde yaşa- yan eski fransızların Büyük İhtilâli ile ii muş Avrupa demokrasisine rastlanırdı ? harbindeki Türkiye halk; dan mâdası stiklâl bu . trab) lar bile ilâhlardan birinin sel den gelmek iddiasını öne sürmeyince, birer ferdi oldukları insan- ların bilgilerinden daba yüksek bir bilgi ile vasilik hakkına malik ohduklarıni söyleyeme- mişlerdir! O zamanki w p 4 5 5 1 e ei © 5 idare aşington), yonayat işidli ını değil, üç defa reisicumhur “Treeterm,, i bile r ile de milli bir kontrol kurmuş, ilk gayesine de ye, ke gz siyasi İL An- cak bu tetikian say d niyet ettiği hü- kümeti ile ihtilâf dani Gn mekaği Halbuki, Serbest Fırka ve Demokrat Fırka hareketle- rinde görüyoruz ve bugüne kadar iktidar mev- kiinj ellerinde tutanlar da itiraf ediyorlar ki, “Milli İstiklâl, , yine göre ele alınmıştı. Şimdide “istiyoruz da il eri veriyoruz, dedikleri vatandaş hakları, İstiklâl Muharebesinin temel taşı olan söz, yazı ve ses serbestisi de “eskime- e a kal- üniyetle ven olani - şüphesiz kanunlarla- alınmıştı kadar geri kalmışız, diye ba- gıranlar, yirmi sar senedir, kendilerine söyle- mleke cz 3 ? yazı riyetine el uzatmasalardı, bu millet de her işini düzenine koymuş olurdu. Çünkü, kendi işini, kendisinden daha iyi de kimse bilemez: di ve tedbirini de bulamazdı. Şükür ki, halk- da da ğeşeei e ie Söhürkei t fas ciasında lini gördü. küt dedi Seri dei ka hamlelerinde ire olduğumuz köylü aklı- selimini yolun. çıkaramamıştı. Milletin prensip ve ödeal > münevverleri ise, hiç bir zaman baş eğmemişlerdi. rbest Fırka zamanında olduğu gibi, Demokrat Fırka ha- reketinin önünde de hemen hemen bütün mü- nevverlerimizi görmekteyiz. İstiklâl Harbini 425 tahakkuk ettirmek maksadiyle dünya müslü- manları tarafından Türk milleti hayrına vak- fedilmiş olup Halk Fırkası prensip ve idealleri vardır. el içindir ki, gazetelerini kimse okumuyor ve okunmaz da... Yalnız bu delil, an feci vaziyetin bariz misali değil d. edir Köylüye kadar dele ei olan bu h alk cephesine ve münevverlerin bu zindeliğine rağmen, nasıl oldu, bu takriri süküt idaresi, bu kadar yıl sürebildi ? polis se- niz, vverlerinden bazıları- n gelmek ih- Killer değildir. Yirmi beş senedir, bugünkü iktidar mevkiine karşı yazdıklarımın bir de- vamıdır. Yüzden fazla kitapla müdafaa etti- ğim “asrın bilgisine uygun milli halk devleti, tipidir ki, gayesi her ferd bayat saadetini temin,,den i Fakat, bilgi ve ih akça gibi sürüldüğünü, een çok mümkün biliyoruz, O, aj kadar perde arkasında kalsın. Perdeyi ç rız,, tehdidini savvrm Çünkü, “adli e Nihayet, Berbat Fırka zamanın- ke ip iler oktu. iy a bir günah çıkarma vesikasiyle yaka . “Partiler, de, “adalet, ü re gitti. Fakat, bundan sonra benim başıma ne- der geldi? 13