23 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

23 Mart 1939 OE . Sahife 11 Fırtınalar karşısında Türkiye TES tari 1 indi sahifede) İmkânsız faraziye olârak, bir ko- nüşma, anlaşma zemini yeniden bu- Yunsa bile, sulhun hakikatleşmesi için zaruri şart ortadan kalkmıştır: Politikada esas itimaddır. İtimad kalmamıştır. Kimse kimseye inanmi- yor. Ne söz, ne imza, nie müühede İki taraftan birini tatmin edemez. Bir tarafın diğer tarafı hareket edemez hâle getirmesinden başka şekil ta- savvur edilemez, Asıl felâket bunda- dır: Emniyet ve-inan tarihe karıştı, silâhlı sulh, uzun zaman için normal hal oldu. Kendilerini müstakbel karı- şıklıklara hedef gören devletlerin en mühim iztırabı bu olacaktır. Türkiye, Avrupadaki bu hâzin çö- küntüye elemle bakan bir seyirci va- ziyetindedir. Fakat, büyük Kasırga, uzak yakın, hangi ufuklarda kopar- sa kopsun, milletlerarası münasebet- den tamamen masun bırakamaz. Bu- nun içindir ki hâdiselerin, yalnız in- sanlık duygularile mütehassis seyir. | cisi değil, uzak görüşlü ve uyanık | gözcüsü olmak mecburiyetindeyiz. İ Kemalist rejimin on beş yıllık idaresi | merileketli o imtiyazlı hâle koy. muştur ki vatan içinde bi dışında davamz yoktur. mızda ve beynelr rilmiş sözlerimiz, tecrübeden geçmiş dostluklarımız çerçevesi içinde, kay- galardan uzak yaşamağa azmettik. Bazı memleketleri son günlerde kor- kunç bir salgın halinde ürküten «is- tiklâl ve hürriyete tecavüz tehlikesi» ni anlamayız. Çünkü varlığımızı s0- cak kendimize borçluyu: Kemalist 'Türkiye, istiklâl ve hür- tiyet mücadelesinden doğ'muş bir ana vatandır. İhtihabat dolayısile Türk milleti- nin gösterdiği birlik kuvvetimizi bir kat daha arttırmıştır. İsmet İnönü - devrinin memlekete temin ettiği kuvvet, rar içinde yarının ? rini serin kanlılıkla karşılayacak vaziyetteyiz. Türkiyenin talihi, bütün fırtınalar arasında vatanı daima selâmete er- direcek İsmet İnönü gibi bir şahsiye- tin bugün devlet ve milletin başında olmasıdır. Necmeddin Sadak Italya isteklerini yakında bildirecek (Baş tarafı 1 inci sahifede) ler, açık, kati ve fülen mahdud ola- caktır. İşte Ancak o zaman Avrupâ- da hakikaten hüsnü niyet ve yar- dımcı kuvvetler mevcud olup olma- dığı yahut fena anlaşılmış “bir perestijin ve realiteler haricinde kal | mâk hususundaki boş ümidlerin teş- riki mesaiye mani olup Olmiyacağı gürülecektir. Vaktimizi, hal ve tasfiye edilmiş olan Çekoslovakya meselesile kaybet- miyelim. Fransa ile İngiltere. Çe- koslovakyayı kurtarmak için değil, fakat muallâk diğer meseleler oldu. | ğu için silâhlarmışlardır. İtalyanın- ki gibi haklı taleplerle mücadele et- mek için silâhlarına sarılmağa hazır bulunup bulunmadıklarını öğrenmek icab eder.» B. Z. Ammitag gazetesinin nasyo- nalist İspanya ile Portekizin bir dostluk ve ademi tecavüz muahedesi akdetmeleri münasebetile ileri sür düğü şu mütalâa da garibdir; «Mareşal Petain'in Burgosa mü- vasalati arifesinde bu muahedenin imzalanmas:, ehemmiyetten âri de- ğildir, Bu muahede İspanyaya mut- lak bir hareket serbestisi temin et- mektedir. Nasyonalist İspanya, bütün dikkatini Pirene hattının müdafaa- sına çevirebilir ve tek hududlu bir memleket olur.» ve | le bir konferans, | hunan Fransiz Hariciye Nazırı B. İ ne iştiraki arzu etmediğinden | fi birkaç satırlıktır ve sulhperver dev- İ den bahsetmektedir. Teklife göre bu- İ nu imza edecekler bir taarruza mu- | kavemet için alınacak tedbirler hak- kımda acele vaziyette derhal birbirile İ sız Hariciye Nazın B. Bornet Tondra- Estunya Hariciye Nazırı Budapeştede Varşova 22 (A.A.) — Estonya Hari- tiye Nazırı Selter, Budapeşteye hare- ket etmiştir. Romanya bazı ihtiyat tedbirleri aldığını resmen ilân (Baş tarafı 1 inci sahifede) | da dahil olmak üzere Transiivanya- | nın muht şehirlerinin Macarista- | na terkedilmesini neşriyatları esua- | sında İstediklerine dair yine İngiliz menbaımdan verilen haberleri yarn resmi mahfeller tekzip etmektedirler Sovyet hükümetinin vaziyeti Moskova 22 (A.A.) — Tass ajansı bildiriyor: Yabancı matbuat, Sovyet hükümetinin, son zamanda, Polonya | ve Romanyaya, tecavüze maruz kal. dıkları takdirde, yardım teklifinde bulunduğu şayialarını yazmaktadır. 'Tass ajansı, bu haberlerin hakika- te tevafuk etmediğini bildirmeğe me- zundur, Ne Polonya, ne Romanya, Sovyet hükümetinin yardımını iste- memiş ve kendilerini tehdit eden bir tehlikeden Sovyet hükümetini haber- dar etmemiştir. Doğru olan şudur: 18 martta İngi- liz hükümeti, Romanya aleyhine bir şiddet hareketinden korkmak için ciddi sebepler olduğundan Sovyet hükümetini haberdar ederek, böyle bir ihtimalde Sovyet hükümetinin ne gibi bir vaziyet alacağını sormuştur. Bu suale cevap veren Sovyet hükü- meti, en ziyade alâkadar devletler. den, ezcümle İngiltere, Fransa, Po. Romanya, "Türkiye ve Sov yetler birliğinden mürekkep bir kon. masını teklif eylemiştir. ümetinin fikrine göre, böy- hâdis olan vaziyeti âydınlatmak ve konferansa iştirak eden bütün devletlerin vaziyetini tas- rih eylemek için azami imkânları ves rebilecektir. Fakat İngiliz hü zamansız bulmuştur. İngilterenin teklifi Londra 22 (A.A) — Londrada bu- hmeti, bu teklifi Bonnet bu sabah Polonyanın Londra sefirini kabul etmiştir. İyi malümat alan mahfellerde bil. dirildiğine göre, Polonya İngilterenin teklifini kabul etmemiştir. Bu reddin | i sebebi bazı gazeteler tarafından va- zıldığı gibi Polonyadan kati taahhüt- ler İstenmesinden ileri gelmiş değil- dir. Teklifin kabul edilmemesi Polon- | yanın bir müşterek emniyet sistemi. | ileri gelmektedir. Haber alındığına göre İngiliz tekli- letler için tertibat almak zaruretin. | istişarede bulunmağı taahhüt ede ceklerdir. Birçok devletler cevap verdiler Londra 22 — Havas ajansından: İngilterenin bir taarruza karşı muka- vemet için müşlerek hareket edilmesi hakkında yaptığı teklife dominyonlar ve birçok Avrupa devletleri cevap ver- mişlerdir. Kabine bu sabah toplanarak ceyap- ları tetkik etmiştir. Toplanlı bir saat üç çeyrek sürmüştür. Fransız Hariciye Nazırı B. Bonnet bugün İngiliz Başvekil ve Hariciye Nazırile gürüşmüşlür. Siyasi görüşmeler Londra 22 (A.A.) — Havas: Pran. ya muvasalatını müteakip İngitiz Ha- riciye Nazırı Lotd Halifax ile bir saat kadar görüşmüştür. Bu mülâkat es- nasında İngiliz Hariciye Nazırı Bon- net'ye İngiltere hükümetinin tasav- vurları hakkında malümat vermiştir. Bugün ağlebi ihtimal Chamberlain'in iştirakile bir mülâkat daha yapıla caktır. Öğrenildiğine göre Lord Halifax, Fransiz Hariciye Nazırına bu aralik bir infirat politikası tekip etmenin İngiltere için tehlikeli olacağını söy- lemiş ve İngiltere hükümetinin teda- #ül bir mütekabil yardım politikası takip edeceğini bildirmiştir. Mütekabil ingiliz - Pranmz taah. bütlerinden maada Hollanda, Belçi- ka, ve İsviçreye karşı yapılacak her taarruz bütün İngiliz kuvvetlerinin i derhal müdahalesini intaç edecekti Almanyanın Romanyayı tehdidi üzerine İngiltere ile Fransa bü tehdit filiyat, sahasına intikal ettiği takdir. | de ne yapmak niyetinde olduklarını öğrenmek üzere Balkan devletlerinin fikirlerini sormuşlardır. İngiltere ile Fransanın nihai hattı hareketleri bu devletlerden alacakları cevaplara bağ-| ndir. Temps gazetesinin bir makalesi Temp gazetesi «Beynelmilel ger- ginlik« serlevhasile yazdığı bir büş- makalenin sonunda şu mütaleayı yü- rütmektedir: «Çekoslovakyanın tamamile orta» dan kaldırılması, evvelce de yazdığı- mız vechile Macaristan ve Romanya için vahim bir tehdit teşkil eder. Bu tehdit, şimdiden Romanyaya karşı belirmektedir. Berlinin Romanyaya bir ültimatom verdiği tekzip ediimiş- tir. Maamafih Almanyanm ticari müzakereler vasıtasile Romanya tüze rinde şiddetli bir tazyik yapmağa çâ- lıştığı muhakkaktır. Bir müddettenberi cereyan eden bu ticari müzakereler, fiilen Roman- yayı Alman ekonomisinin esareti allı- Ba âlmaği matuftur. Buna mukabil Almanya, Romanyarın bugünkü hu- dutlarmı tekeffül edecektir, Bu, Rumen ratanperverliğinin en. dişeye düşmekte bulunduğu bir «his maye» şekli olacak Romanya hükümeti, meseleyi İn- giliz bükümetins bildirmiş ve Paris | hükümetile de temasa girişmiştir. Bükreşin vereceği karar, bedihidir Romanyaya karşı Ma- car ve hallâ Bulgar müddealarını unu içih kullanmağa teşeb- takdirde yalnız büyük görp demokrasilerinden değil, fakat Bal- kân antantı mütlefiklerinden de gö- receği yardıma bağlıdır. Rumen meselesi, bugünkü şeklile şimdi beynelmilel endişelerin ön Sa- finı işgal ediyor.» Romanyanın Londra sefirinin mülâkatları Londra 22 (A.A) — Romanya se. | firi Tilea, Lord Halifax ile bir kere İ daha görüştükten sonra bügün Bük- reşe hareket edecek ve birkaç gün son- İ ra tekrar Londraya dönecektir. Londra 22 (A.A.) — Sovyet sefiri B. Maisky, Avam Kamarasında mu- İ halif amele fırkası reisi B. Attle ve B. Arthur Grenwood ile görüşmüştür. Romanyanın Londra sefiri B. Tilea, dün akşam yemeğini mebuslardan bir grupun misafiri olarak Avam Kama rasında yemiştir. İngilterenin ve Fransanın menfaatleri tehlikede Londra 22 (A.A.) — Reuter ajana bildiriyor: Daily Telegraph güzetesinin diplo- matik muharririnin yazdığına göre, Akdenizdeki gerginlik endişe verecek bir tarzda artmaktadır. İngilterenin ve Fransanın menfaatleri tehlikede- dir, Bu gazele diyor ki: Haber aldığımıza nazaran İtalya- nın Berlin büyük elçisi Romaya dö- nerken Hitlerin uzun bir mektubunu Mussoliniye getirmiştir. Bu mektup- ta, eğer İtalya metalibatını derhal ileri sürerse Almanyanın kendisine tamamile müzaheret edeceği bildiril. mektedir. Chamberlain - Bonnet mülâkatı Londra 22 (A.A.) — B. Chamber. lâinin B. Bonnet İle yaptığı görüşme bir İ etti buçuk saat sürmüş ve mülâkafla Lord Halifax da hazır bulunmuştur. İngiliz Kabinesinin toplantısı Londra 22 (A.A.) — İngiliz Kabi- nesi bugün tekrar toplanarak merke Zi Avrupa vaziyetile meşgul olmuş- tur, 'Tecavüzkâr hareketlerine karşı müş- terek bir hattı hareket göstermek Üze- re müşterek bir deklarasyon yapılm sı için İngiltere tarafından yapılan teklife döminyaonların ve diğer bazı Avrupa devletlerinin cevaplari gel miştir, «Press Assoclation», İngilterenin Fransız - Sovyet ve Polonya hükümet. lerini mezkür teklifi tetkike davet et- miş olduğunu ve herhangi bir teca- vüz fikri belirir belirmez devletlerin | istişare için toplanmalarını teklif et. tiğini teyid eylemektedir. İngiltere hükümetinin kanaatina göre, diğer devletler de ve bilhassa cenubu şarki Avrupası devletleri mezs kür deklarasyona iştirak edecekler. dir, Avam Kamarasında Lonâra 22— Bugün Avam Kamarasında İşçi partisinden Tlest- cher Hore - Belisehadan aşağıdaki | suali sormuştur: Alman teklifleri hakkında Nazırın bir malümatı var mıdır? Bu teklifler, acaba Romanyayı bir ekonomik müs düşürecek mahiyette mi Bu suale, hiçbir cevap verilememiş- tir, B. Hore Beliseha diğer bir suale cevaben de şu beyanatta bulunmuş- tur: İngiliz hükümeti Romanyanın teh- dit edilmesi takdirinde, Boğazların | muazzam Stratejik (Oehemmiyetini | gözden uzak tutmayacaktır. | Polonyanın vaziyeti Londra 22 — Varşovadan gelen haberlere göre Polonyada büyük bir siyasi faaliyet vardır. Hariciye Nâzı- rı birçok sefirlerle görüşmüştür. Ah- narı haberlere göre Poloriya, Fransa ve Romanya İle ittifaka sadık kal makla beraber kendi menfaatlerine göre hareket edecektir. Slovakyanın vaziyeti Başvekil Tisso'nun bir Alman gazetesine beyanatı Berlin 22 (A.A.) — Slovakya Baş- vekili Tisso, Deutsche Allgemanie Zei- tung'a beyanatta bulunarak bilhas- sa demiştir ki: «Biz büyük Almanyanın himayesi al- tındayız. Fakat Almanyanın bir pro- tektorası değiliz. Tamamiyle serbes ve müstakiliz. Bu beyanalım ile Slo- vak halkına Slovakyanın Bohem- ya ve Moravyanın akibetine uğradı ğına inandırmak İsteyen Çek tah- rikçilerine cevab vermiş oluyorum. Alman himayesinin ne şekilde olursa ölsun tabii askeri noktadan da mües- sir olması lâzımdır. kü, aksi tak- dirde himaye nazariyat kalmış olur.» TTisso, Berlin hükümetinin Bratis- lava hükümeti üzerinde hiç bir tazyik yapmadığını kaydettikten sonra de- miştir ki; «Almanya ile dostluğumuz tabi harici siyasetimizin en esaslı temeli- ni teşkil etmektedir.» 'Tisso, Slovakyanın hariçte ve bik hassa Berlin, Varşova, Budapeşte ve Vaşingtonda elçileri bulunacağını ilâ- ve etmiştir. ile SABAH, ÖĞLE ve AKŞAM Her yemekten sonra günde 3 defa muntazaman dişlerinizi fırçalayımız. ——— : : Danimarka Nazi ie : .. reisinin isteği Danimarkanın Alman hima- yesi altına girmesini ileri sürmüş Londra 22 — Danimarka Nazi par- tisi reisi, Danimarkanın Çekoslovak. ya gibi Alman himayesi altına girme. sini teklif etmiştir. Başvekil demiştir ki: «Böyle bir şey istemek vatana hi- yanettir. Danimarka böyle bir şey is- temez ve hiçbir devletin himayesine ihtiyacı yoktur.» Danimarka Nazi reisinin isteği bü. yük bir infial üyandırmıştır. Varşovadaki ticari konuşma İngiliz heyeti Moskovaya hareket etti Varşova 22 (A.A.) — İngiliz Ticaret müsteşarı Hüdson İngiliz . Polonya iktisadi müzakerelerinin omemnuni- yete şayan bir'safhada olduğunu be- yan etmiştir. Mumaileyh müstemleke ve iptidai maddeler gibi siyasi meselelerin mev- zuubahis edilmediğini ilâve etmiştir. Bu meselelerin nisanda Beck'in Londra seyahati esnasında müzakere edileceği zanmedilmektedir. Hüdson, bü'sabah sant 9,20 de Mos- kovaya gidecektir. Varşova 23 '(A.A.) Budson ticaret heyeti B. Robert âzalarile be- İ raber bu sabaly bu sabah Moskovaya hareket etmiştir. Amerika bahrivesi 45 bin tonluk zırhlılar yaptıracak Vaşingten 22 (A.A) — Bahriye Ne. zareti, icabında 45 bin tonluk zırhlı- lar inşası için iki inşaat tezgühına tes- hilât göstermiştir. Alnian ticaretine boykot rivayeti Vaşington 22 (AA.) — B. Roose- velt, Almanyanın dünya ticaretine boykotaj yapmak tasavvurunda oldu- ğuna dair olan haberleri tekzip et miştir, Vaşington 22 (A.A) — Âyan mecli- si, idari tadilât yapmak üzere Reisi- cümhura daha geniş salâhiyetler ve- rilmesine dair tevdi edilen kanun 1 hasını 43 reye karşı 46 reyle reddi İ miştir. Bununla beraber Âyan meclisi- si 44 reye karşı 44 rey ile yarın yeni- den bu işin tedkikine ka: vermiş» tir. Ayni lâyiha geçen sene de redde- dilmişti. Kadan fasti leri İngiliz ve Mısır hükümetleri İtalyaya iki muhtıra verdi Roma 22 (A.A.) — Bugün İngiliz maslahatgüzarı ile Mısır orta elçisi Hariciye Na B. Cianoyu ziyaret ederek, kendisine paskalya anlaşma» sı İle derpiş edilen hudut tashihlerine ı'a vermişlerdir. Birinci muhtıra, İtalyan doğu Af- rikası ile İngiliz müstemlekeleri ara- sındaki hududa aittir. İngiliz ve Mısır hükümetleri tara- ftındarı müştereken verilen ikinci muhtıra ise doğu Afrikası ile Sudan arasındaki hudut hakkındadır. Almanya Karaibes denizin- de bir tahtelbahir üssü yapacakmış Nevyork 22 — Nevyork Herald Tri- bune gazetesinin Portorikodan aldığı malümata göre, Portoriko Cümhur- reisi, Almanya ile bir itilâf imzala- mak üzeredir. Bu İtilâf mucibince Almanya Karaibes denizinde kendi tahtelbahirleri İçin bir üssülhareke tesis edecektir... Bir yolcu trenden düştü, yaralandı İzmir 22 (Telefonla) — Aydından İzmire gelmekte olan yolcu treninde bir kaza oldu. Tren Torbalı istasyo- nundan hereket ettiği srada Aydınlı Kâzım kansı Feride müvazenesini kaybederek trenden düşmüş ve ağır surette yaralanmıştır. Bayan Feride ayni trenle İzhiir Memleket hastane. sine getirilmiştir. sia»