28 Nisan 1944 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 5
YENİ KARARNAME Ali Rıza PİŞKİN TİCARETİ tanzim ve ihtikârı ön- lemek maksadiyle kabul edilen 510 numaralı İlemmmizeii esaslı ha- zırlıkları tamamlanmadan derhal tat- bik mevkiine konuluşu, ticaret âlemin- de kararsızlığı mucip olmuş, endişeler uyandırmıştır. Bu kararnamede, (Büyük Doğu) da intişar eden yazılarımızın ilhamkâr tesirini görmekle bahtiyarız. Fakat kararnamenin muvaffakıyeti namına tatbikatta gördüğümüz noksanları ve karşılaşılacak omüşkülleri ( önliyecek tedbirleri bu Main belirtmeği vazife biliyoruz Bu basaran tatbiki cephesin- de nazara alınacak üç mühim nokta: . i — Kararın, müşkülât tevlit etmi- yecek şekilde tatbiki; böylece herkes tarafından benimsenebilmesini ve haz- medilebilmesini temin 2 — Kazanç hadleri üzerinde esaslı ve ciddi tetkikler yapılarak alelümum mesai ve sermaye ölçülerine göre bu hadlerin adalet ve hakka uygun ol- masıni temin... 3 — Kararname muhtevasına tama- men riayet edilip edilmediğinin ko- laylıkla kontrol edilebilmesini temin... Bunların temini için de: A — Ticaret Vekâletinde mütehas- sıslardan mürekkep iki komisyon te- şekkül etmelidir. Komisyonlardan biri Ankarada ve sabit olacak ve (Tadilât komisyonu) ismini taşıyacaktır. İkinci komisyon, büyük şehirlerden itibaren yurdun her tarafını dolaşarak kararna- menin tatbik ve seyrini derin tetkik- lerle takip edecektir. Bunlar munta- zam raporlarını merkezdeki tadilât komisyonuna bildirecektir. Böylelikle tadilât komisyonu, nazariyatla ameli- yatın hangi noktalarda intibak etme- diğini anlıyacak ve “bunları ortadan kaldırmak için yapacağı tadilâtı gü- nü gününe mülhakata tamim ederek kararnamenin islâh ve tekemmülünü temin edecektir. B — Borsa muamelâtının cereyan ettiği ve sanayiin kesif bulunduğu büyük şehirlerdeki borsa ile ilgili tüccarlardan seçilecek bir komisyon ve ayrıca imalâtçı ve sanayi erbabı arasından seçilecek ikinci bir komis- yon teşkil edilmelidir. Bunlardan bi- rincisi borsa heyetleriyle, ikincisi İkti- sat müdürlüklerinde, sanayi birlikleri- nin de iştirakiyle muayyen günlerde sık sık içtima etmeli, grup ve mes- leklerine ait düşünceleri karar altına alarak merkezdeki tadilât komisyo- nuna bildirmeli... Kâr hadleri aşağıdaki ölçüler na- zara alınarak tayin edilmelidir : 1 — Sermayenin o işe bağlı kaldığı müddet... 2 — Oişde bağlı kalan sermaye miktarı ve müddet ölçüsü gözönün- de tutularak o işten elde edilecek kâr nisbeti... 3 — Aynı işde sayin miktarı... 4 — Maddenin, memleketin iktisadi bünyesindeki ehemmiyet ve lüzum derecesi ? Kâr hadlerine gelince, bu hususta çok hassas davranmak icap ettiğine kaniiz. Hububat ve bakliyat üzerine şehirler arası çalışan toptancıların kâr hadleri alelümum 9 5 olarak puyox DOĞU'nun zaferi , yeni bir — Kg ie de ie son n tisadı ge > 'erini heykalşüriyor “Ba ae n muhar- rirlmiz “iü Rıza Pişkin tarafından geçmiş üshalarımızda 172 bei inde yazılan ei tenkit ee miyle an olmasıdır. oldu; göre, bu yâzıları göre ya İzgi herkes için aynı noktaya 1ş- ak tai bir emirdi. m zaferimiz, a & say- icap eden GM dinlediler im) Yrm Neci, ülhak Hâmit hakkındaki nl ferans ve adar tehir ettiğimizi; ve Kararnamenin iğ — tekemmüle m noktaları üzerin 7 Rıza e gi Sine taktim ettiğimizi bildirir: tiren ve toptancı ellere tevzi eden tüccarlarımızın, ithalâtçılar kadar ve hattâ daha fazla mesai sarfettikleri ve aynı zamanda sermayelerini 3 - 4 ay gibi bir müddet bağlı bıraktıkları, besbelli bir hakikattir. Kaldıki, top- tancıyla köylü arasındaki işbirliği ne- ticesi, köylü, harman zamanında uğ- radığı maddi sıkıntıları toptancıdan alacağı avanslarla temin etmektedir. Bu sahada çalışan tüccarlarımızın, ve- saitsizlik yüzünden mallarını naklede- memeleri, bu müşkülü yendikleri tak- dirde de nakil vasıtalarımızda her gün karşılaşılan dikkatsizlik, suyistimal, sirkat, zayi olma gibi vâkıalara da göğüs germeleri icap etmektedir. Bütün bunlar gözönünde tutularak bu sınıfın kâr haddinin 94 10 a çı- karılmasının hakikate uygun olacağı fikrindeyiz. mar b tesbit edilmiştir. Bu, mahalli top- | Yar yüreğin, tancı (o grupları arasında isabetli bir haddir. Fa- kat bir madde şehirler arası nak- liyata tâbi olun- ca, gönderildiği şehirlerdeki top- tancıların “b 5 kâr haddiyle ça- lışmak kudretini gösteremiyecek - leri tabiidir. Ek- seriya büyük şe- hirlerimizde bu- lunan ve serma- yesini bu gibi işlere hasrederek istihsal mıntaka- larından o bizzat veya bilvasıta bu maddeleri Çiftçi- Yedi kat yeri Gözünü se mıntakalarına ge- | İdi Bedri R. EYİBOĞLU yim dan Yer yârilır, ir A A& , kadar, A A di i ks
