23 Mayıs 1947 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 7

Ko MÜR havzası hakkında söyle- naçek, söylenmeğe değecek olan Mep — Höğsanin istikbali — görüşle halledilmesi ederken bugün hâlâ milyonlar sarfiy- le büyük bekâr kışlaları yapılmakta ve bu lüzumsuz inşaat işçiyi kömüre bağlamaktan çok uzak bulunmaktadır. 2 — Havza siklet merkezinin ne- rede olacağı bugün bilinememesine mahalleleri yapılmakta ve gayrı müs- tahsıl mahiyette bir. takım inşaata devam olunmaktadır. 3 — Direk, malzeme ve el eme. ğinde yapılan geniş israflar dolayı- siyle zarar miktarı bugün 40 milyon lirayı aşmış bulunmaktadır. 4 — İstihsal randımanları, en hafif #ade.ile, tetkike muhtaç bulunmak- tadır. 5 — Beş senedenberi havzaya 100 milyon lira para sarfedildiği halde istihsal artmamış, maalesef tersine olarak azalmıştır. — Maliyet fiatlarının üç sene- denberi inmesi lâzımgelirken bu da tersine olarak harb senelerindeki ma- liyetlerin 2 ve 2,5 misline çıkmıştır. 7 — Ocaklar hatalı . işlenmekte ve bu yüzden havzadaki milli servet mahvolmaktadır. 8 — Bazı tasarruflar yapılmakla bugünkü maliyetleri en aşağı 5 lira daha ucuzlatmak ve bu sayede kö- mürü daha ucuz satmak mümkün ol- duğu balde bu nokta üzerinde durul- mamaktadır. 9 — Bugün havza idaresinin ba- şında bulunanlar orayı idare etmek- ten ziyade radyolarda, gazetelerde, meclis koridorlarında yaptıkları ve yaptırdıkları propaganda ile kendi vaziyetlerini idare etmekle meşgul bulunmaktadırlar. Bir gazetedeki yazılarımızın başın- da, Etibank tarafından neşredilen bir broşürdeki Uzun Mehmet kuyusuna ait gülünç propagandadan bahsede- rek havzanın hükümet ve efkârı umumiyeye nasıl gösterilmek isten- diğini tebarüz ettirmiş ve ondan sonrada hakiki rakamlara müstenit olan havza durumunu izah etmiştik. Bu yazılar içerisinde şu mühim noktanın dikkat nazarını çekmesine bilhassa ehemmiyet vermek istemiştik: Bundan evvelki hükümetler kö- mür havzası için mühim fedakârlık- lar ve mânada ve maddede her türlü müzahereti göstermiştir, Fakat buna mukabil havza idaresi “ bütün bu fedakâ- rlıkların mukabili olarak kendisin- den beklenen hiz- metler bu, muaz- zam işi bir kere olsun esaslı bir tet- kike tâbi tutma- yıp vaziyet hak. kında yalnız mü- essese o müdürü. nün izahatiyl tifa eklerinden gafil seseypu ai metin bu yazılar karşısın- da (*)| ml düşündüğünü. bilemiyo- ruz. Fakat bildiğimiz bir nokta var ki oda şudur : Bu yazılar dolayısiyle havzayı idare edenlerle Ankaradaki arkadaş- larını geniş bir telâş almış, havzaya gazete muhabirleri götürmüşler, An- karada cevap hazırlamak için bir komisyon hazırlamış, hattâ havza idaresinin müdafaa ve propaganda- sını yapmak için bir gazete çıkar- mağı bile tasarlamışlar, Fakat ne bir cevap hazırlamak imkânı: bulunabil- miş ve ne de bu gazeteyi çıkarmak kabil olmuştur Fakat bu ekilir bütün bütün cevapsız bırakmak da doğru olamı- yacağından yine eski propaganda yolu tutulmuş ve havza müdürünün esas noktalara cevap vermekten çok uzak olan umumi heyetteki çok tevilli ve hakikatle taban tabana zıd, hattâ anlayanlarca bizim yazılarımızı teyid eder mahiyetteki izabatı güya yazılarımıza bir cevapmış gibi Ulus gazetesinde ve radyoda yayınlanmış ve Oo tarihlerde havza istihsalinin tahminin üstüne çıktığı da büyük Kn ilân edilmiştir. maksadımzı belirtmeden he- men şunu kaydedelim ki, daima ara- lik ayında, esasen köylü olan Zon- guldak ocak işçilerinin, köylerinde işleri olmadığından çalışmak üzere ocaklara hücum etmeleri havzada bir an'ane halindedir. Azıcık da (forse) çalışılınca tahmin olunan is- tihsdli tutmak işten sayılmaz. Geçen senelerin ocak Ve aralık ayları tetkik edilirse bu ayların, havzanın tabii inkişafı seyrinde en verimli aylar ol. duğu görülür, Bu itibarla ocak ve aralık aylarındaki istihsal durumu kömür artışına bir miyar olamaz. Asıl mesele, işçi meselesini kökünden ve evvelce açıkladığımız şekilde hal- letmek suretiyle istihsalde muntazam bir tempo temin edebilmektir. Bu mun- (0 Mubartirimizin bahsettiği yazılar 1946 yılının son ayında ir Ankara gazetesinde çıkmıştır. j Mİ 33 ———— e — İKTİSAT Komur Havzası Mevzuunda kimi aldatıyoruz ? > Hakkı Kâmil AK tazam temponun, her türlü hükümet müzaheretine dayanılmasına ve işçi devşirmesi için her sene milyonlar israf edilmesine rağmen, bir türlü temin edilemediğini, geçen senelerin aylık ime tetkikinden anla- mak mümkün Ereğli Kömürleri İşletmesi Müdü- rünün koskoca resmi bir heyet, yâni «İktisadi Devlet Teşekkülleri Umumi Heyeti» ne verdiği izabata gelince : Oküyucularımız merak edip daha evvel intişar eden kömür ir hakkındaki yazılarımızda geçen ra- kamları Ereğli Kömürleri İietiii Müdürünün Umumi Heyet huzurunda verdiği izahat içerisindeki rakamlarla karşılaştıracak olurlarsa görürler ki, her iki taraftaki rakamlar da birbiri- nin ak Şu farkla ki, müdür izahatında yalnız kendince tevili mümkün oldu- ğunu zannettiği rakamları zikretmiş ve digerleri hususunda müphem, muğlak bazı izahat vermekle iktifa etmiştir, unun böyle olduğunu, meraklı okuyucularımız, yine iki tarafın mü- talâa ve görüşlerini karşılaştırmakla anlayabilir. Bununla beraber bu izahat husu- sundaki noktai nazarımızı biz de kı- saca burada açıklayacağız. — Birkaç sayı devam edecek — Cumhur Reisi, devlet iktisadi BANİ rinden birini ziyarette.